Giáo án Ngữ Văn 10 (Chân trời sáng tạo) - Tiết 57: Văn bản đọc mở rộng 2 "Nguyễn Trãi – nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ"

Ngày soạn: //. Ngày dạy: //.
TIẾT	: VĂN BẢN ĐỌC MỞ RỘNG 2: NGUYỄN TRÃI – NHÀ NGOẠI GIAO, NHÀ HIỀN TRIẾT, NHÀ THƠ
MỤC TIÊU
Mức độ/ yêu cầu cần đạt
HS nắm được cấu trúc cùng với bố cục văn bản nghị luận
HS hiểu được những đóng góp to lớn của Nguyễn Trãi đối với lịch sử và nền văn học dân tộc, biết tự hào và có ý thức giữ gìn di sản văn hóa dân tộc.
Năng lực
Năng lực chung
Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác...
Năng lực riêng
Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản Nguyễn Trãi – Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ.
Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản Nguyễn Trãi – Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ
Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn bản.
Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của văn bản với các văn bản khác có cùng chủ đề.
Phẩm chất
- Trân trọng đối với những người có đóng góp lớn cho sự nghiệp văn học dân tộc.
THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Chuẩn bị của giáo viên
Giáo án
Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi
Tranh ảnh về nhà văn hình ảnh
Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà
Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ Văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn bài học, vở ghi.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A.KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo hứng thú cho Hs, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học Nguyễn Trãi – Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ
Nội dung: GV cho HS xem 1 đoạn video clip giới thiệu về tác giả Nguyễn Trãi và đặt câu hỏi gợi mở vấn đề
Sản phẩm: Câu trả lời của HS và đáp án về tìm hiểu tác gia Nguyễn Trãi
Tổ chức thực hiện
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV đặt câu hỏi gợi mở: Em có biết gì về tác gia Nguyễn Trãi hoặc 1 tác phẩm nào đã học của ông không? Hãy chia sẻ một số điều em biết cho cả lớp cùng nghe?
GV mở đoạn video về tác gia Nguyễn Trãi
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS chơi trò chơi nhìn vào hình ảnh, đoán tên và các nhận vật trong ảnh
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời một số HS trả lời từng hình ảnh
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét đánh giá
GV dẫn dắt vào bài: Nguyễn Trãi là một trong những anh hùng dân tộc, một danh nhân văn hóa thế giới. Cuộc đời và sự nghiệp của ông không chỉ có sự ảnh hưởng tới nền văn học Việt Nam thời đó mà còn để lại rất nhiều cảm hứng cho văn học ngày nay. Trong bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cuộc đời cũng như sự nghiệp của ông.
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Đọc văn bản
Mục tiêu: Nắm được những thông tin về thể loại và đọc văn bản Nguyễn Trãi –
Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ
Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến văn bản Nguyễn Trãi – Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ.
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến văn bản Nguyễn Trãi – Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ.
Tổ chức thực hiện
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1: Quan điểm của người viết
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ
I. Thực hiện nhiệm vụ trong SHS
- Chủ đề của văn bản và quan điểm của tác giả được thể hiện tập trung ở
cho HS
câu văn:
- Theo bạn chủ đề văn bản và quan
“Tiếng nói của ông vẫn nguyên vẹn
điểm của tác giả thể hiện tập trung ở
trong đó, một cách tuyệt diệu, tiếng nói
câu văn nào trong bài?
“của một nhà yêu nước vĩ đại, da diết
- Chỉ ra mạch lập luận của văn bản
trong lòng Tổ quốc mình”
- Chi ra những yếu tố biểu cảm của
- Nguyễn Trãi là một nhà ngoại giao,
văn bản
nhà hiền triết, nhà thơ không thể tách
- Xác định ý nghĩa của văn bản trên
rời. Cả ba cùng hỗ trợ lẫn nhau để thể
- Tìm một số từ ngữ câu văn tong văn
hiện trọn vẹn và sâu sắc nhất tấm lòng
bản nhất là đoạn cuối thể hiện tình
yêu nước thương dân của ông.
cảm của tác giả đối với Nguyễn Trãi
+ Đầu tiên phải kể đến Quân trung từ
-	HS tiếp nhận nhiệm vụ.
mệnh tập, tập văn chính luận nổi tiếng
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học
của Nguyễn Trãi. Áng văn này vừa thể
tập
hiện tài ngoại giao, đich vận “đánh vào
- HS làm việc theo cặp đôi, đọc lại văn
lòng người”, vừa thể hiện sự minh triết
bản theo yêu cầu, suy nghĩ để hoàn
của nhà chiến lược – “đạo làm tướng
thành nhiệm vụ.
phải lấy nhân nghĩa làm gốc, trí dũng
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động
làm nền”.
và thảo luận
Tiếp theo đó tác giả bình luận về thơ
- GV mời 2 – 3 HS trình bày trước lớp,
Nguyễn Trãi những bài thơ vừa thể
yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung.
hiện trí tuệ sáng suốt, nhìn thấy được
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
sức mạnh của lòng dân như “sức
nhiệm vụ học tập
nuwos chở được thuyền mà cũng có
- - GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến
thể lật úp được thuyền” hiểu rõ lẽ tới
thức
lui khi về ẩn dật ở Côn Sơn lại cũng
vừa dào dạt trữ tình chan chứa tình
cảm yêu dân ( Bui một tấc lòng ưu ái cũ/ Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông).
Tác giả đã chứng minh được luận điểm quan trọng nhất: nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ đã hòa quyện chặt chẽ nơi con người một lòng ưu ái với đất nước nhân dân.
TÁc giả đã sử dụng nhiều ẩn dụ với hình ảnh tượng hình, những động từ, tính từ có sức biểu cảm mạnh khiến người đọc cảm nhận sâu sắc về tài năng, tấm lòng cũng như bi kịch cuộc đời của Nguyễn Trãi đồng thời cảm nhận sâu sắc về sự đồng cảm và ngưỡng mộ mà người viết dành cho ông.
+ “Những điều gửi gắm của họ, đêm đêm vẫn thức dậy trong tâm trí của những thế hệ nối tiếp”/ “ông hết òng nâng niu năng lực sáng tạo của nhân dân”/ Cùng với ý nghĩa trữ tình thực sự của những viên ngọc mài
Bài viết ca ngợi Nguyễn Trãi với tư cách là một đại biểu ưu tú của dân tộc Việt Nam, cũng đồng thời là một
“thành viên kiệt xuất của cộng đồng loài người”. Sự nghiệp văn chương của ông cho thấy ông vừa là nhà ngoại giao, nhà hiền triết, vừa là nhà thơ luôn dành trọn tình yêu cho đất nước nhân dân.
Những câu văn thể hiện tình cảm của tác giả đối với Nguyễn Trãi:
+ Tiếng nói “của một nhà yêu nước vĩ đại, da diết trong lòng Tổ quốc”
+ Thành viên kiệt xuất của cộng đồng loài người
+ Bộ óc sớm uyên thâm
+ Quân trung từ mệnh tập – biểu thị sáng chói cơ sở tư tưởng của Nguyễn Trãi
+ Ở Việt Nam người ta thường xem Bình ngô đại cáo là kiệt tác của Nguyễn Trãi. Đây là tác phẩm sử thi lớn, trong đó ngày nay người Việt Nam vẫn còn tìm thấy một cách xúc động một trong những ngọn nguồn tươi mát nhất của cá tính dân tộc.
+ Sáu trăm năm sau nỗi thao thức canh cánh của nhà hành động và nhà thơ Nguyễn Trãi vẫn là nỗi thao thức canh
cánh trong lòng tất cả mọi người yêu công lí và nhân đạo trên đời này.
C.HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức về văn bản Nguyễn Trãi – Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ.
Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học viết đoạn ngắn phân tích về một giá trị nội dung trong tác phẩm Nguyễn Trãi – Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ.
Sản phẩm học tập: Đoạn văn HS viết được
Tổ chức thực hiện
Bước 1; GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu HS: Viết đoạn văn ngắn khoảng 300 chữ phân tích về một giá trị nội dung trong các sáng tác của Nguyễn Trãi
GV hướng dẫn HS: CHọn đề tài, gợi ý triển khai nội dung theo các bước: Giới thiệu chi tiết và lí do lựa chọn, phân tích giá trị nội dung trong việc thể hiện tư tưởng chủ đạo của tác phẩm.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV yêu cầu HS nào làm xong bài có thể đem lên để GV nhận xét chỉnh sửa
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV cho cả lớp nghe 1 sô đoạn văn, yêu cầu cả lớp về nhà hoàn thành nốt đoạn văn nếu chưa xong
D.HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để nói về những thành tựu nội dung và nghệ thuật trong sự nghiệp của Nguyễn Trãi
Nội dung: Sử dụng các kiến thức đã học từ văn bản để viết 1 bài văn ngắn nói về thành tựu nội dung cũng như nghệ thuật trong sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Trãi
Sản phẩm học tập: Bài tập hoàn thành của HS
Tổ chức thực hiện
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu HS; Hãy viết 1 đoạn văn ngắn nói về những thành tựu nội dung nghệ thuật trong sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Trãi
GV hướng dẫn HS: Triển khai nội dung theo các bước: Giới thiệu về tác gia Nguyễn Trãi, về các tác phẩm ông để lại, về giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật thể hiện trong thơ của ông.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS tiếp nhận nhiệm vụ đọc yêu cầu rồi hoàn thành câu hỏi
GV đi quanh lớp theo dõi và quan sát hỗ trợ HS nếu cần
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV yêu cầu HS nào đã làm xong đứng dây đọc bài văn của mình
Cả lớp lắng nghe theo dõi và góp ý bổ sung
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét góp ý cho HS
* Hướng dẫn về nhà
GV dặn dò HS:
+ Ôn lại bài học về văn bản Tác gia Nguyễn Trãi
+ Soạn bài Thực hành tiếng việt