Giáo án Ngữ Văn 7 (Cánh Diều) - Bài 9: Tùy bút và tản văn - Phần 6: Nói và nghe Trao đổi về một vấn đề

NÓI VÀ NGHE
Bài 9
 NÓI VÀ NGHE
 TRAO ĐỔI VỀ MỘT VẤN ĐỀ
 Môn học: Ngữ văn; Lớp: 7B1
Thời gian thực hiện:  tiết
I. MỤC TIÊU (Học xong bài học, học sinh sẽ đạt được)
1. Về kiến thức: 
- HS phân biệt được văn viết với văn nói chú ý đến các yếu tố phi ngôn ngữ (phong cách, giọng điệu, cử chỉ, nét mặt, ánh mắt).
- Biết lựa chọn vấn đề cần thảo luận.
- Tìm hiểu thu thập thông tin về vấn đề cần thảo luận.
- Biết cách nói và nghe phù hợp với đặc trưng của kiểu bài văn nghị luận.
2. Về năng lực: 
- HS nhận biết được yêu cầu mục đích của bài nói; tiếp tục rèn luyện và phát triển kĩ năng nói và nghe trao đổi ý kiến về một vấn đề.
- HS có khả năng nắm bắt được thông tin bài nói của người khác.
- HS biết trao đổi một cách xây dựng, tôn trọng các ý kiến khác biệt.
- HS tự tin trình bày sản phẩm trước tập thể lớp, biết kết hợp ngôn ngữ nói với điệu bộ, cử chỉ, nét mặt (ngôn ngữ hình thể).
3. Về phẩm chất: 
- Chăm chỉ: HS có ý thức vận dụng bài học vào các tình huống, hoàn cảnh thực tế đời sống của bản thân. 
- Trách nhiệm: Làm chủ được bản thân trong quá trình học tập, có ý thức vận dụng kiến thức vào giao tiếp và tạo lập văn bản.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị: Máy chiếu, máy tính, Giấy A1 hoặc bảng phụ để HS làm việc nhóm, Phiếu học tập, đánh giá thái độ làm việc nhóm, bài trình bày của HS.
2. Học liệu: Sgk, kế hoạch bài dạy, sách tham khảo, phiếu học tập, ....
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC	
 1. Hoạt động 1: Xác định vấn đề 
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh; tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập.
b. Nội dung: Giáo viên cho học sinh chơi trò chơi “Hợp sức” và yêu cầu HS trả lời câu hỏi của GV: Tìm những câu ca dao tục ngữ chủ đề tình cảm gia đình. Câu hỏi này nhằm tạo không khí và dẫn dắt hs vào bài học.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh
d. Tổ chức thực hiện:
HĐ của thầy và trò
Sản phẩm dự kiến
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua trò chơi: “Hợp sức” 
 Luật chơi: 
Chia lớp thành hai nhóm. Lấy tinh thần xung phong 2 đội chơi, mỗi đội 5 bạn. Thi đọc những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về tình cảm gia đình.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Học sinh làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời.
- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- Học sinh chơi trò chơi “Hợp sức”.
-Trả lời câu hỏi theo yêu cầu.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
- Giáo viên nhận xét, đánh giá
GV nhận xét và giới thiệu bài học:
Những câu ca dao, tục ngữ thành ngữ đã giúp chúng ta gợi nhớ về tình cảm gia đình, tình ruột thịt thân thương. Tình cảm đối với mỗi người thân của chúng ta thật trân quý, chúng ta đôi khi ngại bày tỏ tình cảm, cảm xúc với những người thân nhất của mình. Tình cảm, cảm xúc đối với những người thân được tác giả Huỳnh Như Phương thể hiện qua văn bản “Người ngồi đợi trước hiên nhà”. Bài văn biểu cảm về nhân vật dì Bảy trong bài tản văn “Người ngồi đợi trước hiên nhà” của tác giả Huỳnh Như Phương của chúng ta cần thảo luận, cần sự sẻ chia để thấu hiểu. Vậy làm thế nào để trở thành người nói hấp dẫn, người nghe tích cực chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay.
 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 
a. Mục tiêu: Trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở hoạt động khởi động.
 b. Nội dung: HS tìm hiểu các yêu cầu khi nói nghe và các bước cụ thể của bài nói nghe: biểu cảm về hình ảnh nhân vật dì Bảy trong bài tản văn “Người ngồi đợi trước hiên nhà” của tác giả Huỳnh Như Phương
c. Sản phẩm: Phần trả lời ở sơ đồ Graph của HS
d. Tổ chức thực hiện: 
Tổ chức hoạt động
Dự kiến sản phẩm – Nội dung cần đạt
1. ĐỊNH HƯỚNG
Chuyển giao nhiệm vụ
- HS đọc thêm phần Định hướng, hoàn thành phiếu học tập
+ Thảo luận nhóm trao đổi về một vấn đề là gì? 
