Giáo án Ngữ văn Lớp 9 (Công văn 5512) - Tiết 146, Văn bản: Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang

Tiết 146: 
 Văn bản RÔ - BIN – XƠN NGOÀI ĐẢO HOANG
 (Trích Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang)
	 Đe-ni-ơn Đi Phô
A. Mục tiêu bài học: Giúp hs:
 1. Kiến thức.
 - Hiểu, hình dung được cuộc sống gian khổ và tinh thần lạc quan của Rô-bin-xơn một mình ngoài đảo hoang, bộc lộ gián tiếp qua bức chân dung tự hoạ của nhân vật; nghệ thuật vẽ chân dung nhân vật đặc sắc của tác giả.
 2. Tích hợp.
 - Tích hợp với : tập làm văn phần ngôi kể, cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích...với văn bản Dế Mèn phiêu lưu kí, Sự tích quả dưa hấu...
 3. Giáo dục : 
 - HS tinh thần vượt qua những hoàn cảnh khó khăn, sống lạc quan.
 B. Chuẩn bị :
 - Laptop, Máy chiếu, tranh,ảnh, tư liệu về nhà văn Đi – phô, tiểu thuyết Rô-bin-xơn Cru – xô.. 
C. Hoạt động dạy học
1. Ổn định lớp. 
2. Kiểm tra bài cũ. Gv chiếu lên phông hệ thống câu hỏi kiểm tra bài cũ .
 Câu1: Nội dung chính được thể hiện qua truyện Những ngôi sao xa xôi là gì?
Cuộc sống gian khó ở Trường Sơn trong những năm chống Mĩ.
B . Vẻ đẹp của những người chiến sĩ lái xe ở Trường Sơn
C. Vẻ đẹp của những cô gái TNXP ở Trường Sơn.
D. Vẻ đẹp của những người lính công binh trên con đường Trường Sơn
 Câu 2. Nêu nghệ thuật đặc sắc của đoạn trích Những ngôi sao xa xôi?
3. Bài mới. Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Em hãy cho biết ở lớp 6 các em đã được học một tác phẩm thuộc thể loại tiểu thuyết phiêu có nhan đề là gì? của ai?
- Hs trả lời.
- Gv: Nếu như Dế Mèn...là lời DM tự kể chuyện phiêu lưu của cuộc đời mình thì trong tiểu thuyết Rô bin xơn....để nhân vật chính kể lại đoạn đời gian truân suốt gần 30 năm sống một mình trên đảo hoang mà đoạn trích học là bức chân dung tự hoạ sau hơn mười năm kể từ ngày tàu đắm.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 2. Đọc,tìm hiểu chung .
? Dựa vào việc chuẩn bị bài ở nhà em hãy giới thiệu vài nét cơ bản về tác giả.
*Gv:
-Ông đã đi nhiều nơi và làm nhiều nghề để kiếm sống.
? Nêu hiểu biết của em về tác phẩm
 - Tp Rô bin xơn Cru xô có nhan đề đầy đủ là : Cuộc đời và những chuyến phiêu lưu kì lạ của Rô bin xơn Cru xô. 
 - Gồm 18 chương kể về cuộc phiêu lưu, cs gian truân của Rô...nơi đảo hoang 28 năm 2 tháng 19 ngày sau đó trở về quê hương.
? Truyện được viết theo thể loại gì và kể theo ngôi thứ mấy.
? Phương thức biểu đạt là gì.
*GV tóm tắt tác phẩm thông qua tranh minh hoạ.
* Gv: - Tp Rô bin xơn Cru xô là tác phẩm nổi tiếng của ông .Được nhà văn J.J.Ru xô của Pháp đánh giá rất cao trong cuốn tiểu thuyết “Êmin hay về giáo dục” : Cuốn sách ấy sẽ là cuốn đầu tiên em Êmin của tôi sẽ đọc; trong một thời gian dài, tủ sách của em tôi chỉ có một cuốn sách duy nhất ấy mà thôi. Quyển sách kì diệu ấy là gì thế? Arixtôt chăng? Plinnơ chăng? Buyfông chăng? Không phải.Đó là cuốn Rô bin xơn Cruxô...
