Giáo án Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 30, Làm văn: Luật thơ (Tiếp) - Nguyễn Thị Dạ Ngân

Ngày soạn: 2/11/2016 Ngày dạy:
Tiết 30. Làm văn: LUẬT THƠ(Tiếp)
Mục tiêu bài học:
Kiến thức : Giúp HS:Hiểu luật thơ của một số thể thơ truyên thống: lục bát, song thất lục bát, ngũ ngôn và thất ngôn Đường luật.Qua các bài tập, hiểu thêm về một số đổi mới trong các thể thơ hiện đại: năm tiếng, bảy tiếng.
Kĩ năng : Làm thơ
Tư duy, thái độ : Yêu thích thơ
Phương tiện :
+ GV : Soạn bài , chuẩn bị tư liệu giảng dạy SGK, SGV, Thiết kế bài học
+ HS chuẩn bị: đọc kĩ SGK và trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn học bài.
Phương pháp:
Hướng dẫn HS quan sát vần, nhịp, phép hài thanh qua các vị dụ đã nêu trong SGK. Có thể dùng phát vấn, đối thoại để tiết học thêm sinh động.
Bài tập có thể hướng dẫn ngay tại lớp, không cần yêu cầu HS làm trước ở nhà.
Tiến trình dạy học:
Ổn định tổ chức:
Lớp
Sĩ số
HS vắng
12A3
12A4
12A5
Kiểm tra bài cũ:
Tác giả Nguyễn Đình Thi có cảm xúc như thế nào về hai mùa thu của đất nước?
Hình ảnh con người, dân tộc Việt Nam trong chiến đấu được miêu tả như thế nào?
Bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
Luật thơ là toàn bộ những quy tắc về số câu , dòng, cách gieo vần, ngắt nhịp , hài thanhđể thể hiện tâm tư tình cảm mà người viết muốn bày tỏ . Và một câu thơ hay, bài thơ hay được đánh giá tổng thể nhưng tuyệt đối phải hay về luật . Hãy cùng làm các bài tập để hiểu thêm về luật thơ.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
HOẠT ĐỘNG 3. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH
*GV : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài tập 1 :
- GV: Những nét giống nhau và khác nhau về cách gieo vần, ngắt nhịp, hài thanh trong hai bài Mặt trăng và bài Sóng?
1. Bài tập 1:
Những nét giống nhau và khác nhau về cách gieo vần, ngắt nhịp, hài thanh (bài Mặt trăng và bài Sóng):
Giống nhau: gieo vần cách
Khác nhau:
Ngũ ngôn truyền thống ( Mặt trăng)
Thơ hiện đại: năm chữ (Sóng)
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
*GV : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài tập 2 :
GV: Sự đổi mới, sáng tạo của bài thơ trong thể thơ 7 tiếng hiện đại so với thơ thất ngôn truyền thống?
*GV : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài tập 3 :
GV: Đánh dấu mô hình âm luật bài thơ Mời trầu?
* GV : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài tập 4 :
- GV: Ảnh hưởng của thơ thất ngôn Đường luật đối với thơ mới trong bài thơ?
Vần: độc vận (bên, đen, lên, hèn)
Ngắt nhịp lẻ: 2/3
Hài thanh: Luân phiên ở tiếng 2 và 4
Vần: 2 vần (thế, trẻ, em, lên)
Nhịp chẵn: 3/2
Thanh của tiếng thứ 2 và 4 linh hoạt
2. Bài tập 2:
Sự đổi mới, sáng tạo trong thể thơ 7 tiếng hiện đại so với thơ thất ngôn truyền thống:
Gieo vần:
Vần chân, vần cách: lòng - trong (giống thơ truyền thống)
Vần lưng: lòng - không (sáng tạo)
Nhiều vần ở các vị trí khác nhau: sông- sóng- trong lòng – không (3)- không (5)- trong (5)-trong (7)
→ sáng tạo
Ngắt nhịp:
Câu 1 : 2/5 → sáng tạo
Câu 2, 3, 4: 4/3→giống thơ truyền thống
3. Bài tập 3:
Mô hình âm luật bài thơ Mời trầu:
Quả cau nho nhỏ / miếng trầu hôi
B	T	B
Này của Xuân Hương / mới quệt rồi
T	B	T Bv
Có phải duyên nhau / thì thắm lại
T	B	T
Đừng xanh như lá / bạc như vôi
B	T	B	Bv
4. Bài tập 4:
Ảnh hưởng của thơ thất ngôn Đường luật đối với thơ mới:
Gieo vần: sông - dòng: vần cách
Nhịp: 4/3
Hài thanh:
Tiếng 2: gợn, thuyền, về, một: T – B – B – T
Tiếng 4: giang, mái, lại, khô: B –T – T – B
Tiếng 6: điệp, song, trăm, mấy: T – B – B – T
à Vần, nhịp, hài thanh đều giống thơ thất ngôn tứ tuyệt
HOẠT ĐỘNG 5. HOẠT ĐỘNG BỔ SUNG
Củng cố:
Sự khác nhau giữa thơ truyền thống và thơ hiện đại .
Mối quan hệ giữa thơ hiện đại và truyền thống.
Dặn dò:
- Học bài cũ.
- Chuẩn bị bài: Thực hành một số phép tu từ ngữ âm.