+ Mục đích của thảo luận nhóm?
+ Lưu ý khi thảo luận nhóm trao đổi về một vấn để 
Thực hiện nhiệm vụ
- HS đọc SGK , thảo luận nhóm cặp và hoàn thiện phiếu học tập
- GV quan sát, hỗ trợ. 
Báo cáo thảo luận
- Trả lời miệng, cá nhân
- Dự kiến sản phẩm:
Đánh giá kết quả
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
- Giáo viên nhận xét, đánh giá
2. THỰC HÀNH TRÌNH BÀY BÀI NÓI
Chuyển giao nhiệm vụ
(1) GV chiếu đề bài: Thảo luận nhóm về vấn đề: “Viết bài văn biểu cảm về hình ảnh nhân vật dì Bảy trong bài tản văn “Người ngồi đợi trước hiên nhà” của tác giả Huỳnh Như Phương” và hỏi: Nhắc lại các bước chung khi trình bày 1 bài nói – nghe
(2) GV chiếu lại dàn ý mẫu đã phát cho HS từ buổi trước
(3) Yêu cầu HS đọc nhẩm lại dàn ý đã chuẩn bị ở nhà và luyện nói với bạn cùng bàn và chấm điểm cho nhau theo bảng tiêu chí sau:
2. Thực hành
a/ Đề bài: Thảo luận nhóm trao đổi về một vấn đề: Biểu cảm về hình ảnh nhân vật dì Bảy trong bài tản văn “Người ngồi đợi trước hiên nhà” của tác giả Huỳnh Như Phương
b/ Các bước: Chuẩn bị à Tìm ý và lập dàn ý à Nói và nghe à Kiểm tra và chỉnh sửa 
Thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện nhiệm vụ
- GV quan sát, hỗ trợ. 
Báo cáo thảo luận
- Trả lời miệng, cá nhân
- Dự kiến sản phẩm:
(1) Đọc đề và nêu lại các bước: Chuẩn bị à Tìm ý và lập dàn ý à Nói và nghe à Kiểm tra và chỉnh sửa
(2) Đọc lại dàn bài mẫu
(3) Thực hành với bạn cùng bàn và nhận xét theo tiêu chí 
Đánh giá kết quả
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
- Giáo viên nhận xét, đánh giá
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a) Mục tiêu: Hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến thức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập.
b) Nội dung: Thảo luận nhóm trao đổi về một vấn đề: “Viết bài văn biểu cảm về hình ảnh nhân vật dì Bảy trong bài tản văn “Người ngồi đợi trước hiên nhà” của tác giả Huỳnh Như Phương”
c) Sản phẩm: Phần nói của HS và nhận xét của các bạn
d) Tổ chức hoạt động:
Chuyển giao nhiệm vụ
GV tổ chức phần SHOW AND TELL:
+ Mời 2-3 HS lên bảng nói trước lớp
+ Mỗi bạn sẽ cầm đồ vật / tranh ảnh / mở bài hát/ video liên quan đến bài nói của mình và nói trước lớp
+ HS ở dưới chú ý theo dõi và nhận xét bài bạn theo kĩ thuật 3-2-1: 3 khen – 2 góp ý – 1 thắc mắc
Thực hiện nhiệm vụ
- HS luyện nói và những bạn khác lắng nghe, nhận xét
- GV quan sát, hỗ trợ. 
Báo cáo thảo luận
- Người nói: Trình bày cá nhân ; Giải đáp thắc mắc
- Người nghe: Nhận xét dựa vào bảng tiêu chí 
- GV nghe HS trình bày. 
Đánh giá kết quả
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
- Giáo viên nhận xét, đánh giá
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG 
a) Mục tiêu: Phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ năng trong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học.
b) Nội dung: BTVN Thực hành nói tại nhà: Từ nhận xét, góp ý của cô và các bạn, em hãy quay video bài nói của mình (em có thể chèn nhạc phù hợp, kết hợp hình ảnh) 
c) Sản phẩm: Video quay lại phần nói của HS 
d) Tổ chức hoạt động:
Chuyển giao nhiệm vụ
GV yêu cầu HS quay lại video: Từ nhận xét, góp ý của cô và các bạn, em hãy quay video bài nói của mình (em có thể chèn nhạc phù hợp, kết hợp hình ảnh) và up lên Facebook / Tiktok 
Thực hiện nhiệm vụ + Báo cáo thảo luận
- Lên dàn ý, luyện nói và quay lại video 
- Up video lên Facebook / Tiktok 
Đánh giá kết quả
- HS nhận xét và bình chọn bài nói hay nhất và truyền cảm hứng nhất 
- Giáo viên nhận xét, đánh giá