Giáo án Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 43+44, Lí Luận văn học: Quá trình văn học và phong cách văn học - Nguyễn Thị Dạ Ngân

Ngày soạn: 30/11/2016 Ngày dạy:
Tiết 43-44. Lí luận văn học: QUÁ TRÌNH VĂN HỌC VÀ PHONG CÁCH VĂN HỌC
Mục tiêu cần đạt
Kiến thức : Qua bài học giúp HS: Nắm được khái niệm quá trình văn học, bước đầu có ý niệm về các trào lưu văn học tiêu biểu. Hiểu được khái niệm phong cách văn học, Làm rõ quá trình văn học là diễn tiến hình thành, tồn tại, thay đổi, phát triển của toàn bộ đời sống văn học qua các thời kì lịch sử. Hoạt động nổi bật của quá trình văn học là trào lưu văn học.Thành tựu chính của quá trình văn học kết tinh ở các phong cách văn học độc đáo.
Kĩ năng : Biết nhận diện những biểu hiện của phong cách văn học.
Tư duy, thái độ : Tư duy khái quát, tổng hợp.
Phương tiện
+GV : Soạn bài , chuẩn bị tư liệu giảng dạy SGK, SGV, Thiết kế bài học.
+HS chuẩn bị: đọc kĩ SGK và trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn học bài.
Phương pháp
Nêu vấn đề, đàm thoại với HS.
Chú ý tính ứng dụng của kiến thức đã học: nhận biết sáng tác của một tác giả cụ thể thuộc trào lưu văn học nào đó, ý nghĩa của sáng tác ấy trong quá trình văn học dân tộc, phân tích những biểu hiện phong cách ở một trường hợp nhất định.
Tiến trình dạy học
Ổn định lớp
Lớp
Tiết 43
Sĩ số
HS vắng
12A3
12A4
12A5
Kiểm tra bài cũ: Không
Bài mới
Hoạt động 1. Hoạt động trải nghiệm
Văn học là một loại hình nghệ thuật, một hình thái ý thức XH đặc thù luôn vận động biến chuyển. Diễn tiến của VH như một hệ thống chỉnh thể với sự hình thành tồn tại, thay đổi có mối quan hệ chặt chẽ với thời kỳ lịch sử. Quá trình VH là diễn biến hình thành tồn tại, phát triển, thay đổi của VH qua các thời kỳ lịch sử. Mỗi tác giả có cách diễn đạt khác nhau tạo ra sự phong phú và đa dạng cho văn học.Và bài học hôm nay sẽ giúp các em thấy rõ hơn.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
TIẾT 43
Hoạt động 2. Hoạt động hình thành kiến thức mới
Cho HS đọc mục I trong Sgk trang 178 và trả lời các câu hỏi.
Văn học là gì?
-Lịch sử văn học khác với quá trình văn học như thế
Quá trình văn học
Khái niệm
Văn học là một loại hình nghệ thuật, một hình thái ý thức xã hội luôn vận động biến chuyển.
Diễn tiến của văn học như một hệ thống chỉnh thể với sự hình thành, tồn tại thay đổi có mối quan hệ khắng khít với thời kỳ lịch sử.
Quá trình văn học là diễn tiến, hình thành, tồn tại, phát triển
nào?
Bản thân văn học và toàn bộ đời sống văn học khác nhau như thế nào?
Giữa văn học và lịch sử có mối quan hệ ra sao?
Mối quan hệ giữa các thời kỳ văn học như thế nào?
Qui luật bảo lưu và tiếp biến là gì ?
Có nền văn học nào tồn tại, phát triển mà không cần giao lưu ? Vì sao ?
Trào lưu Vh là gì ?
-	Có phải mỗi trào lưu chỉ có một khuynh hướng, một trường phái ?
Hãy nêu các trào lưu lớn trên thế giới ?
*Thảo luận nhóm
Nhóm 1 :
-VH thời phục hưng
Chủ nghĩa cổ điển
Nhóm 2 :
Chủ nghĩa lãng mạn
Nhóm 3 :
Chủ nghĩa hiện thực phê phán
Chủ nghĩa hiện thực XHCN
Nhóm 4 :
Chủ nghĩa siêu thực
và thay đổi của văn học qua các thời kỳ lịch sử.
* Những quy luật chung tác động đến quá trình văn học
+ Qui luật văn học gắn bó với đời sống xã hội : Bản chất của đời sống xã hội trong từng thời kỳ lịch sử sẽ qui định nội dung, tính chất của văn học.
+ Qui luật kế thừa và cách tân
. Kế thừa là dựa trên nền tảng truyền thống, là cơ sở tồn tại của văn học.
. Cách tân là làm ra cái mới, làm chovăn học luôn vận động và phát triển.
+ Qui luật bảo lưu và tiếp biến : Văn học mỗi dân tộc để tồn tại và phát triển phải giao lưu với văn học các nước khác đồng thời biết chọn lọc, cải biến để làm giàu cho văn học tộc mình.
