Giáo án Ngữ Văn 10 (Chân trời sáng tạo) - Tiết 7: Nói và nghe "Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể"

Ngày soạn: // Ngày dạy: //
TIẾT ...: NÓI VÀ NGHE. GIỚI THIỆU, ĐÁNH GIÁ VỀ NỘI DUNG VÀ NGHỆ THUẬT CỦA MỘT TRUYỆN KỂ
MỤC TIÊU
Mức độ/ yêu cầu cần đạt:
- Biết giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể; nghe và nắm bắt được ý kiến, quan điểm của người nói; biết nhận xét, đánh giá về ý kiến, quan điểm đó.
Năng lực
Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác...
Năng lực riêng biệt:
Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân.
Năng lực giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Năng lực nghe và nắm bắt ý kiến, quan điểm của người nói; nhận xét, đánh giá về ý kiến, quan điểm đó.
Phẩm chất:
- Ý thức tự giác, tích cực trong học tập.
THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Chuẩn bị của GV
Giáo án;
Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà.
Chuẩn bị của HS: SGK, SBT Ngữ văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Nội dung: HS huy động tri thức đã có để thực hiện hoạt động khởi động.
Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS về bài học Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV đặt câu hỏi gợi dẫn cho HS: Trong Bài 1. Tạo lập thế giới, chúng ta đã học những văn bản nào? Em có nhận xét, đánh giá gì về nội dung và nghệ thuật của một văn bản truyện kể trong những văn bản đã học đó?.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS lắng nghe câu hỏi của GV, suy nghĩ để trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 1 – 2 HS phát biểu trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá.
GV dẫn vào bài học mới: Ở tiết trước, chúng ta đã học viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể. Cũng là đánh giá một truyện kể, nhưng tiết học này, các em sẽ được học cách thể hiện thông qua hành động nói. Chúng ta cùng đi vào bài Nói và nghe: Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Xác định các bước giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể
Mục tiêu: Xác định được các bước giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi của GV liên quan đến các bước giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS liên quan đến các bước giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm đọc thông tin trong SGK và tóm tắt nội dung của các bước giới thiệu về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
Các nhóm nghe yêu cầu của GV, sau đó thực hiện việc đọc và tóm tắt.
Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận
Xác định các bước giới thiệu về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể
Bước 1: Chuẩn bị nói
Tìm ý và lập dàn ý
+ Tìm ý: Cần chuẩn bị ý tưởng theo yêu cầu của bài nói; Nên có thêm một số ý tưởng liên quan đến cách thức trình bày bài nói sao cho hiệu quả. Đặc biệt lưu ý:
Tìm những câu mở đầu, kết thúc bài nói phù hợp, nhằm gây chú ý, tạo ấn tượng đối với người nghe.
Sử dụng công cụ hỗ trợ như: bản tóm tắt các ý chính để khi cần nhìn lướt
qua là nhớ; chuẩn bị một hình ảnh minh họa cho nội dung truyện kể để
xét.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
tăng tính thuyết phục cho lí lẽ và bằng chứng (nếu có điều kiện).
Dự kiến trước một số điểm nghi vấn, băn khoăn, thắc mắc mà người nghe có thể nêu lên tìm cách trả lời, giải đáp.
+ Lập dàn ý: Dựa vào những ý đã tìm, phác thảo dàn ý cho bài nói bằng cách điền vào Phiếu giới thiệu và đánh giá về nội dung, nghệ thuật của một truyện kể dân gian hoặc truyện ngụ ngôn bằng thơ gợi ý trong SGK.
- Luyện tập: Tập phát âm to, rõ ràng; tập điều chỉnh cao độ, nhịp độ, tập biểu cảm.
2. Bước 2: Trình bày bài nói
Khi trình bày cần mở đầu và kết thúc một cách hấp dẫn, ấn tượng.
Có thể sử dụng những mẫu câu giới thiệu, đánh giá về truyện kể gợi ý trong SGK.
Lưu ý: Khi trình bày cần tôn trọng và tương tác với người nghe (bằng mắt, bằng cách nêu câu hỏi cho người nghe trong quá trình trình bày,...).
3. Bước 3: Trao đổi, đánh giá
- Trao đổi:
+ Trong vai trò là người nói: Biết lắng nghe và ghi chép những câu hỏi hoặc ý kiến góp ý của các bạn về nội dung, hình thức bài trình bày; giải thích và làm rõ những điều người nghe chưa rõ hoặc có ý kiến khác với mình.
+ Trong vai trò là người nghe: Biết lắng nghe bài trình bày của bạn mình, biết nêu câu hỏi hoặc ý kiến góp ý về nội dung, hình thức của bài trình bày của người nói hoặc yêu cầu người nói giải thích và làm rõ những điều mình chưa rõ hoặc y kiến có sự khác biệt.
□ Dù ở vai nào cũng phải tôn trọng các ý kiến khác của mình; có thái độ cầu thị, nghiêm túc, lắng nghe xã hội,...
- Đánh giá: Tập đánh giá bài nói từ cả vai
trò người nói lẫn vai trò người nghe; biết sử
dụng bảng kiểm để đánh giá bài nói.
Hoạt động 2: Xác định các bước nghe và nhận xét, đánh giá nội dung, hình thức bài nói giới thiệu một truyện kể
Mục tiêu: Xác định được các bước nghe và nhận xét, đánh giá nội dung, hình thức bài nói giới thiệu một truyện kể.
Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi của GV liên quan đến các bước nghe và nhận xét, đánh giá nội dung, hình thức bài nói giới thiệu một truyện kể.
Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS liên quan đến các bước và nhận xét, đánh giá nội dung, hình thức bài nói giới thiệu một truyện kể.
Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 2:
II. Xác định các bước nghe và nhận xét,
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học
đánh giá nội dung, hình thức bài nói giới
tập
thiệu một truyện kể
- GV yêu cầu HS giữ nguyên nhóm, thảo
Bước 1: Chuẩn bị nghe
luận để tóm tắt các bước nghe và nhận xét,
- Tìm đọc truyện kể mà người nói sẽ giới
đánh giá nội dung, hình thức bài nói giới
thiệu, đánh giá.
thiệu một truyện kể.
- Tìm hiểu nội dung và nghệ thuật của
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
truyện kể, dự kiến những điều cần trao đổi
- Các nhóm nghe yêu cầu của GV, sau đó
với người trình bày.
đọc thông tin trong SGK và tóm tắt.
- Chuẩn bị bút, giấy để ghi chép.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và
Bước 2: Lắng nghe và ghi chép
thảo luận
- Lắng nghe để nắm bắt ý kiến đánh giá của
- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết
người nói về nội dung và nghệ thuật của
quả thảo luận trước lớp, yêu cầu cả lớp
một truyện kể (bối cảnh, nhân vật, cốt
nghe, nhận xét, bổ sung.
truyện,...).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
- Sắp xếp các thông tin thu nhận được trong
nhiệm vụ học tập
khi nghe và ghi chép những đánh giá của
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
người nói về nội dung và nghệ thuật của
truyện kể.
- Ghi những câu hỏi, ý kiến muốn trao đổi
với người nói về nội dung và nghệ thuật của
truyện kể.
Bước 3: Trao đổi, nhận xét, đánh giá
- Khẳng định sự đồng tình với những ý kiến
trong bài nói.
- Trao đổi những điều chưa rõ hoặc chưa
thống nhất với ý kiến, quan điểm của người nói.
- Dùng giọng điệu nhẹ nhàng để nhận xét
bài nói của bạn và đưa ra những góp ý cụ thể để bài nói tốt hơn.
Hoạt động 3: Thực hành nói và nghe
Mục tiêu: HS thực hành được bài Nói và nghe: Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Nội dung: HS giới thiệu, đánh giá trước lớp về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể; nghe và nhận xét, đánh giá được nội dung, hình thức bài nói giới thiệu một truyện kể.
Sản phẩm học tập: Phần giới thiệu và đánh giá của HS.
Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV cho HS thời gian chuẩn bị bài nói.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS chuẩn bị bài nói.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời một HS lên bảng để nói, yêu cầu cả lớp nghe, ghi chép và trao đổi.
GV cho cả lớp nhận xét, đánh giá về kĩ năng trình bày của người nói và kĩ năng nghe của người nghe bằng bảng kiểm.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, khen ngợi HS.
III. Thực hành nói và nghe
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Mục tiêu: Củng cố kĩ năng nói và nghe giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Nội dung: HS luyện tập việc nói và nghe trước lớp.