*Gv hướng dẫn HS đọc: 
- Đọc giọng trầm tĩnh, vui vui, pha chút hóm hỉmh, tự giễu cợt.
- Gv đọc mẫu 1 đoạn.
- Hs đọc tiếp , hs khác nhận xét.
? văn bản trích có thể chia làm mấy phần? Nội dung từng phần là gì?
Hoạt động 3: Đọc – hiểu văn bản
* Hướng dẫn phân tích nhân vất Rô- bin – xơn.
Gv: Khi bị đắm tàu và lạc ở đảo hoang Rô bin xơn mới 27 tuổi.Từ một thanh niên rất đẹp trai, lịch sự hào hoa, sau hơn 10 năm vật lộn với cuộc sống một mình trên đảo vắng, Rô bin xơn đã trở thành người đàn ông trung niên như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu phần 1.
? Rô- bin- xơn đã hình dung nếu mọi nguời gặp mình sẽ có thái độ như thế nào.
? Em nhận xét gì về giọng văn tự sự ở đoạn này.
-Gịong kể dí dỏm, hài hước, tự giễu mình.
? Từ đó em hình dung như thế nào về bộ dạng của Rô-bin –xơn.
? Rô-bin-xơn đã miêu tả về trang phục của mình như thế nào.
? Em có nhận xét gì về trang phục của Rô-bin-xơn.
*Gv:
- Trang phục tả rất kĩ từ trên xuống dưới: mũ,áo, quần, ủng. Tả tỉ mỉ hình dáng, chất liệu, công dụng. Tất cả đều được làm bằng da dê
- Giọng văn cũng vẫn kĩ càng và dí dỏm: lông dê thõng xuống bắp chân, không có bit tất,cũng chẵng có giày,nhưng có một đôi, chẳng biết gọi là gì hình dáng hết sức kì cục...
* Để che mưa, che nắng, bảo vệ mình khỏi bị côn trùng cắn, bị gai đâm vào da thịt.
- Quan trọng hơn là duy trì lối sống văn minh của con Người thực thụ, không quay về lối sống hoang dã cho dù có tách xa thế giới loài người.
? Trang bị của Rô-bin-xơn có những gì. Em có nhận xét gì về những trang bị ấy.
* Gv: Có thể nói trang bị và trang phục của vị chúa đảo rất tương xứng và kết hợp với nhau thành một thể thống nhât vừa tiện dụng vừa rất cần thiết. Quả thật đó chính là “bộ lễ phục” thật là đặc biệt và độc đáo của vị chúa đảo. Đó cũng chính là kết quả của lao động sáng tạo, của tinh thần nghị lực vượt lên hoàn cảnh để sống một cách tương đối thoải mái trong điều kiện có thể.
Gv: Mặc dù vậy, khi khắc hoạ bức chân dung của mình, Rô-bin-xơn không hề có lời kể nào than phiền.
* Hs quan sát đoạn 4.
? Nêu nhận xét của em về vị trí, độ dài của phần 4 so với các phần khác.
* Gv: Khi khắc hoạ bức chân dung thường thì người ta chú ý tới diện mạo trước và miêu tả một cách chi tiết. Nhưng ở đây Rô-bin-xơn thì ngược lại.
- So với các phần khác, phần 4 ngắn hơn do phương thức tự sự ở ngôi thứ nhất, chỉ kể những gì nhìn thấy được, nên phần 4 nói ít về diện mạo và nói sau, do người kể muốn giới thiệu với độc giả cách ăn mặc kỳ lạ, kỳ quái của mình là chính.
? Chàng đã tự tả về khuôn mặt mình như thế nào. Tại sao lại chỉ nhận xét màu da và tả bộ ria.
