Giáo án Ngữ Văn 10 (Chân trời sáng tạo) - Tiết 29: Đọc mở rộng theo thể loại "Chợ nổi – nét văn hoá sông nước miền Tây"

Ngày soạn: // Ngày dạy: //
TIẾT: ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI. CHỢ NỔI - NÉT VĂN HÓA SÔNG NƯỚC MIỀN TÂY
MỤC TIÊU
Mức độ/ yêu cầu cần đạt:
- Biết nhận xét nội dung bao quát của VB Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây; biết phân tích các chi tiết tiêu biểu, nhân vật và mối quan hệ của chúng trong tính chỉnh thể của tác phẩm.
Năng lực
Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
Năng lực riêng biệt
Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây;
Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây;
Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn bản;
Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của văn bản với các văn bản khác có cùng thể loại.
Phẩm chất:
- Biết yêu quý, trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên và tâm hồn con người.
THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Chuẩn bị của giáo viên:
Giáo án;
Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;
Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng HS thực hiện nhiệm vụ học tập học tập của mình từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây.
Nội dung: GV đặt câu hỏi để HS chia sẻ.
Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV đặt câu hỏi gợi dẫn cho HS: Em đã từng đi chợ chưa? Hãy chia sẻ nét đặc sắc, thú vị mà em nhận thấy ở chợ khác với các hình thức siêu thị, trung tâm thương mại.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS lắng nghe yêu cầu từ GV, suy nghĩ để chia sẻ trước lớp.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 2 HS chia sẻ trước lớp.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, khen ngợi HS.
GV dẫn vào bài học mới: Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu một văn bản thuộc thể loại văn bản thông tin Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây.
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Đọc văn bản
Mục tiêu: Nắm được những thông tin cơ bản về văn bản Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây.
Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi về tác giả, tác phẩm Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây.
Sản phẩm học tập: HS nêu được những thông tin cơ bản về văn bản Chợ nổi
- nét văn hóa sông nước miền tây.
Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK và dựa vào hiểu biết cá nhân hãy giới thiệu văn bản Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây.
GV yêu cầu 2-3 HS đọc văn bản, xác định thể loại và nội dung văn bản.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS đọc thông tin trong SGK để nắm được nguồn dẫn của VB.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 1 – 2 HS phát biểu trước
Tìm hiểu chung
Xuất xứ văn bản
- Văn bản được nhóm biên soạn tổng hợp từ Chợ nổi đồng bằng sông Cửu Long của Nhâm Hùng, NXB Trẻ, 2009, trang 36-55 và Chợ Nổi - Nét văn hóa sông nước miền Tây, Đài Truyền hình Cần Thơ.
2. Đọc văn bản
Thể loại: văn bản thông tin
Nội dung: Những nét đặc sắc của chợ nổi miền Tây. Tác giả đã kể đến các khu chợ nổi tiếng, những cách rao mời độc đáo và kỉ niệm, dư âm khó quên khi đi chợ nổi, là trải nghiệm đáng nhớ mà ai cũng nên thử.
lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến
thức.
Hoạt động 2: Khám phá văn bản
Mục tiêu: Nắm được đặc điểm của văn bản Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây.
Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến văn bản Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây.
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến bài Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây.
Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1:
II. Tìm hiểu chi tiết
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học
1. Đặc điểm của văn bản thông
tập
tin
- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm,
hoàn thảnh bảng tổng hợp sau về đặc
điểm cuae văn bản thông tin được thể
hiện qua Chợ nổi – nét văn hóa sông
nước miền tây:
Yếu
Có/không
Một vài
Tác
tố
bằng
dụng
được
chứng
sử
(nếu văn
dụng
bản có sử
dụng)
Nhan
đề
Đề
mục
Trích
dẫn
Địa
danh
Yếu
tố
miêu
tả
Yếu
tố
biểu
cảm
PTGT
phi
ngôn
ngữ
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học
tập
- HS thảo luận theo cặp để hoàn thành
bảng thông tin.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời đại diện các nhóm phát biểu trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
tiết:
Yếu tố được sử
dụng
Có/không
Một vài bằng chứng (nếu văn bản có sử dụng)
Tác dụng
Nhan
đề
Có
Chợ Nổi – nét văn hóa
sông nước miền Tây.
Nêu lên chủ đề chính của
văn bản.
Đề mục
Có
Những khu chợ sầm uất trên sông.
Những cách rao mời độc đáo.
Dư âm chợ nổi.
Phân rõ nội dung thành từng ý chính để giúp thông tin được cụ thể và đầy đủ.
Trích dẫn
Có
Ai ăn chè đậu đen, nước
dừa đường cát hôn...? Ai ăn bánh giò hôn...?
Trích dẫn đúng ngôn ngữ
địa phương của dân miền Tây.
Địa danh
Có
Cái Bè (Tiền Giang), chợ
nổi Cái Răng, chợ nổi Ngã Năm (Thạnh Trị -
Đưa thêm thông tin.
Sóc Trăng),...
Yếu tố miêu tả
Có
Đã đi chợ nổi, khó mà quên được âm thanh ồn ào rất đặc trưng của chợ: tiếng tành tạch của ghe
xuồng rẽ sóng, tiếng mặc cả, tiếng mời chào, í ới
gọi nhau hối hả,...
