Giáo án Ngữ Văn 7 (Chân trời sáng tạo) - Tiết 60: Ôn tập Bài 7

ÔN TẬP
I. MỤC TIÊU:
1. Về năng lực:
- Biết tìm hiểu yếu tố, đặc điểm, chức năng của tục ngữ.
- Biết cách làm một bài văn nghị luận
- Biết phân tích, so sánh sự khác nhau giữa tục ngữ với thành ngữ. .
2. Về phẩm chất:
- Biết tôn trọng ý kiến của người khác và bảo vệ ý kiến của mình
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
- SGK, SGV.
- Máy chiếu, máy tính.
- Tài liệu, phiếu học tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Hoạt động 1: Khởi động
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: HS huy động tri thức đã có để trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Ai nhanh nhất”: Em hãy quan sát hình ảnh và cho biết nội dung những câu tục ngữ tương ứng?
 - HS tiếp nhận nhiệm vụ, bạn nào trả lời nhanh và đầy đủ nhất sẽ được điểm thưởng.
- GV dẫn dắt vào bài học mới: Bài học hôm nay, chúng ta sẽ ôn tập lại các văn bản tục ngữ đã học và khắc sâu kiến thức ở những nội dung khác. 
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 
a. Mục tiêu: Nhận biết được các yêu cầu, mục đích của bài.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- Phương pháp, kĩ thuật dạy học: đàm thoại gơi mở. hợp tác
 - Người đánh giá, sản phẩm, công cụ đánh giá: GV đánh giá HS, Hs đánh giá lẫn nhau
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1: Củng cố tri thức về văn bản và thể loại 
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ
- Gv nêu yêu cầu HS tự khái quát lại kĩ năng đọc các văn bản
- Chia lớp thành 6 nhóm, phân công nhiệm vụ cho các nhóm.
+ GV trình chiếu kết hợp phát cho HS Phiếu học tập số 1
Văn bản
Nội dung 
Thể loại
Những kinh nghiệm dân gian về thời tiết
Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất
Câu 2: Hãy xác định số dòng, số chữ, các cặp vần, các vế, biện pháp tu từ trong các câu tục ngữ sau: 
Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng
Ếch kêu uôm uôm, ao chuôm đầy nước
Én bay thấp, mưa ngập bờ ao
 Én bay cao, mưa rào lại tạnh
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Câu 3: Thành ngữ và tục ngữ khác nhau như thế nào?
Câu 4: Viết 3 câu có sử dụng biện pháp nói quá và 3 câu có sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện nhiệm vụ.
- GV quan sát, hỗ trợ.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- HS báo cáo kết quả;
- GV gọi nhóm khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của các nhóm.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức. 
Nhiệm vụ 2: Chia sẻ kinh nghiệm khi viết bài văn nghị luận trình bày ý kiến về một câu tục ngữ hoặc danh ngôn bàn về một vấn đề trong đời sống
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ
- GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm bằng kĩ thuật khăn trải bàn. Từng HS nêu hai kinh nghiệm của mình có được khi thực hành viết văn nghị luận trình bày ý kiến về một câu tục ngữ hoặc danh ngôn bàn về một vấn đề trong đời sống.
HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện nhiệm vụ.
- GV quan sát, hỗ trợ.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- HS báo cáo kết quả;
- GV gọi nhóm khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của các nhóm.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.
Nhiệm vụ 3: Khi trao đổi ý kiến về một vấn đề trong đời sống, em cần lưu ý những gì để có thể trao đổi một cách tôn trọng và xây dựng ý kiến khác biệt.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV nêu rõ yêu cầu HS xác định mục đích làm bài tập 6.
- HS thảo luận cặp đôi
- GV hướng dẫn HS khi cần thiết.
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện nhiệm vụ.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- HS báo cáo kết quả hoạt động;
- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.
Nhiệm vụ 4: Khái quát tri thức : Qua bài học em hiểu thế nào về “trí tuệ dân gian”?
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV nêu rõ yêu cầu HS xác định mục đích làm bài tập 7.
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện nhiệm vụ.
Bước 3: Báo cáo kết quả 
- HS nêu cách hiểu của mình về “trí tuệ dân gian”
- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.
