Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 102: Văn bản: Chuẩn bị hành trang bước vào thế kỷ mới - Trường THCS ĐT Việt Hưng

Ngày soạn: 5/1/2015 Ngày dạy:
Tiết 102 :
Chuẩn bị hành trang bước vào thế kỷ mới
Vũ Khoan
Mục tiêu cần đạt
-Nhận thức được những điểm mạnh ,điểm yếu trong tính cách và thói quen của con người Việt Nam; yêu cầu gấp rút phải khắc phục điể yếu.hình thành những đức tính và thói quen tốt khi đất nước đi vào công nghiệp hoá.hiện đại hoá trong thế kỉ mới.
Năm được trình tự lập luận và nghệ thuật nghị luận của tác giả
Chuẩn bị.
Gv soạn bài, đọc tư liệu liên quan.
Cuốn sách “ Một góc nhìn của trí thức ” tập 1, NXB Trẻ – TPHCM 2002.
Tiến trình hoạt động.
ổn định : 1p
Kiểm tra ( 5p):
( ?)Theo tác giả NĐThi ta có thể nói ntn về sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ. Con đường văn nghệ đến với người đọc, người nghe, người tiếp nhận có ~ nét riêng ntn ?
Giới thiệu bài (1p):
Bài viết có ý nghĩa cấp thiết trong thời điểm mở đầu thế kỷ mới - đ/n ta có nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hoá trở thành 1 nước công nghiệp vào thời điểm 2020.
Hoạt động của giáo viên - học sinh
Nội dung cần đạt
HĐ 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung ( 10p)
Hs dựa vào chú thích * trình bày về tác giả Vũ Khoan.
Hs trình bày vài nét về tác phẩm.
Gv và hs đọc VB.
Giọng trầm tĩnh khách quan nhưng không xa cách nói một vấn đề hệ trọng nhưng không cao giọng thuyết giáo mà gần gũi, giản dị.
HĐ 2 : Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết ( 25p)
Hs đọc. Yêu cầu phát hiện các luận cứ của tác giả.
? Tác giả cho rằng trong ~ hành trang ấy
Tìm hiểu chung.
Tác giả : Phó thủ tướng Vũ Khoan 2. Tác phẩm
Xuất xứ :
H/cảnh sáng tác : đầu năm 2001. Khi đ/n ta cùng toàn TG bước vào năm đầu tiên của thế kỷ mới.
Bố cục.
+ Nêu vấn đề. 2 câu đầu : CBị hành trang.
+ Giải quyết vấn đề
. Chuẩn bị cái gì
. Vì sao cần chuẩn bị
. Những cái mạnh yếu của người VN cần nhận rõ
+ Kết thúc vấn đề : việc qđịnh đầu tiên đ/v thế hệ trẻ VN
Tìm hiểu chi tiết:
Sự chuẩn bị bản thân con người.
bản thân con người là quan trọng nhất ? Điều đó đúng hay không ? Tại sao ? Nêu VD cụ thể.
Hs độc lập suy nghĩ và nhận xét.
Chuẩn bị con người là vấn đề đúng
+ Con người luôn là động lực ↑ của lsử
+ Trong nền KT trí thức thì con người lại có vai trò quan trọng.
Các lý lẽ :
+ Từ cổ chí kim
+ Nền KT tri thức.
Tác giả chỉ ra bối cảnh của thế giới hiện nay. đó là bối cảnh như thế nào?
? Những yêu cầu nhiệm vụ to lớn cấp bách đang đặt ra cho các thế hệ hiện nay là gì ?
Tác giả đã nêu vài phân tích ~ điểm mạnh, điểm yếu nào trong tính cách, thói quen của người VN ?
Đây là luận cứ trung tâm nên tác giả nêu cụ thể và ptích thấu đáo.
Hãy lấy d/c chứng minh cho ~ điểm mạnh yếu của người VN ta →
Hs thảo luận lấy d/c từ thực tế cs → Hs tự liên hệ những đ2 ấy ở chính mỗi con người
? Em có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả? ( HSKG)
Hs phát hiện.
