Giáo án Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 73, Đọc thêm: Mùa lá rụng trong vườn (Trích - Ma Văn Kháng) - Nguyễn Thị Dạ Ngân

Ngày soạn : 14/1/2017 Ngày dạy:
Tiết 73. Đọc thêm. MÙA LÁ RỤNG TRONG VƯỜN
Ma Văn Kháng
A.Mục tiêu bài học
Kiến thức
Những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Ma Văn Kháng,một trong số những cây bút có sức sáng tạo dồi dào trong đời sống văn học hiện nay.
Những nét lớn về nội dung của trích đoạn.( Vẻ đẹp giản dị ,hồn hậu của người phụ nữ Việt Nam, sức mạnh của những giá trị văn hoá truyền thống)và một nghệ thuật kể chuyện tự nhiên, sinh động.
Kĩ năng
Đọc – hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
Tư duy, thái độ
Trân trọng những giá trị của văn hóa truyền thống.
Phương tiện
GV: Sách giáo khoa, sách giáo viên, giáo án. HS: Sách giáo khoa, vở soạn, vở ghi.
Phương pháp: Phát vấn, thảo luận, trả lời câu hỏi trong SGK.
Tiến trình dạy học
Ổn định lớp
Lớp
Sĩ số
HS vắng
12A3
12A4
12A5
Kiểm tra bài cũ
- Khái niệm hàm ý? Tác dụng của hàm ý? Nêu ví dụ.
Bài mới
Hoạt động 1. Hoạt động trải nghiệm
Sau 1975, đất nước ta bước vào một thời kỳ mới, xây dựng và phát triển.Hoàn cảnh xã hội và con người cũng có những thay đổi lớn Đặc biệt, vào những năm 80, khi đất nước ta chuyển mình từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường, những thay đổi trong tư tưởng và tâm lý con người Việt Nam càng thể hiện rõ nét. Tác phẩm “Mùa lá rụng trong vườn”của nhà văn Ma Văn Kháng là một trong số những tác phẩm phản ánh sâu sắc hiện thực này.Tìm hiểu tác phẩm, chúng ta sẽ rút ra cho mình những bài học có giá trị trong cuộc sống hôm nay.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Hoạt động 2. Hoạt động hình thành
I. Tiểu dẫn
kiến thức mới
1. Tác giả Ma Văn Kháng
? HS tự đọc SGK và rút ra những nét
- Thuộc thế hệ những người cầm bút giàu nhiệt huyết với
chính về cuộc đời và sự nghiệp sáng
lí tưởng hào hùng của thời đại. Ông là một trong những
tác của nhà văn Ma Văn Kháng?
nhà văn đi tiên phong, đóng vai trò quan trọng vào quá
-Nhấn mạnh vị trí của nhà văn trong
trình vận động và đổi mới của văn xuôi Việt Nam sau
văn học hiện đại.
1975.
- Tác phẩm của ông bộc lộ sự nhạy cảm của nhà văn
trước bao vấn đề mới mẻ, gợi nhiều suy ngẫm về xã hội
và con người trên đất nước ta sau chiến tranh.
? Nội dung cơ bản của tác phẩm?
? Vị trí đoạn trích?
GV có thể tóm lược những sự kiện chính ngay trước và sau đoạn trích.
?Hình ảnh chị Hoài qua những miêu tả trực tiếp và gián tiếp đã gợi cho em ấn tượng gì? Vì sao mọi người trong gia đình lại rất yêu quý chị Hoài?
?Em có cảm nhận gì về tâm lý của mọi người, đặc biệt là chị Hoài và ông Bằng trong cảnh gặp gỡ? Theo em cuộc gặp gỡ này ý nghĩa thế nào đối với ông Bằng giữa lúc gia đình đang có nhiều biến động?
(Cần gợi ý thêm về nhân vật Cừ, lá thư của ông Bằng kể về Cừ)
? Em có cảm nhận gì về khung cảnh gia đình trong lễ cúng tất niên? Hình ảnh ông Bằng hiện lên như thế nào?
? Qua việc tạo dựng không khí này, theo em nhà văn muốn gửi gắm điều gì đến người đọc?
GV định hướng chủ đề của đoạn văn trên cơ sở phát hiện của HS về điều mà tác giả muốn nhắn gửi qua việc miêu tả không khí đầm ấm của gia đình ông Bằng.
- Sức sáng tạo dồi dào, vốn sống phong phú, đa dạng; tạo nhiều hình tượng độc đáo, giàu cá tính.
2. Tác phẩm
Tác phẩm thể hiện sự tinh nhạy của nhà văn về những biến động, thay đổi trong tư tưởng và tâm lí con người Việt Nam chuyển từ kinh tế bao cấp sang cơ chế thị trường.
Văn bản thuộc chương II của tiểu thuyết Mùa lá rụng trong vườn: Ông Bằng và mọi người đang rất buồn vì Cừ bỏ xí nghiệp và có tin là đã vượt biên. Ông viết thư cho chị Hoài và chị đã lên thăm gia đình vào buổi chiều tất niên.
Đọc và bình chú đoạn trích
Hình ảnh chị Hoài
Qua miêu tả trực tiếp (diện mạo, ngôn ngữ) và gián tiếp (trong hồi ức của mọi người), nhà văn đã tạo ra ở người đọc một ấn tượng đầy thiện cảm về một vẻ đẹp giản dị, hồn hậu.
Với tâm hồn nhân hậu và lối sống nghĩa tình, thuỷ chung, chị đã chinh phục trái tim những người trong gia đình chồng cũ.
- Chị là một hình ảnh đẹp của người phụ nữ Việt Nam bất chấp những biến động xã hội.
2. Cuộc gặp gỡ cảm động và lễ đón tất niên ấm cúng
* Cuộc gặp gỡ:
- Cảnh gặp gỡ vừa vui mừmg vừa xót thương.Nó xoa dịu niềm cô đơn và tiếp thêm niềm tin cho ông Bằng trong cảnh ngộ gia đình hiện tại.
* Lễ cúng tất niên:
Không khí trang nghiêm, lời khấn thành kính, bữa cơm tất niên tươm tất được chuẩn bị chu đáo, sự vui vẻ, hân hoan của mọi người làm nên cái ấm áp của tình cảm gia đình.
Ông Bằng hiện lên như là sự đại diện cho nề nếp, kỷ cương trong gia đình
=> Tất cả như toát lên một sức sống vững bền của tình cảm gia đình, tình cảm cộng đồng.
3. Chủ đề: Đoạn văn là sự khẳng định mạnh mẽ sức mạnh của những giá trị tinh thần mà tình cảm gia đình, cộng đồng đã tạo dựng trong mỗi con người.
Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng Suy nghĩ về truyền thống văn hóa dân tộc Việt Nam qua lễ cúng tất niên ở gia
đình ông Bằng.
HS trao đổi tự do, liên hệ đến phong tục này trong gia đình mình.
Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung
Củng cố
Nhân vật chị Hoài để lại cho em những suy nghĩ gì?
Tâm trạng của ông Bằng và chị Hoài như thế nào trong cảnh gặp lại?
Dặn dò
Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm.
Chuẩn bị bài mới: Đọc thêm: “MỘT NGƯỜI HÀ NỘI” - Nguyễn Khải.