Câu 1: 
Phiếu học tập số 1
Văn bản
Nội dung 
Thể loại
Những kinh nghiệm dân gian về thời tiết
Dự báo về tinh hình thời tiết và giải thích các hiện tượng tự nhiên.
Tục ngữ
Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất
đưa ra những kinh nghiệm, bài học quý báu trong quá trình lao động sản xuất.
Tục ngữ
Câu 2: Hãy xác định số dòng, số chữ, các cặp vần, các vế, biện pháp tu từ trong các câu tục ngữ sau: 
Câu tục ngữ
Số dòng
Số chữ
Các cặp vần
Các vế
Biện pháp tu từ
a
1
8
Đen-đèn
2
Ẩn dụ
b
1
8
Uôm-chuôm
2
c
2
14
Ao- rào
4
Từ trái nghĩa
Câu 3: Gợi ý:
Thành ngữ
Tục ngữ
-Là các cụm từ cố định
-Là một câu ngắn gọn và có hoàn chỉnh về cấu tạo ngữ pháp. 
-Chưa diễn đạt được một ý trọn vẹn
- Diễn đạt được một ý, nội dung trọn vẹn hoàn chỉnh.
Câu 4: HS tự đăt câu phù hợp.
Sản phẩm dự kiến:
Câu 5: Gợi ý thảo luận chia sẻ nhóm đôi.
Chia sẻ kinh nghiệm mà em có được khi thực hành viết văn nghị luận trình bày ý kiến về một câu tục ngữ hoặc danh ngôn bàn về một vấn đề trong đời sống
- Chuẩn bị trước nội dung thảo luận (nếu có trước câu hỏi).
- Tự tin trình bày ý kiến của mình.
- Nghiêm túc lắng nghe ý kiến của người khác.
- Ghi lại và chia sẻ những ý kiến mình chưa rõ để được giải đáp.
- Cùng thảo luận và đi đến thống nhất chung.
Câu 6: Gợi ý
-Chuẩn bị tốt nội dung trao đổi.
- Cách trao đổi
- Thể hiện trực tiếp, rõ ràng ý kiến về vấn đề cần trao đổi.
- Đưa ra được lí lẽ, bằng chứng thuyết phục.
- Sử dụng ngôn ngữ và cử chỉ hợp lí.
- Nghiêm túc lắng nghe ý kiến của người khác.
- Bảo vệ ý kiến của mình với thái độ tôn trọng.
- Tôn trọng các ý kiến khác biệt.
Câu 7: Gợi ý
Trí tuệ dân gian là kho tàng tri thức được đúc kết từ trí tuệ và kinh nghiệm sống bao đời của dân tộc.
3. Hoạt động 3: Luyện tập
a. Mục tiêu: Đọc khắc sâu các văn bản đã học.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- Phương pháp, kĩ thuật dạy học:đàm thoại gơi mở
 - Người đánh giá, sản phẩm, công cụ đánh giá: GV đánh giá HS, Hs đánh giá lẫn nhau
HĐ của thầy và trò
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV gọi thêm một số HS đọc trước lớp các câu thành ngữ, tục ngữ có biện pháp nói quá, nói giảm nói tránh, các HS còn lại theo dõi, nhận xét, đánh giá 
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ
- HS đọc để xác định yêu cầu của bài tập.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV yêu cầu HS chữa bài tập bằng cách trình bày sản phẩm của mình.
- HS lên bảng chữa bài hoặc đứng tại chỗ để trình bày. HS khác theo dõi, nhận xét, đánh giá và bổ sung (nếu cần)
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
GV nhận xét bài làm của HS.
4. Hoạt động 4: Vận dụng
a. Mục tiêu: Nắm được cách đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- Phương pháp, kĩ thuật dạy học:đàm thoại gơi mở
 - Người đánh giá, sản phẩm, công cụ đánh giá: GV đánh giá HS, Hs đánh giá lẫn nhau
Hoạt động của thầy và trò
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV hướng dẫn HS đọc hiểu văn bản mẫu cùng thể loại để khắc sâu kiến thức.
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS đọc văn bản
Bước 3: Báo cáo kết quả 
HS tương tác, nhận xét, đặt câu hỏi.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức Ghi lên bảng.