- Đây là nét thay đổi nổi bật nhất trong thời gian hơn 10 năm sống trên đảo.
- Vì chàng không thể nhìn thấy rõ mặt mình nên tự hình dung khuôn mặt mình như thế. Bộ ria đối với chàng chính là niềm tự hào và hãnh diện là con người đàn ông đích thực mà chàng cảm nhận được.
=> cũng đủ để khắc hoạ bức chân dung của chúa đảo rồi.
? Em hiểu gì đàng sau bức chân dung ấy.
* Gv gợi ý:
 -Về khí hậu?
- Về cuộc sống?
- Về con người?
* Gv: Anh không hề kêu xin,cầu nguyện,mong ước hão huyền hay bất lực buông xuôi chờ chết. Ngược lại đã suy tính chi li hành động kiên quyết, kiên trì khéo léo bằng cả tài sức của mình vượt lên hoàn cảnh và chiến thắng.
*Gv: Đặt địa vị em là Rô - bin – xơn . Nếu rơi vào hoàn cảnh như Rô - bin - xơn em sẽ hành động, xử sự như thế nào?
- HS trình bày ý kiến. (Gợi ý: ý chí vượt qua khó khăn, gian khổ của con người.)
? Rô-bin-xơn đã cho chúng ta bài học quý gía gì trong cuộc sống.
 Bài học:
+Tinh thần lạc quan 
+ Nghị lực phi thường
+ Chiến thắng hoàn cảnh bắng tài năng và quyết tâm của mình.
+ Tình yêu cuộc sống
? Ngoài Rô-bin-xơn em còn biết một n/v nào trong truyện cổ tích VN cũng từng sống trong hoàn cảnh giữa đảo hoang nhưng đã chiến thắng và trở về với đất liền. Trong c/s ngày nay có rất nhiều những tấm gương giàu nghị lực qtâm vươn lên hoàn cảnh. Em nêu vài gương tiêu biểu.
Hoạt động 4. Tổng kết
? Nêu nét đặc sắc về nghệ thuật, nội dung của đoạn trích?
*HS đọc ghi nhớ SGK
Hoạt động 5: Hướng dẫn Luyện tập
Câu1: Đảo hoang mà Rô- bin-xơn sống thuộc miền khí hậu nào?
A. Ôn đới B.Xích đạo
C. Nhiệt đới D. Hàn đới.
Câu 2: Văn bản trích trong sgk nói về thời điểm nào trong thời gian Rô-bin-xơn sống trên đảo hoang?
A. Những ngày đầu tiên
B.Khoảng 1 năm
C. Sau 15 năm trên đảo hoang
D.Ngày cuối cùng sau 28 năm 2 tháng 19 ngày.
Câu 3: Dòng nào nêu chính xác nội dung đoạn trích Rôbinxơn ngoài đảo hoang?
A. Cuộc phiêu liêu kì lạ của Rôbinxơn.
B. Cuộc sống ngoài đảo hoang của Rôbinxơn.
C.Bức tranh tự hoạ của Rôbinxơn.
Câu 4: Tác giả muốn nói gì qua đoạn trích Rôbinxơn ngoài đảo hoang?
A.Ca ngợi cách ăn mặc lạ kì của Rôbinxơn.
B.Miêu tả tính hài hước của Rôbinxơn.
C. Tái hiện cuộc sống khó khăn và tinh thần lạc quan của Rôbinxơn.
I. Tìm hiểu chung về văn bản
1. Tác giả
- Đi- phô (1660-1731) là nhà văn nổi tiếng ở Anh thế kỷ thứ XVIII.
- Ông đến với văn học muộn(60 tuổi) ngòi bút của ông là vũ khí sắc bén chống lại những sai trái trong xã hội.
2. Tác phẩm
- Sáng tác năm 1719, dưới hình thức tự truyện.
* Thể loại , ngôi kể, phương thức biểu đạt.
