Giáo án Ngữ văn Lớp 9 (Công văn 5512) - Tiết 141, Văn bản: Những ngôi sao xa xôi

TIẾT 141. NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
(Trích)
(Lê Minh Khuê)
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1.Kiến thức :
Vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm,hồn nhiên trong cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trong truyện
-Thành công trong việc miêu tả tâm lý nhân vật, lựa chọn ngôi kể,ngôn ngữ kể hấp dẫn
Phẩm chất:
-Trân trọng, yêu quý, tự hào những con người đã hi sinh cho Tổ quốc.
-Sống có trách nhiệm xứng đáng với sự hi sinh anh dung của thế hệ đi trước.
Năng lực
Năng lực chung: năng lực làm việc nhóm, năng lự giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề một cách sáng tạo.
Năng lực chuyên biệt:
+Đọc hiểu một tác phẩm tự sự sáng tác trong thời kì kháng chiến chống mỹ cứu nước. Hiểu tác dụng của việc sử dụng ngôi kể thứ nhất xưng “tôi”. Cảm nhận vẻ đẹp hình tượng nhân vật trong tác phẩm.
+Đọc mở rộng tác phẩm tự sự hiện đại
CHUẨN BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
Chuẩn bị của giáo viên:
Kế hoạch bài học
Học liệu: Đồ dùng dạy học, phiếu học tập, bảng phụ, tranh minh họa.
Chuẩn bị của học sinh:
Soạn bài.
Tìm đọc những thông tin về tác giả, văn bản.
Sưu tầm thông tin về văn bản liên quan đến nội dung bài.
TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động của giáo viên- học
sinh
Nội dung
HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU
1. Mục đích:
Tạo tâm thế hứng thú cho HS.
Khơi dậy ở HS những cảm xúc, suy nghĩ về chiến tranh ác liệt thời chống Mĩ, dẫn vào tác phẩm.
Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
Sản phẩm hoạt động
- Trình bày miệng
4. Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
* Mở Video một đoạn bài hát “Cô gái mở đường”
? Qua đoạn video, các em hãy cho cô biết bài hát viết về ai? Qua giai điệu và lời ca của bài hát em có cảm nhận gì?
?Vậy bạn nào có thể kể tên cho cô
một số văn bản cũng nói về thế hệ trẻ VN thời chống Mĩ
Viêt về những cô gái mở đường
Họ là những cô gái trẻ, công việc phá đá mở đường gian khổ, hiểm nguy nhưng các cô vẫn yêu công việc
Bài thơ về tiểu đội xe không kính- Phạm Tiến Duật; Khoảng trời hố bom – Lâm Thị Mỹ Dạ, Những ngôi sao xa xôi)
Tác giả của truyện là Lê Minh Khuê,
Các cô sống và làm việc ở tuyến đường Trường Sơn
? Em hãy nêu những hiểu biết của em về truyện ngắn này?
- Bước 2 : Thực hiện nhiệm vụ
- HS nghe câu hỏi, trả lời miệng.
Bước 3: Báo cáo kết quả
Bước 4: Đánh giá kết quả
Học sinh nhận xét, bổ sung,
đánh giá
Giáo viên nhận xét, đánh giá GV: Đúng vậy các em ạ. Truyện đã ca ngợi những nữ thanh niên
xung phong trên tuyến đường Trường Sơn thời đánh Mĩ .....
Vậy vẻ đẹp của các nữ TNXP được nhà văn Lê Minh Khuê miêu tả ntn thì tiết học ngày hôm nay cô trò chúng ta cùng đi tìm
hiểu văn bản này..
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH
THÀNH KIẾN THỨC MỚI
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả
Lê Minh Khuê sinh năm 1949, quê ở tỉnh Thanh Hoá.
Là cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn .
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh, xuất xứ:
- Sáng tác năm 1971, khi kháng chiến chống Mỹ diễn ra ác liệt.
b. Đọc, chú thích, bố cục:
+ Thể loại: Truyện ngắn
Hoạt động 1: Giới thiệu chung
a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được những nét cơ bản về tác giả Lê Minh Khuê và văn bản Những ngôi sao xa xôi.
* Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
* Sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng (hoặc dự án nhóm), phiếu học tập, câu trả lời của HS.
d) Tổ chức thực hiện: NV1:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
? Trình bày dự án nghiên cứu của nhóm về tác giả, văn bản?
Bước 2.Thực hiện nhiệm vụ:
HS: trao đổi lại, thống nhất sản phẩm, trình bày các thông tin về tác giả Lê Minh Khuê, hoàn cảnh ra đời của truyện ngắn, có tranh minh họa
GV: Quan sát, lựa chọn sản phẩm tốt nhất.
Dự kiến sản phẩm
Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.
Đánh giá kết quả
Học sinh nhận xét, bổ sung,
đánh giá
Giáo viên nhận xét, đánh giá
->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng
+ Phương thức biểu đạt: Tự sự xen miêu tả và biểu cảm
+ Người kể chuyện: Phương Định – là nhân vật chính
+ Ngôi thứ nhất xưng tôi)
+ Tác dụng ngôi kể này:
. Tạo thuận lợi để tác giả miêu tả, biểu hiện thế giới nội tâm cùng những cảm xúc, suy nghĩ cuả nhân vật
. Làm cho câu chuyện cụ thể, sinh động, làm cho người đọc tin vào câu chuyện hơn.
