Giáo án Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 39, Làm văn: Luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận - Nguyễn Thị Dạ Ngân

Ngày soạn: 19/11/2016 Ngày dạy:
Tiết 39. Làm văn. LUYỆN TẬP VẬN DỤNG KẾT HỢP
CÁC PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
Mục tiêu cần đạt
Kiến thức : Qua bài học giúp HS:Thấy được sự cần thiết phải vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận.
Kĩ năng : Biết cách vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong một đoạn văn, bài văn nghị luận.
Tư duy, thái độ : Tư duy tổng hợp.
Phương tiện
+ GV : Soạn bài , chuẩn bị tư liệu giảng dạy SGK, SGV, Thiết kế bài học
+ HS : đọc kĩ SGK và trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn học bài.
Phương pháp
GV nhắc HS ôn tập các bài Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận;Luyện tập đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận trong SGK Ngữ văn 8. Trên lớp GV kiểm tra những điều HS đã biết bằng các hình thức như: kiểm tra, nhận diện phương thức biểu đạt trong các đoạn trích, thảo luận, tranh luận,...
GV nên cho HS đi từ những điều đã biết về vận dụng kết hợp các thao tác lập luận để suy ra cách thức vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt.
Tích hợp với các tác phẩm nghị luận Tuyên ngôn Độc lập, Mấy ý nghĩ về thơ...
Tiến trình dạy học
Ổn định lớp
Lớp
Sĩ số
HS vắng
12A3
12A4
12A5
Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị bài tập của HS.
Bài mới:
Hoạt động 1. Hoạt động trải nghiệm
Trong bài văn nghị luận, việc kết hợp các phương thức biểu đạt, tự sự, miêu tả, biểu cảm đem lại sự hấp dẫn, sinh động cho bài văn nghị luận. Để sử dụng tốt các phương thức biểu đạt trong bài văn, chúng ta cùng đi vào luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Hoạt động 3. Hoạt động thực hành
? GV hướng dẫn HS ôn tập kiến thức đã học ở lớp 8 qua việc tìm hiểu ngữ liệu ở bảng phụ.
?Qua ngữ liệu 1 theo em đâu là yếu tố tự sự, yếu tố miêu tả?
Yếu tố tự sự: mẹ chàng... sáng bạc.
Luyện tập trên lớp:
Bài tập 1:
a. Ngữ liệu:
Mẹ chàng trăng đã nằm mơ thấy một con thỏ trắng, nhảy qua ngực mà thụ thai mà đẻ ra chàng. Sợ tù trưởng phạt vạ, mẹ chàng bỏ chàng trên rừng, phó mặc cho trời đất. Suốt ngày chàng không nói, không cười, chỉ thích chơi khiên đao. Sau đó, chàng cưỡi ngựa đá khổng lồ do trời đất cho, đi giết một tên bạo
chúa đến chiếm đất rồi cuối cùng biến vào mặt trăng
Yếu tố miêu tả:
Còn nàng ... Người kinh.
?Ngữ liệu 2 sử dụng yếu tố nào?
?Theo em, sử dụng các yếu tố đó vào ngữ liệu có tác dụng gì?
để đêm đêm soi xuống dòng thác Fông- Gơ-Nhi những vầng sáng bạc.
Còn nàng Han là một cô gái thông minh, dũng cảm, lớn lên đi đánh giặc ngoại xâm. Quân nàng liên kết với người kinh, theo cờ lệnh bằng chăn dệt chỉ ngũ sắc của nàng mà đánh tan được giặc. Mường bản đang vui thắng trận thì nàng hoá thành tiên lên trời, sau khi tắm ở sông Nậm Bờ để lại trên bờ thanh gương nàng đã dùng diệt giặc. Từ đấy, hằng năm đế ngày nàng lên trời, dân bản mường lại mở hội dước cờ nàng Han, vui chơi rồi kéo ra sông Nậm Bờ tắm. Và trên dày núi Fu-Keo vẫn còn đền thờ nàng Han ở trên rừng, gần đây có những vũng, những ao chi chit nối tiếp nhau là vết chân voi ngựa của quân nàng Han và quân đội người kinh.
Hỡi đồng bào toàn quốc !.
Chúng ta muốn hoà bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cước nước ta lần nữa!
Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ.
GV hướng dẫn HS luyện tập ở lớp trên cơ sở trả lời các câu hỏi SGK.
?Vì sao cần phải vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảm trong đoạn văn nghị luận?
Muốn vận dụng các phương thức biểu đạt có kết quả cao thì chúng ta cần chú ý điều gì?
GV cho HS luyện tập bằng cách chia nhóm
?Gọi HS đại diện mỗi nhóm xác định chủ đề của bài phát biểu? (phát biểu về nhà văn nào?)
Xác định nội dung của bài phát biểu?
Lưu ý: Bài văn phải vận dụng những phương thức biểu đạt mà các em thấy cần.
GV yêu cầu HS rút ra bài học sau khi đã làm bài tập.
Hỡi đồng bào !
Chúng ta phải đứng lên!
b. Nhận xét:
Yếu tố tự sự
Yếu tố miêu tả
Yếu tố biểu cảm
Các yếu tố giúp cho việc trình bày luận cứ trong bài văn được rõ ràng, sinh động có sức thuyết phục tác động mạnh mẽ đến tình cảm người đọc.
Khắc phục hạn chế của bài văn nghị luận bởi đặc điểm của văn nghị luận khô khan, thiên về lý tính.
Yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm làm cho bài văn nghị luận thêm cụ thể, sống động.
* Yêu cầu của việc kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận
Bài văn phải thuộc một kiểu văn bản chính luận, dứt khoát phải là văn nghị luận.
Bài tập 3: Viết một bài văn nghị luận ngắn về chủ đề “Nhà văn tôi hâm mộ”
Tác giả Nguyễn Đình Chiểu
Cuộc đời, sự nghiệp sáng tác (tác phẩm chính có giá trị)
* Ghi nhớ: SGK
Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng
II. Luyện tập ở nhà:
- GV hướng dẫn HS luyện tập ở nhà.
1. Trả lời: Cả hai nhận định đều đúng vì:
- Một bài văn nghị luận chỉ hấp dẫn khi sử dụng kết
hợp các phương thức biểu đạt nếu không nó sẽ đi sa
vào trừu tượng, khô khan.
- Tác phẩm nghị luận chỉ vận dụng một phương pháp
sẽ rơi vào đơn điệu, nhàm chán và khô cứng.
2. Viết bài:
Chủ đề: Ô nhiễm môi trường .
Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung
Củng cố
Việc vận dụng các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận là cần thiết.
Việc vận dụng các phương thức biểu đạt phải xuất phát từ yêu cầu và mục đích nghị luận.
Kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức người viết có thể làm cho tiến trình nghị luận đặc sắc, hấp dẫn.
Dặn dò
- Chuẩn bị bài mới: Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo).