Giáo án Ngữ Văn 6 (Cánh Diều) - Bài 4: Văn bản nghị luận (Nghị Luận văn học) - Phần 6: Nói và nghe Trình bày ý kiến về một vấn đề

Ngày soạn: 	Ngày dạy:.
TUẦN
Bài 4
VĂN NGHỊ LUẬN
(12 tiết)
NÓI VÀ NGHE
Môn học: Ngữ văn; lớp 6 Thời gian thực hiện: 2 tiết
MỤC TIÊU
Kiến thức:
HS nắm vững những yêu cầu khi trình bày ý kiến về một vấn đề bằng ngôn ngữ nói (nêu lên những suy nghĩ, nhận xét, đưa ra lí lẽ và những bằng chứng cụ thể để làm sáng tỏ cho ý kiến của mình.)
Củng cố kiến thức về các vấn đề có liên quan đến nội dung nói.
Biết tìm ý, lập dàn ý, cách trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội (hoặc văn học), để thông qua đó tập nói năng một cách mạnh dạn, tự nhiên, trôi chảy.
Nắm bắt được những thông tin bài nói của các bạn, có thể đưa ra được những nhận xét, góp ý cho bạn.
Năng lực
- Năng lực tự chủ và tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực giao tiếp và hợp tác.
Năng lực sử dụng ngôn ngữ: tạo điều kiện để HS thể hiện tư tưởng của mình một cách trung thực nhất, tự nhiên nhất. Tôn trọng những ý kiến, cách nhìn nhận, quan điểm của cá nhân người học về các vấn đề được đặt ra.
Phẩm chất:
Nhân ái: Qua tiết luyện nói và nghe, HS biết đoàn kết, nhận xét đánh giá theo hướng khích lệ, động viên.
Chăm học, chăm làm: HS có ý thức vận dụng bài học vào các tình huống, hoàn cảnh thực tế đời sống của bản thân.
Trách nhiệm: Trong việc chuẩn bị nội dung tiết nói và nghe một cách tích cực và trách nhiệm với hành vi của bản thân trong cuộc sống.
THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Thiết bị dạy học: Máy chiếu power point, màn hình, máy tính,...
Học liệu: Sách giáo khoa, kế hoạch bài dạy, tài liệu tham khảo, phiếu học tập...
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Hoạt động 1: Mở đầu
Mục đích: Kết nối kiến thức thức thực tế với bài học, tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh.
Nội dung: Giáo viên cho HS xem ảnh về 1 nhân vật nổi tiếng, đặt ra các câu hỏi để HS trả lời.
Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV và HS
Dự kiến SP đạt được
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
GV ổn định tổ chức, cho học sinh xem hình tổng Mĩ Donald Trum
HS trả lời câu hỏi: Đây là ai?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
Tổ chức cho HS lựa chọn, trình bày ý kiến.
Học sinh trả lời câu hỏi, báo cáo sản phẩm và chia sẻ ý kiến cá nhân.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
Gọi HS nhận xét, thống nhất ý kiến.
Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học.
Chúng ta thường nhìn thấy hình ảnh Tổng thống Mĩ đứng phát biểu, diễn thuyết rất oai nghiêm, tưởng chừng như mọi thứ đều tuôn trong đầu ông ra, nhưng thực tế, TT Mĩ luôn có một người bạn đồng hành là chiếc máy nhắc chữ. Vậy thì, bản thân chúng ta không có chiếc máy nhắc chữ nào hỗ trợ thì chúng ta phải làm
gì? Đó chính là luyện nói thật nhiều để tự tin diễn đạt trước đám đông. Bài học hôm nay sẽ mang lại cho các em kĩ năng này?
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
CHUẨN BỊ
1. Nhiệm vụ 1. Định hướng
a) Mục đích:
HS hiểu được như thế nào là trình bày ý kiến về một vấn đề.
Nắm bắt được các yêu cầu chung để trình bày ý kiến của bản thân về một vấn đề
Có kĩ năng tự tin trình bày sản phẩm của cá nhân trước nhóm, trước tập thể,
b) Nội dung:
- Học sinh tìm hiểu thông tin SGK, sử dụng các hình thức hoạt động nhóm, hoạt động chung cả lớp để thực hiện các nhiệm vụ.
