Giáo án Lịch Sử 10 (Chân Trời Sáng Tạo) - Bài 11: Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại (Tiết 1)

Ngày soạn.................... 
Ngày dạy......................
CHƯƠNG III:  CÁC CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP TRONG LỊCH SỬ THẾ GIỚI
BÀI 11: CÁC CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP THỜI KÌ CẬN ĐẠI (T1)
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức:
- Trình bày được những nét chính về bối cảnh lịch sử diễn ra các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại
- Nêu được những thành tựu tiêu biểu của các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai
- Hiểu được ý nghĩa và phân tích được những tác động của các cuộc cách mạng công nghiệp đối với sự phát triển kinh tế văn hóa xã hội. Từ đó có thái đội đúng đắn với những thành quả của các cuộc cách mạng công nghiệp trong lịch sử.
2. Năng lực:
- Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề. 
- Năng lực chuyên biệt
+ Tái hiện kiến thức lịch sử, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử.
+ Rèn luyện các kĩ năng sưu tầm sử dụng tư liệu lịch sử để tìm hiểu về các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại
+ Góp phần hình thành và phát trển các năng lực tìm hiểu lịch sử nhận thức và tư duy lịch sử, vận dụng kiến thức kĩ năng đã học.
3. Phẩm chất:
- Có thái độ trân trọng nhwunxg thành quả của các cuộc cách mạng công nghiệp đối với sự phát triển của lịch sử
- Bồi dưỡng các phẩm chất như: Khách quan, trung thực chăm chỉ có ý thức tự tìm tòi khám phá lịch sử.
II . THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên:
Tập bản đồ và tư liệu Lịch sử 10
Phương tiện làm việc nhóm
Phiếu học tập
2. Chuẩn bị của học sinh:
Chuẩn bị theo yêu cầu của giáo viên
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1.Hoạt động khởi động: 
a. Mục tiêu: Khơi gợi sự chú ý của HS. Tạo tâm thế cho HS đi vào tìm hiểu bài học mới
b. Nội dung: HS quan sát máy chiếu, sử dụng SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV
c. Sản phẩm: Nội dung trả lời của học sinh
d. Tổ chức thực hiện
Bước 1: Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ
GV cho HS xem 1 đoạn video về tháp Eifferl và trả lời câu hỏi
? Em biết gì về công trình kiến này?
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ:
- HS trả lời câu hỏi.
- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động.	
- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.
- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.	
Bước 4: Nhận xét, đánh giá: Giáo viên nhận xét phần trả lời của học sinh và dẫn vào bài mới
Trong suốt tiến trình lịch sử, con người không ngừng lao động, sáng tạo để thúc đẩy sự phát triển kinh tế và xã hội. Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại đưa đến những thay đổi lớn lao trong các lĩnh vực kinh tế văn hóa xã hội, thay đổi cả bản chất của sản xuất, tạo ra các đột phá về khoa học kĩ thuật, đưa nhân loại vào thời kì công nghiệp hóa. Bài học sẽ giúp các em hiểu rõ vấn đề này.
2. Hoạt động hình thành kiến thức
Hoạt động 1.  Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
a. Mục tiêu: Nêu được bối cảnh lịch sử và  những thành tựu tiêu biểu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
b. Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa suy nghĩ cá nhân trả lời các câu hỏi  của giáo viên.
c. Sản phẩm: HS trả lời được các câu hỏi của giáo viên.
d. Tổ chức thực hiện
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ 
Nhiệm vụ 1: Bối cảnh lịch sử
? Em hãy trình bày bối cảnh lịch sử diễn ra cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất?
? Thảo luận: Theo em, tại sao Cách mạng công nghiệp lại diễn ra đầu tiên ở nước Anh?
Nhiệm vụ 2: Thành tựu tiêu biểu
GV chia HS thành 6 nhóm
+ Nhóm 1,2: Trình bày những phát minh trong ngành dệt? Ý nghĩa của sự ra đời của động cơ hơi nước?
+ Nhóm 3,4: Trình bày những phát minh trong ngành luyện kim? 
+ Nhóm 5,6: Trình bày những phát minh trong ngành giao thông vận tải?
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ 
HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. 
 GV khuyến khích học sinh hợp tác. 
Bước 3. Báo cáo, thảo luận.
HS trả lời, nhóm khác nhận xét
Bước 4. Kết luận, nhận định
GV đánh giá kết quả của học sinh, chốt  nội dung.
I. Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
1. Bối cảnh lịch sử
- Từ thế kỉ XIV – XV, ở Tây Âu, công trường thủ công ra đời thay thế cho phường hội giúp nâng cao năng suất lao động tăng nhanh.
- Từ thế kỉ XVII – XVIII, các cuộc cách mạng tư sản nổ ra và giành được thắng lợi ở nhiều quốc gia Tây Âu và Bắc Mỹ.
- Diễn ra từ nữa sau thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XIX. Bắt nguồn từ nước Anh sau đó lan rộng ra nhiều quốc gia khác.
2. Thành tựu tiêu biểu
- Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra đầu tiên ở ngành dệt với nhiều phát minh quan trọng. Trong đó sự ra đời của máy hơi nước có ý nghĩa hết sức quan trọng.
- Ngành luyện kim và giao thông vận tải cũng đạt được nhiều thành tựu quan trọng.
