Giáo án Ngữ Văn 10 (Chân trời sáng tạo) - Tiết 15: Nói và nghe "Thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ"

Ngày soạn: // Ngày dạy: //
TIẾT ...: NÓI VÀ NGHE. THUYẾT TRÌNH VỀ MỘT VẤN ĐỀ XÃ HỘI CÓ KẾT HỢP SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN GIAO TIẾP PHI NGÔN NGỮ
MỤC TIÊU
Mức độ/ yêu cầu cần đạt:
- Biết thuyết trình về một vấn đề xã hội, sử dụng kết hợp phương tiện ngôn ngữ với các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
Năng lực
Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác...
Năng lực riêng biệt:
Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân.
Năng lực thuyết trình về một vấn đề có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
Năng lực nghe và nắm bắt ý kiến, quan điểm của người nói; nhận xét, đánh giá về ý kiến, quan điểm đó.
Phẩm chất:
- Ý thức tự giác, tích cực trong học tập.
THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Chuẩn bị của GV
Giáo án;
Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà.
Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học Thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
Nội dung: HS huy động tri thức đã có để thực hiện hoạt động khởi động.
Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS về bài học Thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV đặt câu hỏi gợi dẫn cho HS: Việc giao tiếp của chúng ta có cần sử dụng đến ngôn ngữ hay không?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS lắng nghe câu hỏi của GV, suy nghĩ để trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 1 – 2 HS phát biểu trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá.
GV dẫn vào bài học mới: Việc giao tiếp của chúng ta thường cần sử dụng đến ngôn ngữ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, chúng ta chỉ cần sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ và một số trường hợp, chúng ta cần sử dụng kết hợp cả ngôn ngữ và phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ. Hôm nay chúng ta sẽ cùng thực hành Nói và nghe: Thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Xác định các bước nói và nghe thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ
Mục tiêu: Xác định được các bước nói và nghe thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi của GV liên quan đến các bước nói và nghe thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS liên quan đến các bước nói và nghe thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK và nêu các bước nói và nghe.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS đọc thông tin trong SGK, chuẩn bị trả lời trước lớp.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 1 – 2 HS phát biểu trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
I. Xác định các bước nói và nghe
Bước 1: Chuẩn bị nói
Xác định đề tài
Xác định mục đích nói, đối tượng người nghe, không gian và thời gian nói
Tìm ý, lập dàn ý
+ Tìm ý:
Tìm những câu mở đầu, kết thúc bài nói phù hợp, nhằm gây chú ý, tạo ấn tượng đối với người nghe.
Sử dụng công cụ hỗ trợ như: bảng tóm tắt các ý chính để khi cần thì chỉ nhìn lướt qua là nhớ; chuẩn bị tìm hình ảnh, video,
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
sơ đồ, bảng biểu để tăng tính thuyết phục cho lí lẽ và bằng chứng (nếu có điều kiện).
Dự kiến trước một số điểm nghi vấn, băn khoăn, thắc mắc mà người nghe có thể nêu lên tìm cách trả lời, giải đáp.
+ Lập dàn ý:
Luyện tập:
+ Tập phát âm to, rõ ràng.
+ Tập điều chỉnh cao độ, nhịp độ, tập biểu cảm.
Bước 2: Trình bày bài nói
Sử dụng một số kĩ thuật nói như dựa vào phần tóm tắt ý đã chuẩn bị từ trước, sử dụng những tờ giấy nhỏ để viết.
Ghi chú ngắn gọn, súc tích nội dung nói dưới dạng từ, cụm từ,...
Phát huy sự hỗ trợ của các phương tiện nghe, nhìn trong khi thực hiện bài nói, nếu có điều kiện.
Chọn vị trí đứng thuận lợi cho việc giao lưu, tiếp cận khán, thính giả.
Bước 3: Trao đổi, đánh giá
Trao đổi:
+ Trong vai trò người nói: Biết lắng nghe và ghi chép những câu hỏi hoặc ý kiến góp ý của các bạn về nội dung, hình thức bài trình bày; giải thích và làm rõ những điều người nghe chưa rõ hoặc có ý kiến khác với mình.