Tác giả không chia thành 2 ý rõ rệt mà cách
L.L nêu điểm mạnh và đi liền với nó là cái yếu → tạo ra cách nhìn thấu đáo hợp lý không tĩnh tại _ trong cái mạnh lại có thể chứa đựng cái yếu.
- Cái mạnh cái yếu luôn được đối chiếu với y/c xây dựng và ↑ đ/nước hiện nay chứ không chỉ nhìn trong lịch sử.
→ lập luận xác đáng.
? Qua đó em thấy ~ điểm mạnh, đ2 yếu nào của người VN ?
- Là vấn đề quan trọng mở đầu
2. Bối cảnh của thế giới hiện nay và nhiệm vụ của đ/n
Bối cảnh : TG mà công nghệ ↑ như huyền thoại, sự giao thoa hội nhập ngày càng sâu rộng giữa các nền KT.
Nước ta : 3 nvụ
Thoát khỏi tình trạng đói nghèo của nền Ktế nông nghiệp
Đẩy mạnh CNhoá, hiện đại hoá
Tiếp cận với nền Ktế trí thức
3. Những điểm mạnh, yếu của người Việt Nam
Thông minh nhạy bén với cái mới nhưng :
+ Thiếu kiến thức cơ bản
+ Kém khả năng thực hành
Cần cù sáng tạo :
+ Thiếu tính tỉ mỉ
+ K0 coi trọng nghiêm ngặt qui trình công nghiệp
+ Chưa quen cường độ khẩn trương.
Đoàn kết đùm bọc trong k2
+ đố kị trong làm ăn
+ đó kị trong cs đời thường
Thích ứng nhanh nhưng
+ hạn chế trong thói quen và nếp nghĩ
+ kì thị kinh doanh
+ quen bao cấp
+ sùng và bái quá mức
+ khôn vặt không giữ chữ tín.
* Thông minh nhạy bén với cái mới
Cần cù sáng tạo
Đoàn kết đùm bọc nhau.
* Thiếu kiến thức cơ bản, kém khả năng thực hành, thiếu đức tính tỉ mỉ, không coi trọng nghiêm ngặt qui trình công nghệ, thiếu tính cộng đồng trong làm ăn.
? Tác giả kết luận ntn ?
? Tác giả có thái độ ntn khi đưa ra vấn đề và giải quyết vấn đề?
Lâu nay khi nói đến p/chất con người VN, người ta thường ca ngợi cái tốt cái mạnh → là cần thiết để phát huy cái mạnh. Nhưng bỏ qua hạn chế của mình → tự đề cao quá mức
→ tâm lý ấy cản trở sự vương lên.
Thái độ tác giả tôn trọng sự thật nhìn nhận vấn đề một cách khách quan toàn diện, không thiên lệch về một phía khẳng định và trân trọng ~ p/chất tốt đẹp _ thẳng thắn chỉ ra ~ mặt yếu kém
HĐ 3 : Hướng dẫn HS tổng kết ( 3p) Trong VB tác giả sử dụng nhiều thành ngữ, tục ngữ. Hãy chỉ ra và phân tích tác dụng ?
“nước đến chân mới nhảy” “liệu cơm gắp mắm” “trâu buộc ghét trâu ăn” “ bóc ngắn cắn dài”
4. Kết luận : Bpháp
Yêu cầu đ/v thế hệ trẻ : nhận thức sự thực.
Phát huy thế mạnh khắc phục điểm yếu, hình thành thói quen tốt ngay từ việc nhỏ.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
Sử dụng thích hợp thành ngữ, tục ngữ.
Cách nói giản dị trực tiếp dễ hiểu ngôn ngữ báo chí gắn với đời sống.
2. Nội dung
Điểm mạnh, điểm yếu của con người VN
Nhiệm vụ thế hệ trẻ VN.
Củng cố, dặn dò (1p) :
- BT 1.2. (Tr 31sgk)
CBB “ Các thành phần biệt lập ”
*Rút kinh nghiệm:
.