Sản phẩm học tập: Phần trình bày của HS, bảng kiểm.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV cho HS làm việc theo cặp, luyện tập nói và nghe.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS làm việc theo cặp, luyện tập nói và nghe.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV mời 1 – 2 HS lên bảng nói trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe.
GV cho cả lớp tiến hành đánh giá bằng bảng kiểm (đối với người nói và đối với người nghe).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, khen ngợi HS.
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học và kĩ năng nói, nghe để giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể với người thân.
Nội dung: HS sử dụng kiến thức đã học và kĩ năng nói, nghe để nói với người thân.
Sản phẩm học tập: Phần giới thiệu của HS với người thân.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu HS về nhà thực hành nói và nghe với người thân.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS lắng nghe, về nhà thực hiện.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
GV cho HS nêu những câu hỏi còn thắc mắc.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá buổi học.
* Hướng dẫn về nhà
GV dặn dò HS:
+ Ôn tập lại các văn bản và kiến thức đã học ở Bài 1. Tạo lập thế giới.
+ Soạn trước bài Ôn tập.
HỒ SƠ DẠY HỌC
Bảng kiểm kĩ năng giới thiệu, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một truyện kể
Nội dung kiểm tra
Đạt
Chưa
đạt
Mở đầu
Lời chào ban đầu và tự giới thiệu.
Giới thiệu truyện kể: tên tác phẩm, thể loại, tác
giả (nếu có).
Nêu khái quát nội dung bài nói (có thể điểm qua
các phần/ ý chính).
Nội dung chính
Trình bày ý kiến đánh giá về nội dung của
truyện kể.
Trình bày ý kiến đánh giá về nghệ thuật của
truyện kể.
Phân tích tác dụng của một số yếu tố hình thức
nghệ thuật trong việc thể hiện chủ đề, cảm hứng chủ đạo của truyện kể.
Thể hiện những suy nghĩ, cảm nhận của người
nói về truyện kể.
Có lí lẽ xác đáng, bằng chứng tin cậy lấy từ
truyện kể.
Kết thúc
Tóm tắt được nội dung trình bày về truyện kể.
Nêu vấn đề thảo luận hoặc mời gọi sự phản hồi
từ phía người nghe.
Cảm ơn và chào kết thúc.
Kĩ năng trình bày, tương tác với người nghe
Bố cục bài nói rõ ràng, các ý kiến được sắp xếp
hợp lí.
Tương tác tích cực với người nghe trong suốt
quá trình nói.
Diễn đạt rõ ràng, gãy gọn, đáp ứng yêu cầu của
bài nói.
Kết hợp sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ
để làm rõ nội dung trình bày.
Phản hồi thỏa đáng những câu hỏi, ý kiến của
người nghe.
Bảng kiểm kĩ năng nghe giới thiệu, đánh giá về nội dung, hình thức của một truyện kể
Nội dung kiểm tra
Đạt
Chưa
đạt
Chuẩn bị nghe
Tìm đọc truyện kể mà người nói sẽ giới thiệu,
đánh giá.
Tìm hiểu nội dung và nghệ thuật của truyện kể.
Chuẩn bị giấy, bút để ghi chép.
Lắng nghe và ghi chép
Ghi chép tóm tắt nội dung bài nói dưới dạng từ
khóa, sơ đồ.
Ghi chép tóm tắt đánh giá của người nói về nội
dung và nghệ thuật của truyện kể.
Ghi lại câu hỏi liên quan đến nội dung và nghệ thuật của truyện kể nảy sinh trong quá trình
nghe.
Dự kiến những điều cần trao đổi về nội dung và
nghệ thuật của truyện kể.
Trao đổi, nhận xét, đánh giá
Xác nhận lại quan điểm, ý kiến của người nói
trước khi bày tỏ ý kiến cá nhân.
Khẳng định sự đồng tình với những ý kiến, quan
điểm của người nói.
Nêu những điều chưa rõ hoặc chưa thống nhất ý
kiến với người nói.
Nhận xét về cách trình bày bài nói.
Thái độ và
Thể hiện thái độ hợp tác, tụn trọng ý kiến của
ngôn ngữ
người nói trong quá trình nghe và trao đổi, nhận
xét, đánh giá.
Sử dụng ngôn ngữ, giọng điệu phù hợp khi trao
đổi với người nói.