- HS trình bày sản phẩm của cá nhân, của nhóm bằng ngôn ngữ nói.
c) Sản phẩm: Học sinh khai thác kênh chữ, trả lời câu hỏi, báo cáo sản phẩm thảo luận và chia sẻ ý kiến cá nhân.
Chuẩn bị đề cương (dàn ý).
Rèn kĩ năng nói, nghe.
- Phần chuẩn bị của HS được trình bày bằng ngôn ngữ nói, đảm bảo các yêu cầu (nội dung, hình thức, giọng điệu,)
d) Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV và HS
Dự kiến sản phẩm đạt được
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV cho HS thảo luận nhóm (thời gian 3 phút)
Theo em thế nào là trình bày ý kiến về 1 vấn đề?
Để trình bày ý kiến về 1 vấn đề, em cần làm những việc gì?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS làm việc cá nhân, thảo luận theo nhóm, suy nghĩ.
HS hình thành kĩ năng khai thác ngữ liệu trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận:
GV mời HS trả lời câu hỏi, báo cáo sản phẩm thảo luận và chia sẻ ý kiến cá nhân.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
Gọi HS nhận xét, thống nhất ý kiến.
a. Trình bày ý kiến về 1 vấn đề
Trình bày ý kiến về một vấn đề là người viết nêu lên những suy nghĩ, nhận xét đưa ra những lí lẽ và bằng chứng cụ thể để làm sáng tỏ cho ý kiến của mình.
Ví dụ:
+ Có người cho rằng: Việc sử dụng các từ tiếng Anh trong giao tiếp của người Việt trẻ đang làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt. Ý kiến của em như thế nào?
+ Em có ý kiến gì về nhận xét: “Đi tham quan, du lịch, chúng ta sẽ được mở rộng tầm mắt và học hỏi được nhiều điều”?
b. Để trình bày ý kiến của mình về một vấn đề, HS cần xác định:
Đó là vấn đề gì? Ý kiến của em về vấn đề đó như thế nào?
Các lí lẽ và bằng chứng mà em định sử dụng để làm sáng tỏ vấn đề, thuyết phục mọi người là những gì?
Khi trình bày cần có thêm thiết bị gì?
Cần chú ý như thế nào khi nói (âm lượng, tốc độ, tư thế, thái độ và các yếu
tố phi ngôn ngữ,...)?
2. Nhiệm vụ 2. Thực hành
a) Mục đích:
Biết tìm ý, lập dàn ý, cách trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội (hoặc văn học), để thông qua đó tập nói năng một cách mạnh dạn, tự nhiên, trôi chảy.
Nắm bắt các thông tin bài nói của các bạn trong nhóm, trong lớp và từ đó có thể đưa ra những nhận xét, góp ý cho nội dung nói của bạn.
Có kĩ năng tự tin trình bày sản phẩm của ca nhân trước nhóm, trước tập thể,
Nội dung: HS trình bày sản phẩm của cá nhân, của nhóm bằng ngôn ngữ nói.
Sản phẩm: Phần chuẩn bị của HS được trình bày bằng ngôn ngữ nói, đảm bảo các yêu cầu (nội dung, hình thức, giọng điệu,)
Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV và HS
Dự kiến sản phẩm đạt được
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học
1. Chuẩn bị
tập:
- Xác định mục đich và nội dung bài nói:
- GV nêu đề bài và hướng dẫn HS thảo
+ Mục đích nói: Nêu ý kiến, quan điểm
luận, trình bày sự chuẩn bị của cá
của mình về nhận xét trên.
nhân, nhóm.
+ Nội dung nói: Những ưu điểm của việc
- Cho đề bài: Em có ý kiến gì về nhận
đi tham quan, du lịch.
xét: “Đi tham quan, du lịch, chúng ta
- Sưu tầm tư liệu liên quan đến bài nói sẽ
sẽ được mở rộng tầm mắt và học hỏi
trình bày (tranh, ảnh,... về các hoạt động
được nhiều điều”?
tham quan, du lịch).
(1)	Với đề bài đã cho, em cần phải
- Liên hệ bản thân và những người xung
chuẩn bị những gì?
quanh về việc tham quan, du lịch. (Bản
(2) Trình bày các ý và đề cương (dàn
thân đã từng đi tham quan ở đâu? Vào
ý) của đề bài trên?
thời gian nào? Bạn đã có được những lợi
(3) Ngoài chuẩn bị đề cương, để thực
ích gì sau chuyến tham quan đó?.	)
hiện tốt tiết luyện nói, em cần chuẩn bị
2. Tìm ý, lập dàn ý
những gì?
* Tìm ý (đặt và trả lời cho các câu hỏi)
(4) Nêu yêu cầu đối với người nói và
- Tham quan, du lịch là gì? (Tham quan,
người nghe.
du lịch là hoạt động của con người tới
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
một hay một số nơi nào đó với những
- GV hướng dẫn HS thảo luận để tìm
mục đích nhất định.
ra quy trình các bước trình bày ý kiến
- Mục đích của việc đi tham quan, du
về một vấn đề.
lịch? (Giúp con người có thời gian thư
- HS dựa vào hướng dẫn của GV chuẩn
giãn, mở rộng vốn hiểu biết vủa bản thân,
bị bài nói, trình bày ý kiến của bản
tạo hứng thú,...).
thân mình theo yêu cầu của đề bài
- Hoạt động tham quan, du lịch mang lại
trêm.
cho người tham gia những gì (về tình
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo
cảm, về nhận thức và kinh nghiệm)?
luận:
+	Về tình cảm: Khơi gợi tình cảm gia
- GV gọi HS đại diện cho nhóm trình
đình, tình yêu quê hương đất nước,...
bày bài nói của nhóm mình.
+ Về nhậ thức: Yêu và trân trọng cái đẹp,
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
tự hào, bảo vệ và phát huy những vẻ đẹp
nhiệm vụ
của quê hương,...
- Gọi HS nhận xét.
+ Về kinh nghiệm: Phong phú thêm vốn
- GV đưa ra nhận xét về các khía cạnh
sống, vốn hiểu biết của con người; biết
sau: nội dung, kĩ năng nói và kĩ năng
lập kế hoach và tổ chức các hoạt động
nghe.
trải nghiệm khác,...
- Nên đi tham quan, du lịch như thế nào cho phù hợp và hiệu quả? (Cân nhắc về thời gian, mục đích, sự an toàn và kinh tế,...)
* Lập dàn ý:
Mở bài: Giới thiệu được họ, tên và vấn đề cần trình bày ý kiến của bản thân.
Thân bài:
+ Nêu ý kiến của bản thân về vấn đề được đặt ra (trong cuộc sống có nhiều cách để con người có thể làm phong phú vốn hiểu biết của bản thân. Một trong số những cách đó là việc tham quan, du lịch.)
+ Lợi ích của hoạt động tham quan, du7 lịch (mở mang vốn hiểu biết của bản thân, có thời gian thư giãn, ngắm nhìn vẻ đẹp của quê hương đất nước,...)
+ Nên đi tham quan, du lịch như thế nào cho phù hợp và hiệu quả? (xây dựng kế hoạch cụ thể, chuẩn bị đầy đủ, đảm bảo an toàn, luôn có ý thức học hỏi, tìm hiểu và ghi chép,...)
Kết bài:
+ Khẳng định lợi ích của việc tham quan, du lịchlichjNeeu nguyện vọng và dự định của bản thân nếu được đi tham quan, du lịch.
3. Rèn kĩ năng nói, nghe
Người nói:
+ Phong thái bình tĩnh, tự tin, thân thiện.
+ Đảm bảo kết cấu của một bài nói (có lời mở đầu, kết thúc)
+ Trình bày nội dung ngắn gọn, rõ ràng với ngôn ngữ chính xác, trong sáng, có tính biểu cảm.
+ Kết hợp cử chỉ, điệu bộ, thái độ một cách phù hợp.
Người nghe:
+ Thể hiện thái độ tôn trọng người nói.
+ Chú ý lắng nghe nắm bắt những nội dung chính của bài nói.