Làm cho thông tin thêm phần hấp dẫn, sinh động
Yếu tố biểu
cảm
Có
Nghe sao mà lảnh lót, thiết tha
Diễn tả cảm xúc của người viết.
PTGT
phi ngôn ngữ
Có
Hình minh họa 1, 2
Làm rõ lời thuyết minh trong văn bản.
Nhiệm vụ 2: Nét đặc sắc của chợ nổi Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV đặt câu hỏi cho HS:
+ Nêu một số hình ảnh, chi tiết cho thấy cách mua bán, giao thương độc đáo, thú vị trên chợ nổi.
+ Nhận xét về tác dụng minh họa của các tấm ảnh trong văn bản.
+ Theo em, chợ nổi có vai trò gì đối với
đời sống của người dân miền Tây?
2. Nét đặc sắc của chợ nổi
* Các chi tiết:
Người buôn bán nhóm họp bằng xuồng, người đi mua bằng xuồng, ghe.
Rao hàng bằng cây bẹo dựng đứng trên xuồng nhìn như cột ăng- ten di động.
Chế ra cách ''bẹo'' hàng băng âm
thanh lạ tai của những chiếc kèn: có kèn bấm băng tay, có kèn đạp
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS lắng nghe GV đặt câu hỏi, sau đó suy nghĩ để trả lời câu hỏi.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 1 – 2 HS phát biểu trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
băng chân,..
- Những tiếng rao: Ai ăn chè đậu đen, nước dừa đường cát hôn,
* Hình ảnh:
- Hình minh họa trong bài giữ vai trò quan trọng. Nó giúp cụ thể hóa lời thuyết minh trong văn bản. Từ đó, giúp văn bản trở nên hấp dẫn và thuyết phục hơn.
è Chợ nổi trở thành nét đặc trưng, giúp người dân cải thiện đời sống và là một nét đẹp văn hóa truyền thống của nhân dân nơi đây. Chợ nổi như biểu hiện cho tính cách,
cuộc sống con người nơi đây.
Nhiệm vụ 3:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV đặt câu hỏi cho HS: Tổng kết nội dung, nghệ thuật văn bản. Em rút ra những điều gì cần lưu ý khi đọc một văn bản thơ?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS lắng nghe GV đặt câu hỏi, sau đó suy nghĩ để trả lời câu hỏi.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 1 – 2 HS phát biểu trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
III. Tổng kết
Nội dung
Văn bản cung cấp cho người đọc những thông tin về chợ nổi - một hình thức buôn bán độc đáo mới lạ thú vị của người miền Tây, đồng thời thể hiện vai trò quan trọng của chợ nổi trong việc lưu giữ, bảo tồn và phát huy văn hóa miền Tây.
Nghệ thuật
Văn bản có sử dụng kết hợp phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ (hình ảnh).
Kết hợp giữa phương thức thuyết minh và miêu tả, tự sự.
Ngôn từ rõ ràng, mạch lạc.
Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức về văn bản Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây đã học.
Nội dung: GV đưa ra nội dung bài tập, HS suy nghĩ, trả lời.
Sản phẩm học tập: HS viết bài văn.
Tổ chức thực hiện:
Nhiệm vụ 1:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu: Từ văn bản Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền Tây, SGK Ngữ văn 10 tập 1 Chân Trời Sáng Tạo, hãy viết bài văn giới thiệu chợ nổi miền Tây.
GV hướng dẫn HS lập dàn ý bài văn.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS đọc câu hỏi và lập dàn ý bài văn.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời HS hoàn thành và trình bày dàn ý.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá và đưa ra dàn ý gợi ý:
Mở bài
Giới thiệu chợ nổi - một nét văn hóa độc đáo của miền Tây.
Thân bài
Giải thích khái niệm chợ nổi. Giới thiệu bao quát về chợ nơi đây.
Về địa điểm họp chợ.
Khung cảnh lúc chợ họp.
Những hàng hóa mua bán, trao đổi nơi đây.
Cách bày bán, trang trí hàng hóa. - Một số chợ nổi tiêu biểu của miền Tây.
Kết bài: Cảm nghĩ của em về chợ nổi miền Tây.
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học về VB Chợ nổi - nét văn hóa sông nước miền tây để tìm hiểu các văn bản khác cùng chủ đề.
Nội dung: GV yêu cầu HS suy nghĩ về vai trò của chợ nổi với người dân miền Tây.
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu HS: Sau khi đọc văn bản trên, bạn suy nghĩ như thế nào về vai trò của chợ nổi đối với đời sống của người dân miền Tây?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS lắng nghe yêu cầu của GV, thực hiện yêu cầu bài tập ở nhà.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 1 – 2 HS đọc đoạn văn trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
Gợi ý:
Vai trò của chợ nổi đối với đời sống của người dân miền Tây:
Đây là một trong những hoạt động giao thương buôn bán quan trọng.
Giúp người dân cải thiện đời sống và là một nét đẹp văn hóa truyền thống của nhân dân nơi đây.
Chợ nổi đã trở thành một nét đặc trưng, một phần không thể thiếu của người dân miền Tây.
Chợ nổi như biểu hiện cho tính cách, cuộc sống của con người nơi đây.