Trào lưu văn học
Trào lưu văn học là một hiện tượng có tính chất lịch sử. Đó là một phong trào sáng tác tập hợp những tác giả, tác phẩm gần gũi nhau về cảm hứng, tư tưởng, nguyên tắc miêu tả hiện thực tạo thành một dòng rộng lớn có bề thế trong đời sống văn học của một dân tộc hoặc một thời đại.
*Các trào lưu văn học lớn trên thế giới :
Văn học thời phục hưng (ở Châu Âu vào TK XV- XVI)
Đặc trưng : Đề cao con người, giải phóng cá tính chống lại tư tưởng khắc nghiệt thời trung cổ.
Tác giả tiêu biểu : Sêch-xpia ( Anh), Xec- van- tec (Tây Ban Nha).
Chủ nghĩa cổ điển (Pháp VàoTK XVII)
Đặc trưng : Coi Văn hóa cổ đại là hình mẫu lý tưởng, luôn đề cao lý trí, sáng tác theo các quy phạm chặt chẽ.
Tác giả tiêu biểu : Cooc- nây, Mô-li-e ( Pháp )
Chủ nghĩa lãng mạn : ( Ở các nước Tây âu sau cách mạng tư sản Pháp 1789)
-Đặc trưng : Đề cao những nguyên tắc chủ quan, lấy đề tài trong thề giới tưởng tượng của nhà văn, hình tượng nghệ thuật thường có vẻ đẹp khác thường
Tác giả tiêu biểu :V.Huygô(Pháp)
F. Si-le ( Đức)
Chủ nghĩa hiện thực phê phán : (Châu âu TKXIX )
Đặc trưng : Thiên về những nguyên tắc sáng tác khách quan. Thường lấy đề tài từ đời sống hiện thực, xây dựng những tính cách điển hình, vừa có tính khái quát, vừa có tính cụ thể.
-Tác giả tiêu biểu : H. Ban- dăc( Pháp) L. Tôn-tôi ( Nga)
Chủ nghĩa hiện thực XHCN : (TK XX sau Cách mạng tháng Mười Nga)
Đặc trưng : Miêu tả cuộc sống trong quá trình phát triển cách mạng.
-Tác giả tiêu biểu :M.Gooc-ki(Nga) Giooc – giơ A-ma- đô ( Braxin)
- Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo
Nhận xét chung các nhóm, kết luận
g.Chủ nghĩa siêu thực : ( Pháp- 1922)
-Đặc trưng : Quan niệm thế giới trên hiện thực mới là mảnh đất sáng tạo của người nghệ sĩ
- Tác giả tiêu biểu :A. Brơ- tôn ( Pháp )
h. Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo : (Mỹ La tinh sau thế chiến thứ hai)
- Đặc trưng : Coi thực tại bao gồm cả đời sống tâm linh, niềm tin tôn giáo , các huyền thoại, truyền thuyết
-Tác giả tiêu biểu : G. Mac- ket.
* Ở Việt Nam :
- Trào lưu xuất hiện vào những năm 30 của TK XX.
+ Trào lưu lãng mạn
+ Trào lưu hiện thực phê phán
+ Trào lưu hiện thực XHCN
TIẾT 44
Lớp
Tiết 44
Sĩ số
HS vắng
12A3
12A4
12A5
Phong cách văn học
Cho HS đọc và tìm hiểu VB
- Phong cách văn học là gì ?
-Phong cách văn học có những biểu hiện gì ?
Tổng kết
Cho HS đọc ghi nhớ Sgk trang 183
Hoạt động 3. Hoạt động thực hành
-Cho HS làmluyện tập Sgk trang183
II. Phong cách văn học
1. Khái niệm
-PCVH là sự độc đáo, riêng biệt của các nghệ sĩ biểu hiện trong tác phẩm.
PCVH nẩy sinh do chính nhu cầu, đòi hỏi sự xuất hiện cái mới và nhu cầu của quá trình sáng tạo văn học.
Quá trình văn học được đánh dấu bằng những nhà văn kiệt xuất với phong cách độc đáo của họ.
Phong cách in dậm dấu ấn dân tộc và thời đại.
2. Những biểu hiện của phong cách văn học :
Giọng điệu riêng biệt, cách nhìn, cách cảm thụ có tính khám phá .
Sự sáng tạo các yếu tố thuộc nội dung tác phẩm
Hệ thống phương thức biểu hiện, các thủ pháp kỹ thuật mang dấu ấn riêng.
Thống nhất từ cốt lõi, nhưng có sự triển khai đa dạng đổi mới.
Có phẩm chất thẩm mỹ cao, giàu tính nghệ thuật.
III. Ghi nhớ : (SGK)
V. Luyện tập :Căn cứ hướng dẫn SGK trang 183
Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung
Củng cố :
Quá trình phát triển của văn học .
Phong cách văn học.
Dặn dò :
Đọc lại văn bản, nắm vững ý chính.
Chuẩn bị trả bài viết số 3.