- Đặc điểm của cuộc CMCN lần 1: Sử dụng năng lượng nước, máy hơi nước và cơ giới hóa sản xuất.
GV bổ sung
James Watt sinh ngày 19 tháng 1 năm 1736 tại thị trấn Greenock, Scotland. Ngay cả ở tuổi thiếu niên, James đã bắt đầu quan tâm đến các thí nghiệm thiên văn học và hóa học. Năm 1769, ông đã nhận được bằng sáng chế với trọng tâm là "cách giảm tiêu thụ hơi trong động cơ hơi nước". James nghiên cứu sâu sắc và nỗ lực cải tiến các loại động cơ hơi nước khác nhau. Ông đã tạo ra động cơ hơi nước đầu tiên của mình vào năm 1774. Năm 1782, nhà khoa học đã tạo ra một động cơ hơi nước với hành động kép xoay liên tục, sau này được gọi là tên của ông. Động cơ có tầm quan trọng lớn, vì nó góp phần chuyển đổi sang sản xuất máy trong công nghiệp.
Ngành luyện kim: Phương pháp luyện kim “put đinh” 
Phương pháp luyện kim “put đinh” (nhào trộn) dùng luồng không khí làm nóng chảy quặng để luyện thành sắt. Nhờ phương pháp này mà việc luyện quặng được đơn giản hóa, sắt được sản xuất ra nhiều, được dùng để sản xuất máy móc và đồ dùng sinh hoạt.
Goerge Stephenson sinh ngày 9/6/1781 tại Northumberland, Anh trong một gia đình công nhân mỏ. Khi trước làm việc dưới hầm mỏ, Stephenson đã từng quen thuộc với các loại máy hơi nước của James Watt, rồi theo các ý tưởng của Murdock và Trevithick, Stephenson chế tạo một đầu tầu kéo được 90 tấn trên quãng đường 85 dậm. Stephenson chế tạo tiếp chiếc xe thứ hai rồi chiếc thứ ba, nặng 4 tấn rưỡi, bánh xe có đường kính 1.42 mét. Chiếc thứ ba này có tên là Rocket và được cho chạy vào năm 1830, mở đầu ngành hỏa xa. Trong những lần thử ban đầu, chiếc Rocket chở được 36 hành khách và chạy với tốc độ 30 dậm một giờ.
Cha đẻ phát minh tàu hơi nước đầu tiên trên thế giới Robert Fulton sinh ra tại một trang trại tại Little Brain, tiểu bang Pennsylvania, Hoa Kỳ
Năm 1803 Fulton đóng xong con tàu động cơ hơi nước 8 mã lực. Ngày 9/1/1803 con tàu hạ thủy. Ngày 17/8/1807, con tàu Klemol hạ thủy.
Fulton qua đời năm 1815 do nhiễm trùng ngực nặng do cảm lạnh.
3. Hoạt động luyện tập 
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức vừa học vào làm một số bài học cụ thể để củng cố, khắc sâu kiến thức vừa học.
b. Nội dung: HS quan sát máy chiếu, sử dụng SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c. Sản phẩm: HS lắng nghe ghi nhớ
d. Tổ chức hoạt động: 	
Bước 1: GV giao nhiệm vụ cho HS 
GV tổ chức trò chơi “Món quà giáng sinh” cho HS trả lời câu hỏi
Câu 1. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứu nhất trên thế giới được bắt đầu từ lĩnh vực nào? 
A. Giao thông vận tải
B. Du lịch
C. Ngành dệt
D. Luyện Kim
Câu 2. Giêm Oát là người đã phát minh ra:
A. Máy bay
B. Máy hơi nước
C. Máy dệt
D. Máy tính
Câu 3. Ý không phản ánh đúng ý nghĩa của việc phát minh ra máy hơi nước là
A. Biến nước Anh thành “công xưởng thế giới”
B. Lao động  bằng tay được thay thế dần bằng máy móc
C. Tốc độ sản xuất và năng suất lãnh đạo tăng vượt bậc
D. Tạo ra nguồn động lực mới, khởi đầu quá trình công nghiệp hóa
Câu 4. Một trong những ý nghĩa việc phát minh ra máy hơi nước của Giêm Oát (1874) là
A. Quá trình lao động ngày càng được xã hội hóa cao
B. Làm giảm sức lao động cơ bắp của con người
C. Điều kiện lao động công nhân được cải thiện
D. Là phát minh mở đầu cho cách mạng công nghiệp
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ:	
- HS trả lời câu hỏi.
- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động
- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.
- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4:  GV nhận xét, chuẩn kiến thức.
Sản phẩm dự kiến
Câu hỏi
1
2
3
4
Đáp án
C
C
B
D
4. Hoạt động vận dụng	
a. Mục tiêu: Giúp học sinh nắm lại các kiến thức vừa tìm hiểu để vận dụng
b. Nội dung:
+  Phát vấn
+  Hoạt động cá nhân/ cả lớp
c. Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành nhiệm vụ của GV giao
d.Tổ chức thực hiện
Bước 1: GV giao nhiêm vụ  cho HS: Hãy làm sáng tỏ nhận định của Cờ-lau Xva-bơ: “cách mạng công nghiệp lần thứ nhất sử dụng  năng lượng nước và hơi nước  để cơ giới hóa sản xuất”
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ:
Bước 3: HS trình bày	
Bước 4:  GV nhận xét, chuẩn kiến thức.