Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 1+2, Bài 1: Văn bản: Phong cách Hồ Chí Minh

Tuần 1-Tiết 1-2: Bài 1:	PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH Ngày dạy: . . . . . . . . . . . . .
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Kiến thức:
-Một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và sinh hoạt.
-Ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
-Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể
Kĩ năng:
-Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc.
-Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hoá, lối sống.
-Các định giá trị bản thân từ việc tìm hiểu và trình bày vẻ đẹp phong cách Hồ Chí
Minh.

Thái độ:
Giáo dục lòng kính yêu, tự hào về Bác Hồ, có ý thức tu dưỡng rèn luyện và học tập
theo gương Bác Hồ.
CHUẨN BỊ:
-GV: Sách GK, giáo án
-HS: Đọc trước bài, soạn bài trả lời các câu hỏi SGK.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.Ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: 3.Bài mới:
*Vào bài:
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
*HĐ1:Hướng dẫn đọc-Chú thích:
-HS đọc văn bản, từ đó tìm hiểu từ khó
-HS tìm hiểu xuất xứ
*HĐ2: HD đọc-hiểu văn bản
*Nội dung:
Vốn tri thức văn hóa của Chủ tịch Hồ Chí Minh:
GDKNS và GD ĐĐHCM
? Đọc đoạn 1, cho biết Lê Anh Trà đã giới thiệu vốn tri thức văn hóa của Bác Hồ như thế nào? Trình bày cụ thể nét văn hoá sâu rộng ấy?
HS trình bày
GV nhận xét
Đọc-Chú thích:
Đọc-từ khó: (SGK)
3. Xuất xứ:
Văn bản được trích trong Hồ Chí Minh và văn hoá Việt Nam của tác giả Lê Anh Trà
Đọc-hiểu văn bản:
Nội dung:
a. Vốn tri thức văn hóa của Chủ tịch Hồ Chí Minh:
-Vốn tri thức văn hóa của CT HCM hết sức sâu rộng:
+Người nói, viết thạo nhiều thứ tiếng nước ngoài.
+Am hiểu nhiều về các dân tộc và nhân dân thế giới, văn hoá thế giới sâu
?Vậy bằng cách nào, Bác Hồ có được vốn văn hoá sâu rộng ấy?
?Tất cả đã tạo nên một phong cách văn hoá Hồ Chí Minh như thế nào?
Tiết 2
*Lối sống của CT Hồ Chí Minh: GDKNS và GD ĐĐHCM
-GV đọc lại câu cuối của đoạn 1: “Nhưnghiện đại”à Trong phong cách Hồ Chí Minh, bên cạnh là một nhân cách lớn, nét văn hoá lớn quan trọng thứ hai của Bác thể hiện là gì? à lối sống
?Lối sống của Bác là một lối sống như thế nào
à hết sức bình dị
?Tác giả đã thuyết minh phong cách sinh hoạt của Bác trên những khía cạnh nào? Mỗi khía cạnh có những biểu hiện cụ thể nào?
HS trình bày
GV nhận xét
Trong bài thơ Sáng tháng năm, nhà thơ Tố Hữ có viết:“ Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị
Màu quê hương bền bỉ đậm đà ”
? Lối sống của Bác thật bình dị, đạm bạc nhưng lại là một lối sống như thế nào?
?Lối sống giản dị của Bác được tác giả ví von so sánh như thế nào?
à Thể hiện trong nhiều bài thơ của Bác: Tức cảnh Pác Bó
HS đọc đoạn cuối: GV bình: Lê Anh Trà đã bình luận rất chặt chẽ, chính xác lối sống giản dị của Bác không phải là lối sống tự thần thánh hóa, khác đời, khác người mà đó là một quan niệm thẩm mỹ về cuộc sống à Sống giản dị trong sáng, tâm hồn thoải mái không toan tính, không vụ lợi, không ham muốn về vật chất thanh cao hạnh phúc.
*Tìm hiểu nghệ thuật:
sắc, uyên thâm.
-Trong cuộc đời cách mạng đầy gian khổ, Bác đã:
+Đi nhiều nơi, làm nhiều việc
+Học hỏi, tìm hiểu
+Kết hợp giữa vốn văn hoá dân tộc Việt Nam với tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hoá thế giới.
à Nhào nặn nên cốt cách văn hoá dân tộc Hồ Chí Minh rất Việt Nam, rất phương Đông nhưng cũng rất mới, rất hiện đại.
b.Lối sống của CT Hồ Chí Minh:
-Chủ tịch Hồ Chí Minh có lối sống vô cùng giản dị:
+Nơi ở, làm việc rất đơn sơ: “chiếcao”, “chiếcngủ”
+Trang phục hết sức giản dị: bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp thô sơ.
+Tư trang ít ