Giáo án Ngữ văn Lớp 9 (Công văn 5512) - Tiết 136+137, Bài: Ôn tập phần Tiếng Việt

Tuần 28- Tiết
ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
MỤC TIÊU 1.Kiến thức :
-Hệ thống kiến thức về khởi ngữ, các thành phần biệt lập, liên kết câu và liên kết
đoạn, nghĩa tường minh và hàm ý
Phẩm chất
-Chăm học, tự giác tích hợp kiến thức để xử lí các bài tập.
3/ Năng lực
Năng lực chung: năng lực làm việc nhóm, năng lực tự quản bản thân, năng lực giải quyết vấn đề một cách sáng tạo
Năng lực chuyên biệt:
+ Đọc hiểu Ngữ liệu để nhận diện: khởi ngữ, thành phần biệt lập, liên kết, hàm ý 
+ Viết: vận dụng kiến thức tiếng việt trong tạo lập văn bản
CHUẨN BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
Chuẩn bị của giáo viên:
Kế hoạch bài học
Học liệu: Đồ dùng dạy học, phiếu học tập, bảng phụ, tranh minh họa.
Chuẩn bị của học sinh:
Soạn bài, trả lời câu hỏi ở nhà trước.
TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN –
HỌC SINH
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS.
Nội dung: HS nghe câu hỏi của GV và trả lời
Cầu sản phẩm: HS suy nghĩ trả lời.
Khởi nghĩa
Các thành phần biêt lập
Liên kết câu liên kết đoạn văn
Nghĩa tường minh, hàm ý
Lý thuyết
Khởi nghĩa
Sản phẩm: Từ bài HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
? Nhắc lại các bài tiếng Việt đã học ở học kỳ II?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2 phút.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Nhắc lại nội dung phần lý thuyết
Mục tiêu: Giúp HS nắm chắc hơn những kiến thức cơ bản về phần tiếng Việt
Nội dung: HS h/thành y/cầu vào phiếu học tập.
Sản phẩm: phiếu htập, câu trả lời của HS.
d) Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
? Thế nào là khởi ngữ?
? Thế nào là thành phần biệt lập?
? Có mấy thành phần biệt lập?
Các thành phần biêt lập
Liên kết câu, liên kết đoạn văn
Nghĩa tường minh, hàm ý
Khởi nghĩa là thành phần câu đứng trước chủ ngữ nêu lên đề tài trong câu. Trước khởi ngữ thường có các quan hệ từ: Đối với, về
Thành phần biêt lập là thành phần(nằm ngoài nòng cốt câu) độc lập không tham gia vào cấu trúc ngữ pháp trong câu.
Có 4 thành phần biệt lập:
+ Tình thái
+ Cảm thán
+ Gọi đáp
+ Phụ chú
Các câu trong đoạn văn, các đoạn văn trong văn
bản phải liên kết chặt chẽ với nhau về mặt nội dung và hình thức.
- Về nội dung:
+ Các đơn vị phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu văn phục vụ chủ đề của đoạn văn.
+ Các câu văn, đoạn văn phải được sắp xếp theo trình tự hợp lí.
- Về hình thức:
Các câu văn, đoạn văn liên kết với nhau bằng các cách cụ thể: phép nối,
? Thế nào là liên kết câu liên kết đoạn văn?
? Thế nào là nghĩa tường minh, hàm ý? GV: Với những câu hỏi trên, yêu các các em thảo luận nhóm lớn trong thời gian 8 phút.
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HS: Làm việc cá nhân, sau đó thống nhất kết quả trong nhóm
Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.
Đánh giá kết quả
Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
Giáo viên nhận xét, đánh giá
->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP Bài tập 1:
Mục tiêu: HS biết xác định được khởi ngữ và thành phần biệt lập trong văn cảnh cụ thể.
Nội dung: HS nghe câu hỏi trả lời, quan sát các ví dụ sgk trang 109
Sản phẩm: Câu trả lời của HS; bảng phụ.
d) Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
+ Đọc yêu cầu.
+ Xác định khởi ngữ, thành phần biệt lập trong các câu?
phép lặp, phép thế, phép liên tưởng, phép đồng nghĩa trái nghĩa.
Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu.
Hàm ý là phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
Xây cái lăng ấy. TP khởi ngữ
Dường như. TP tình thái
Những người...TP phụ chú
Vất vả quá! TP cảm thán
Thưa ông TP gọi- đáp
Kngữ
Thành phần biệt lập
a
T.
thái
C.
thán
Gọi-
đáp
Phụ
chú
b
d
d
c
- Viết về cuộc đời con người với những nghịch lí Bến quê (Nguyễn Minh Châu) là một ví dụ điển hình. Hình như trong cuộc sống hôm nay chúng ta bắt gặp những số phận giống hay gần giống như số phận nhân vật Nhĩ trong truyện của Nguyễn Minh Châu. Có thể nói “ Bến quê” là câu chuyện bàn về ý nghĩa tài hoa gây ấn tượng mạnh cho người đọc.
+ Bảng thống kê khởi ngữ và các thành phần biệt lập
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- Nghe và làm bt
Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.
Đánh giá kết quả
Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
Giáo viên nhận xét, đánh giá
->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng
Bài tập 2:
Mục tiêu: HS viết được đoạn văn có sử dụng khởi ngữ và thành phần tình thái
Nội dung: HS nghe câu hỏi, quan sát các ví dụ sgk trang 110
Sản phẩm: Câu trả lời của HS; vở ghi
Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
+ Đọc yêu cầu.
+ Viết đoạn văn giới thiệu truyện ngắn Bến quê
+ Trong đoạn văn có một câu chứa khởi ngữ và một câu chứa thành phần phụ chú
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- Nghe và làm bt
* Dự kiến sản phẩm:
Bước 3. Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.
Bước 4. Đánh giá kết quả
Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
Giáo viên nhận xét, đánh giá
->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
Mục tiêu: HS viết được đoạn văn có sử dụng KN, các thành phần.
Nội dung: HS nghe câu hỏi trả cá nhân
Sản phẩm: vở ghi.
d) Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
? Viết đoạn văn (chủ đề tự chọn) trong đoạn văn có sử dụng 1 thành phần phụ chú và một gọi đáp
2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ:
Nghe và làm bt
GV hướng dẫn HS về nhà làm.
* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài cũ, trả lời câu hỏi SGK.
Hoàn thành câu hỏi phần vận dụng.
Chuẩn bị bài mới