+ Trong vai trò người nghe: Biết lắng nghe bài trình bày của bạn mình, biết nêu câu hỏi hoặc ý kiến góp ý về nội dung, hình thức của bài trình bày của người nói hoặc yêu cầu người nói giải thích và làm rõ những điều mình chưa rõ hoặc ý kiến có sự khác biệt.
Đánh giá: Đánh giá theo các tiêu chí cơ bản: mức độ đáp ứng yêu cầu về nội dung; cách diễn đạt, giọng điệu; cách sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ; cách mở đầu, kết thúc bài nói với các biểu hiện cụ thể,...; tập đánh giá bài nói từ cả vai trò người nói lẫn vai trò người nghe; biết sử dụng bảng kiểm (SGK) để đánh giá bài
nói.
Hoạt động 2: Thực hành nói và nghe
Mục tiêu: HS thực hành được bài Nói và nghe: Thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
Nội dung: HS thực hành nói và nghe.
Sản phẩm học tập: Bài nói của HS và sự đánh giá của cả lớp.
Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu HS chuẩn bị bài nói.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS chuẩn bị bài nói.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời lần lượt 2 HS lên trình bày bài nói trước lớp. Với mỗi HS lên trình bày, GV yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét, trao đổi với bạn sau khi bạn trình bày xong.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, khen ngợi cả lớp.
II. Thực hành nói và nghe
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Mục tiêu: Củng cố kĩ năng nói và nghe thuyết trình về một vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.
Nội dung: HS luyện tập việc nói và nghe trước lớp.
Sản phẩm học tập: Phần trình bày của HS, bảng kiểm.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV cho HS tiếp tục làm việc theo cặp, luyện tập nói và nghe.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS làm việc theo cặp, luyện tập nói và nghe.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 1 – 2 HS lên bảng nói trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe.
GV cho cả lớp tiến hành đánh giá bằng bảng kiểm.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, khen ngợi HS.
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để nói và nghe trong buổi sinh hoạt lớp.
Nội dung: HS sử dụng kiến thức đã học và kĩ năng nói, nghe để nói trong buổi sinh hoạt lớp.
Sản phẩm học tập: Bài nói của HS trong buổi sinh hoạt lớp.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu HS tập thực hành nói và nghe về vấn đề xã hội có kết hợp sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ trong buổi sinh hoạt lớp.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS lắng nghe, về nhà chuẩn bị.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
HS thực hiện vào buổi sinh hoạt lớp.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá buổi học.
* Hướng dẫn về nhà
- GV dặn dò HS:
+ Ôn tập lại các văn bản và kiến thức đã học ở Bài 2. Sống cùng kí ức của cộng đồng (Sử thi).
+ Soạn trước bài Ôn tập.
HỒ SƠ DẠY HỌC
- Bảng kiểm kĩ năng thuyết trình về một vấn đề xã hội
Nội dung kiểm tra
Đạt
Chưa
đạt
Mở đầu
Người nói chào người nghe và tự giới thiệu.
Giới thiệu nội dung khái quát của bài nói.
Nội dung chính
Giải thích các khái niệm từ ngữ quan trọng liên
quan đến cách hiểu vấn đề.
Lần lượt trình bày và làm rõ ý kiến qua ít nhất
hai luận điểm chính.
Thể hiện nhận thức, quan niệm, thái độ, lập
trường của người viết về vấn đề nghị luận (trước các biểu hiện đúng/ sai/ tốt/ xấu,).
Bố cục bài nói rõ ràng, các ý kiến được sắp xếp
hợp lí.
Có lí lẽ xác đáng, bằng chứng tin cậy lấy từ thực
tiễn đời sống.
Kết thúc
Tóm tắt được nội dung chính đã trình bày.
Nêu vấn đề thảo luận hoặc mời gọi sự phản hồi
từ người nghe.
Cảm ơn và chào kết thúc.
Kĩ năng trình bày, tương tác với người nghe
Tươnh tác tích cực với người nghe trong suốt
quá trình nói.
Diễn đạt rõ ràng, gãy gọn, đáp ứng yêu cầu của
bài nói.
Kết hợp sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ
để làm rõ nội dung trình bày.
Phản hồi thỏa đáng những câu hỏi, ý kiến của
người nghe.