- Thể loại: TT phiêu lưu
- Ngôi kể 1- đặt vào nhân vật chính Rô bin xơn.
- PTBĐ: tự sự kết hợp với miêu tả.
- Đoạn trích “ Rô- bin- xơn ngoài đảo hoang trích từ chương X của tác phẩm ( Rô bin xơn kể chuyện mình ở đảo hoang khoảng 15 năm)
* Từ khó: Hs đọc sgk/129
3. Bố cục
*Đọc
* Bố cục: 4 phần
- Phần 1: Rô bin xơn tự cảm nhận về mình.
- Phần 2: Trang phục của Rô-bin- xơn
- Phần 3: Trang bị của Rô-bin-xơn
- Phần 4: Diện mạo của Rô-bin-xơn
II. Đọc - hiểu văn bản
1.Bức chân dung tự hoạ của Rô - bin – xơn 
a. Rô bin xơn tự cảm nhận về mình.
- Anh hình dung mọi người gặp anh sẽ hoảng sợ hoặc phá lên cười sằng sặc
=> bộ dạng: kì lạ,quái đản, tức cười.
b. Trang phục.
+ Mũ: Làm bằng da dê
+ áo: Bằng da dê dài chừng hai bắp đùi
+ Quần: loe bằng da dê
+ Tự tạo đôi ủng
- Trang phục: lôi thôi, kì cục nhưng rất tiện dụng trong hoàn cảnh khí hậu khắc nghiệt ở đảo.
* Câu hỏi thảo luận: Tại sao trên đảo không có người mà chàng vẫn trang phục quần áo cho mình đầy đủ.
Trang bị:
 + Thắt lưng, cưa, rìu con, túi đựng thuốc.
 + Đạn, dù, súng
=> lỉnh kỉnh,cồng kềng, nhưng rất cần thiết.
d. Diện mạo:
 + Da : Không đến nỗi cháy đen
 + Râu ria cắt tỉa theo kiểu Hồi giáo. => đó là nét đặc biệt nhất của bức chân dung.
2. Đằng sau bức chân dung.
- Khí hậu khắc nghiệt.
- Cuộc sống gian nan,vất vả của Rô-bin-xơn một mình trên đảo hoang.
- Ý chí, nghị lực phi thường,trí thông minh,khéo léo đầu óc thực tế, quyết tâm sống... là sức mạnh giúp anh trong mọi hoàn cảnh.
- Tinh thần lạc quan yêu đời. 
=> Ngày xưa bằng ý chí và nghị lực Mai An Tiêm đã biến đảo hoang thành đảo dưa. Ngày nay Nguyễn Ngọc Kí bị liệt đôi tay anh đã dùng chân viết chữ trở thành thầy giáo; Anh Đỗ Trọng Khơi bị bại liệt đã tự học trở thành nhà thơ...
III. Tổng kết
1.Nghệ thuật: Ngôn ngữ kể truyện với giọng điệu hài hước,dí dỏm.
2.Nội dung: Cuộc sống khó khăn và tinh thần lạc quan của Rô-bin-xơn ở ngoài đảo hoang
IV. Luyện tập
Bài tập nhanh
 Gv chuẩn bị trên máy chiếu.
Câu hỏi thảo luận: Có ý kiến cho rằng đoạn trích Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang là Một bài ca về cuộc sống. Ý kiến của em?
4. Củng cố kiến thức: Giáo viên củng cố nhằm khắc sâu kiến thức cho học sinh.
5. Hướng dẫn học bài:
- Nắm được những kiến thức cần thiết về tác giả Đ.Đi-Phô và tác phẩm Rô bin xơn Cruxô.
- Nắm được nội dung và nghệ thuật đoạn trích Rô bin xơn ngoài đảo hoang.
- Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về Rô-bin-xơn.
- Chuẩn bị bài mới. Tiết 147-148 Tổng kết về Ngữ pháp.