Giáo án Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 102, Đọc văn: Ôn tập Văn học - Nguyễn Thị Dạ Ngân

Ngày soạn : 15/4/2017 Ngày dạy:
Tiết 102 . Đọc văn. ÔN TẬP VĂN HỌC
Mục tiêu bài học
Kiến thức
- Tổng kết, ôn tập một cách có hệ thống những kiến thức cơ bản về văn học Việt Nam (truyện và kịch từ Cách mạng tháng 8 – 1945 đến cuối thế kỷ XX) và văn học nước ngoài đã học trong SGK ngữ văn lớp 12 tập II ; vận dụng một cách linh hoạt và sáng tạo những kiến thức đó.
Kĩ năng
- Rèn năng lực phân tích văn học theo từng cấp độ : tác phẩm, hình tượng, ngôn ngữ văn học ....
Tư duy, thái độ
- Tình yêu văn học.
Định hướng phát triển năng lực
Năng lực chung : Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực hợp tác, năng lực tự quản bản thân, năng lực cảm thụ thẩm mỹ.
Năng lực chuyên biệt : năng lực giao tiếp tiếng Việt.
Phương pháp
GV tiến hành giờ dạy theo các phương pháp: Đọc sáng tạo, tái hiện, gợi tìm, thảo luận, so sánh, thuyết giảng.
Phương tiện
GV: SGK, SGV, thiết kế bài dạy.
HS: SGK, vở soạn, vở ghi.
Tiến trình dạy học
Ổn định tổ chức
Lớp
Tiết 102
Sĩ số
HS vắng
12A3
12A4
12A5
Kiểm tra bài cũ
GV Hướng dẫn HS chuẩn bị ở nhà theo hệ thống câu hỏi trong SGK.
Ngoài ra ôn lại các tác phẩm trên các vấn đề cơ bản sau :
+ Giới thiệu tác giả, hoàn cảnh sáng tác của từng tác phẩm.
+ Tóm tắt cốt truyện.
+ Học thuộc một số đoạn văn hay, tiêu biểu.
+ Nắm được chủ đề, nội dung chính đặt ra trong tác phẩm.
Bài mới
Hoạt động 1. Hoạt động trải nghiệm
Bài ôn tập văn học giúp các em hệ thống những kiến thức cơ bản về văn học Việt Nam (truyện và kịch từ Cách mạng tháng 8 – 1945 đến cuối thế kỷ XX) và văn học nước ngoài đã học trong SGK ngữ văn lớp 12 tập II ; vận dụng một cách linh hoạt và sáng tạo những kiến thức đó vào làm văn và đời sống.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Hoạt động 3. Hoạt động thực hành
Tổ chức ôn tập văn học nước ngoài
1. Ý nghĩa tư tưởng và đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn Số phận con người của Sô-lô-khốp.
(GV yêu cầu HS xem lại phần tổng kết bài Số phận con người, trên cơ sở đó để phát biểu thành 2 ý lớn. HS làm việc cá nhân và phát biểu)
ÔN TẬP VĂN HỌC NƯỚC NGOÀI
Số phận con người của Sô-lô-khốp
+ Ý nghĩa tư tưởng:
Số phận con người của Sô-lô-khốp đã khiến ta suy nghĩ nhiều hơn đến số phận của từng con người cụ thể sau chiến tranh. Tác phẩm đã khẳng định một cách viết mới về chiến tranh: không né tránh mất mát, không say với chiến thắng mà biết cảm nhận chia sẻ những đau khổ tột cùng của con người sau chiến tranh. Từ đó mà tin yêu hơn đối với con người. Số phận con người khẳng định sức mạnh của lòng nhân ái, tinh thần trách nhiệm, nghị lực con người. Tất cả những điều đó sẽ nâng đỡ con người vượt lên số phận.
+ Đặc sắc nghệ thuật:
Số phận con người có sức rung cảm vô hạn của chất trữ tình sâu lắng. Nhà văn đã sáng tạo ra hình thức tự sự độc đáo, sự xen kẽ nhịp nhàng giọng điệu của người kể chuyện (tác giả và nhân vật chính). Sự hoà quyện chặt chẽ chất trữ tình của tác giả và chất trữ tình của nhân vật đã mở rộng, tăng cường đến tối đa
cảm xúc nghĩ suy và những liên tưởng phong phú cho người đọc.
2. Trong truyện ngắn Thuốc, Lỗ Tấn phê phán căn bệnh gì của người Trung Quốc đầu thế kỉ XX? Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm?
(GV yêu cầu HS xem lại phần tổng kết bài Thuốc, trên cơ sở đó để phát biểu thành 2 ý lớn. HS làm việc cá nhân và phát biểu)
2. Truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn
+ Lỗ Tấn phê phán những căn bệnh của người Trung Quốc đầu thế kỉ XX:
Bệnh u mê lạc hậu của người dân.
Bệnh xa rời quần chúng của những người cách mạng tiên phong.
+ Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm:
Cốt truyện đơn giản nhưng hàm súc.
Các chi tiết, hình ảnh đều giàu ý nghĩa tượng trựng. Đặc biệt là hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu, hình ảnh con đường, hình ảnh vòng hoa trên mộ Hạ Du,...
Không gian, thời gian của truyện là một tín hiệu nghệ thuật có ý nghĩa .
3. Ý nghĩa biểu tượng trong đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-ming- uê?
(GV yêu cầu HS xem lại bài Ông già và biển cả, trên cơ sở đó để thảo luận. HS làm việc cá nhân và phát biểu, thảo luận)
3. Đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-ming-uê
Ý nghĩa biểu tượng trong đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-ming-uê
+ Ông lão và con cá kiếm. Hai hình tượng mang một vẻ đẹp song song tương đồng trong một tình huống căng thẳng đối lập.
+ Ông lão tượng trưng cho vẻ đẹp của con người trong việc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng rất to lớn của đời mình.
+ Con cá kiếm là đại diện cho tính chất kiêu hùng vĩ đại của tự nhiên.
+ Trong mối quan hệ phức tạp của thiên nhiên với con người
không phải lúc nào thiên nhiên cũng là kẻ thù. Con người và thiên nhiên có thể vừa là bạn vừa là đối thủ. Con cá kiếm là biểu tượng của ước mơ vừa bình thường giản dị nhưng đồng thời cũng rất khác thường, cao cả mà con người ít nhất từng theo đuổi một lần trong đời.
Làm rõ nguyên lí tảng băng trôi của Hêminhuê. Có thể so sánh với nguyên lí ý tại ngôn ngoại của văn học phương Đông.
Phân tích, minh họa qua đoạn trích “Ông già và biển cả” : đoạn ông lão Xantiagô khuất phục con cá kiếm khổng lồ.
Làm rõ 1 phần nổi, 7 phần chìm.
Chủ đề ; ý nghĩa tư tưởng ; các biện pháp nghệ thuật.
Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng
- Nhận thức của em về nguyên lí “tảng băng trôi”
? Minh họa bằng việc phân tích đoạn trích “Ông già và biển cả” của Hêminhuê.
HS suy nghĩ, phát biểu.
Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung
Củng cố
Ý nghĩa tư tưởng và đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn “Số phận con người”, “Thuốc”.
Ý nghĩa biểu tượng của đoạn trích “Ông già và biển cả”.
Dặn dò
Học bài cũ.
Lập đề cương ôn tập các tác phẩm văn học trong SGK Ngữ văn 12.
STT
Tên tác phẩm
Thể loại
Hoàn cảnh sáng tác
Nội dung cơ bản
Đặc sắc nghệ thuật
Chuẩn bị cho bài kiểm tra tổng hợp cuối năm.