+ Mạnh dạn nhận xét, góp ý mang tính xây dựng khi được yêu cầu.
II. THỰC HÀNH NÓI VÀ NGHE
Mục đích: Dựa vào dàn ý rèn kĩ năng trình bày ý kiến về một vấn đề trước tập thể, kĩ năng nhận xét và kĩ năng xây dựng, dẫn chương trình,...
Nội dung: Hướng dẫn HS trình bày sản phẩm trong nhóm, trước lớp bằng ngôn ngữ nói và nhận xét, cho điểm,...
Sản phẩm: Phần trình bày, nhận xét của HS.
Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV và HS
Dự kiến sản phẩm đạt được
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
Giáo viên yêu cầu mỗi nhóm chọn ra 3 Hs nói trong nhóm cho các bạn góp ý.
Gv tổ chức cuộc thi “Em là nhà hùng biện”:
Phân vai:
+ Gv đóng vai người dẫn chương trình, trưởng ban tổ chức.
+ Mỗi nhóm cử 1 Hs tham gia cuộc thi, 1 Hs tham gia ban thư kí.
+ Hs còn lại trong lớp đóng vai khán giả + giám khảo. (HS nghe nhận xét, đánh giá vào phiếu theo tiêu chí đã hướng dẫn)
PHIẾU NHẬN XÉT
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
Cách thức tiến hành:
Người dẫn chương trình giới thiệu từng thí sinh lên thi.
Sau khi mỗi thí sinh kết thúc phần thi sẽ tiếp tục đứng trên sân khấu nghe lời nhận xét góp ý của khán giả.
Giám khảo sẽ lựa chọn mức điểm cho thí sinh bằng cách giơ tay (MC đọc từng mức điểm cho GK lựa chọn)
Thư kí tổng hợp điểm (Điểm của thí sinh là điểm trung bình của các GK)
Trưởng ban tổ chức tổng kết, đánh giá, thông báo kết quả, tuyên dương, khen thưởng.
Gv quan sát, nhắc nhở, hỗ trợ các nhóm học tập
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận:
Học sinh đại diện nhóm báo cáo sản phẩm thảo luận và chia sẻ ý kiến cá nhân.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
HS nêu cảm nghĩ sau khi được luyện nói trong
Luyện nói trong nhóm
Luyện nói trước lớp
Cuộc thi “Em là nhà hùng biện”
Tên
Nội dung
Diễn đạt
Tác
phong
Điểm
tình huống trải nghiệm: tham gia một cuộc thi.
- Gv rút kinh nghiệm, hướng dẫn Hs kĩ năng tổ chức, tham gia các hoạt động trải nghiệm.
4. Hoạt động 4: Vận dụng
Mục tiêu: HS hiểu được kiến thức trong bài học để vận dụng linh hoạt kiến thức đó vào thực hiện bài tập GV giao.
Nội dung: Phần nhiệm vụ GV giao, hoạt động cá nhân để thực hiện và hoàn thành phiếu học tập.
Sản phẩm: Phần làm việc và phiếu học tập của học sinh đã hoàn thiện.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
HS trả lời nhanh các câu hỏi phần tự đánh giá.
Tình huống giả định: Phòng GD - ĐT Kinh Môn có tổ chức một diễn đàn văn học với chủ đề “Đi tìm cái hay, cái đẹp trong tác phẩm văn chương”. Em hãy chuẩn bị một bài nói để tham gia diễn đàn đó. (GV gợi ý: Hs vận dung các thao tác lập luận đã học để bàn về cái hay, cái đẹp có trong tác phẩm văn chương đó...).
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS nghe câu hỏi, làm việc cá nhân, nhóm, suy nghĩ, trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận:
Học sinh trả lời câu hỏi, báo cáo sản phẩm thảo luận và chia sẻ ý kiến cá nhân.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
Gọi HS nhận xét ý kiến của bạn, thống nhất.
GV tổng hợp - kết luận.
Chuẩn bị bài: Văn bản thông tin: HS tìm hiểu những thông tin về tác giả Hồ Chí Minh, tác phẩm “Hồ Chí Minh và tuyên ngôn Độc lập” và nội dung, nghệ thuật của văn bản thông tin đó,...