Kết cấu, bố cục
Bố cục: 3 phần
+Phần 1: Từ đầu - > điện thoại trong hang ( Hoàn cảnh sống, chiến đấu của nữ thanh niên xung phong)
+ Phần 2: Tiếp => những lời tôi tự bịa ra nữa (Một lần phá bom)
+ Phần 3: Còn lại (Nói về trận mưa đá )
Truyện kể về 3 nữ TNXP: PĐ, Nho và chị Thao. Họ ở trong một hang dưới chân cao điểm trong một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn.
Công việc hàng ngày của học là khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom.
? Đề xuất cách đọc văn bản?
- Đọc to, rõ ràng phân biệt lời kể với lời đối thoại.
NV2:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
? Nêu thể loại và phương thức biểu đạt của văn bản
? Truyện được trần thuật từ nhân vật nào? Ngôi kể thứ mấy? Tác dụng của ngôi kể ? Bố cục của văn bản?
? Hãy tóm tắt văn bản.
Bước 3: Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.
4. Đánh giá kết quả
Học sinh nhận xét, bổ sung,
đánh giá
Giáo viên nhận xét, đánh giá
->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng
- HS thảo luận cặp đôi – thống nhất chia bố cục.
* Gv nhận xét chốt kiến thức và
ghi bảng.
Trong một lần phá bom, Nho bị thương, chị Thao và Phương Định đều lo lắng, chăm sóc tận tìnhcho Nho
Cơn mưa đá bất ngờ xuất hiện khơi gợi trong tâm hồn PĐ những nhớ nhung, khao khát.
Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản
a. Mục tiêu: Giúp học sinh tìm hiểu về hoàn cảnh sống, chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong.
Nội dung: HS quan sát skg, thực hiện yêu cầu của GV.
Sản phẩm: phiếu học tập, trả lời miệng.
* Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
Để thấy được hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô cả lớp quan sát tiếp vào đoạn văn “Việc của chúng tôitrong hang” và trả lời cho cô các câu hỏi:
Thảo luận nhóm bàn(7 phút):
Tìm chi tiết nói về hoàn cảnh sống và công việc của những nữ thanh niên xung phong.
Chỉ ra những nét nghệ thuật
đặc sắc của tác giả.
Qua đó, em có em nhận xét gì về cuộc sống của các cô? Bước 2.Thực hiện nhiệm vụ:
Tìm hiểu văn bản
Hoàn cảnh sống ,chiến đấu của ba cô gái
* Hoàn cảnh sống
Sống trong một cái hang
Đường bị đánh lở loét,
Hai bên đường không có màu xanh, thân cây bị tước khô cháy.
Đất bốc khói, không khí bàng hoàng.
Máy bay ầm ì.
=> Căng thẳng, ác liệt
* Công việc
Khi có bom nổ - chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom đếm bom chưa nổ, phá bom.
Thần chết lẩn trong ruột những quả bom.
Thần kinh căng như chão,
-> Công việc: hiểm nguy, đối mặt với cái chết
Miêu tả chân thực, hình ảnh chọn lọc
- HS: đọc sgk, hđ cá nhân, trao đổi trong nhóm bàn thống nhất kết quả.
- GV: Quan sát hoạt động của học sinh nếu nhóm nào gặp khó khăn gv giúp đỡ kịp thời.
Bước 3. Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.
Bước 4. Đánh giá kết quả
Học sinh nhận xét, bổ sung,
đánh giá
Giáo viên nhận xét, đánh giá
->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng
GV: LMK đã tái hiện sinh động hoàn cảnh sống khó khăn, ác liệt còn công việc thì đặc biệt nguy hiểm luôn phải đối mặt với cái chết căng thẳng thần kinh đến cực độ. Nhưng hoàn cảnh càng khó khăn thì vẻ đẹp tâm hồn của 3 cô gái càng hiện lên đẹp hơn bao giờ hết. Vậy vẻ đẹp của các cô như thế nào thì cô trò chúng ta sẽ học
ở tiết sau.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN
TẬP
IV. Luyện tập:
a. Mục tiêu: Vận dụng hiểu biết về phần 1 của vb để làm bài tập.
Nội dung: HS viết đv
Sản phẩm: Câu trả lời của HS; vở ghi.
Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
Viết một đv trình bày suy nghĩ của em về hoàn cảnh sống và chiến đấu của 3 nữ TNXP?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
Nghe và làm bt
GV hướng dẫn HS về nhà làm.
C. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: HS biết vận dụng kiến thức đã học áp dụng vào cuộc sống thực tiễn.
Nội dung: HS vận dụng kiến thức đã học về văn bản để trả lời câu hỏi của GV.
Sản phẩm: Câu trả lời của HS
Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
Dũng cảm vượt qua mọi khó khăn	Em sẽ
cố gắng học tập thật tốt để góp phần xây dựng và	bảo	vệ	đất	nước	xứng	đáng	với
...
? Hình ảnh những cô gái TNXP gợi cho em suy nghĩ gì về thế hệ trẻ VN thời chống Mĩ? Em cần làm gì để góp phần xây dựng quê hương đất nước.
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
+ Nghe yêu cầu.
+ Trình bày cá nhân.
* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài cũ, trả lời câu hỏi SGK.
Hoàn thành câu hỏi phần vận dụng.
Chuẩn bị bài mới