Giáo án Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 48, Làm văn: Chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận - Nguyễn Thị Dạ Ngân

Ngày soạn: 5/12/2016 Ngày dạy:
Tiết 48. Làm văn. CHỮA LỖI LẬP LUẬN TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
Mục tiêu bài học
Kiến thức : Giúp HS:Hệ thống hoá những lỗi thường gặp khi lập luận.Tự phát hiện, phân tích và sửa chữa lỗi về lập luận trong bài văn nghị luận của chính mình.Có ý thức thận trọng để tránh lỗi về lập luận trong các bài viết.
Kĩ năng : Tự nhận thức về các lỗi cá nhân thường gặp trong việc viết các văn bản nghị luận và biết cách sửa chữa để nâng cao chất lượng bài văn nghị luận.
Tư duy, thái độ : Xác định các lựa chọn phù hợp để nhận ra và chữa lỗi lập trong bài văn nghị luận.
Phương tiện
+ GV : Soạn bài , chuẩn bị tư liệu giảng dạy SGK, SGV, Thiết kế bài học.
+ HS chuẩn bị: đọc kĩ SGK và trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn học bài.
Phương pháp
Thảo luận theo nhóm.
Phát huy khả năng làm việc độc lập của từng cá nhân, kết hợp với khả năng hợp tác, giao tiếp của các thành viên trong nhóm và giữa các nhóm.
Tiến trình dạy học
Ổn định lớp
Lớp
Sĩ số
HS vắng
12A3
12A4
12A5
Kiểm tra bài cũ: Không
Bài mới:
Hoạt động 1. Hoạt động trải nghiệm
Trong quá trình viết văn nghị luận, chúng ta thường mắc nhiều lỗi về cách nêu luận điểm, luận cứ và luận chứng. Bài học hôm nay chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu các lỗi thường gặp để tìm cách phân tích và sửa chữa khi viết văn nghị luận.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Hoạt	động	3.	Hoạt	- HS thảo luận và trả	I. Lỗi liên quan đến việc nêu luận động thực hành	lời:	điểm:
GV hướng dẫn HS tìm	+ Luận điểm nêu ra	1. Bài tập 1: Lỗi nêu luận điểm
hiểu các lỗi liên quan đến việc nêu luận điểm. Bài	tập	1:	Tìm	hiểu những đoạn văn trong sgk và cho biết việc nêu luận điểm mắc lỗi là gì?
- GV cho HS thảo luận theo nhóm sau đó nhận xét.
+ Nhóm 1: đoạn văn a
+ Nhóm 2: đoạn văn b
+ Nhóm 3: đoạn văn c
không rõ, trùng lặp ý: “cảnh vật trong bài thơ thu điếu của Nguyễn Khuyến thật là vắng vẻ”, “ngưng đọng, im lìm”, “cảnh sắc im ắng”
+ Luận điểm “Người làm trai thời xưađể mở mày, mở mặt với thiên hạ” dài dòng, không nêu được trọng tâm của luận điểm (ý nghĩa của nợ công danh theo quan niệm của PNL là gì)
+ Giữa luận điểm “VHDG ra đời từphát triển”, với luận cứ tiếp theo “Nhắc đến nócuộc sống” rời rạc và không có sự liên kết về nội dung.
Việc nêu luận điểm chưa rõ ràng, nội dung trùng lặp mà không có sự nhấn mạnh hay phát triển ý
Đoạn văn b: Luận điểm nêu ra dài dòng, rườm rà, không rõ ràng, không trình bày được đúng bản chất của vấn đề.
Đoạn văn c: Luận điểm không rõ ràng, nhiều luận điểm nhưng không luận điểm nào được triển khai đầy đủ, chưa logic với luận cứ nêu ra.
Bài tập 2: GV hướng dẫn HS chữa lại những đoạn văn trên cho đúng.
GV yêu cầu HS chữa lại các đoạn văn sao cho mỗi đoạn nêu rõ luận điểm
Sau khi HS đưa ra cách chữa đoạn văn của mình, gv yêu cầu một HS khác nhận xét, sau đó GV kết luận.
GV hướng dẫn HS tìm hiểu lỗi liên quan đến

Đoạn văn a: nên thay từ “vắng vẻ” bằng một tính từ khác để phù hợp với các luận cứ
Đoạn văn b: thay bằng luận điểm “Người làm trai thời xưa luôn mang theo bên mình món nợ công danh”
Đoạn văn c: Luận điểm cần sửa lại là “VHDG là kho tàng kinh nghiệm của cha ông được đúc kết từ xưa”
HS trao đổi, thảo luận và trả lời.
2. Bài tập 2
Đoạn văn a: (GV đọc đoạn văn mẫu đã sửa)
Đoạn văn b: (GV đọc đoạn văn mẫu đã sửa)
Đoạn văn c: (GV đọc đoạn văn mẫu đã sửa)
* HS đọc ghi nhớ về các lỗi nêu luận điểm.
II. Lỗi liên quan đến việc nêu luận cứ:
việc nêu luận cứ.
GV yêu cầu HS chỉ ra lỗi nêu luận cứ ở mỗi ví dụ và sửa lại cho đúng.
GV cho HS thảo luận theo nhóm và trả lời. các thành viên tổ khác tham gia nhận xét và sửa chửa bổ sung.
Cần nêu rõ sự tương đồng giữa hình tượng thiên nhiên và cảm xúc của nhà thơ-tâm trạng riêng của Huy Cận, nhưng trong đó cũng hàm chứa tâm trạng của cái tôi thơ Mới.
Sửa lại luận cứ: “Nắng sâu chót vót”
Luận cứ thiếu chính xác: “Đất nướchoàn toàn” (sửa lỗi)
Thiếu toàn diện: chỉ nêu dẫn chứng về Hai Bà Trưng không phù hợp với luận điểm “trong lịch sửcũng có” (Bổ sung luận cứ)
1. Bài tập 1:
- Lỗi nêu luận cứ: dẫn thơ sai, luận cứ đưa ra chưa chính xác, mơ hồ. (GV cho HS tham khảo đoạn văn đã sửa đúng)
2. Bài tập 2
- Lỗi nêu luận cứ: luận cứ đưa ra thiếu chính xác, thiếu toàn diện.
GV hướng dẫn HS tìm ra lỗi liên quan đến việc vận dụng cách thức lập luận.
GV yêu cầu HS phân tích lỗi về cách thức lập luận và sửa chữa lại cho đúng
GV yêu cầu HS phân tích lỗi và sửa chữa đoạn. Sau đó Gv nhận xét.
GV yêu cầu HS tìm lỗi
Sắp xếp luận cứ theo trình tự hợp lý
Luận cứ không phù hợp với luận điểm. “Ải chi LăngBạch Đằng” các địa danh này không phải là “tên tuổi”.
* HS thảo luận theo nhóm.
Bổ sung luận cứ
Sắp xếp lại luận cứ cho phù hợp.
Các luận cứ đều nói về cái đói và những nhân vật gắn với cái đói nhưng LĐiểm nêu ra lại là “Nam Cao viết về nông thôn”. Sửa lại: “NC viết nhiều về miếng ăn và cái đói”
LĐ không rõ ràng: phần gợi mở, dẫn dắt không giúp cho việc
nêu bật luận đểm
3. Bài tập 3
Lỗi luận cứ: lộn xộn, không theo trình tự logic.
Luận cứ không phù hợp với luận điểm.
* HS đọc ghi nhớ về các lỗi nêu luận cứ.
III. Lỗi về cách thức lập luận:
1. Bài tập 1
- Lỗi về cách thức lập luận: trình bày luận cứ thiếu lôgic, lộn xộn. Hệ thống luận cứ không đủ làm sáng tỏ cho luận điểm chính.
2. Bài tập 2
Lỗi về cách thức lập luận: Luận điểm không rõ ràng.
Luận cứ thiếu toàn diện (chỉ tập trung vào “cái đói”trong tác phẩm viết về đề tài nông thôn và nông dân của Nam Cao)
3. Bài tập 3
- Luận điểm không rõ ràng, luận cứ không phù hợp với phạm vi đề tài.
(GV cho HS tham khảo đoạn văn).
của đoạn và chữa lại cho
chính.
* HS đọc ghi nhớ về các lỗi liên
đúng.GV nhận xét câu
- Luận cứ không phù
quan đến cách thức lập luận.
trả lời và điều chỉnh bài
hợp với phạm vi đề tài
IV. Tổng kết: (ghi nhớ)/sgk
của HS
đã	nêu	ở	câu	trước
- Qua các bài tập đã làm
“tinh tếĐỗ Phủ (Thu
em rút ra kết luận gì về
hứng)”
những lỗi nên tránh khi
- HS suy nghĩ trả lời.
viết văn nghị luận?
Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung
Củng cố
- Những lỗi nên tránh khi viết văn nghị luận.
Dặn dò
HS về nhà xem lại các lỗi ở bài viết số 3 và làm bài tập trong sách bài tập Ngữ văn 12.
GV sẽ kiểm tra vở bài tập của một số HS trong giờ trả bài cũ tại lớp.
Chuẩn bị bài mới: “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” (Hoàng Phủ Ngọc Tường).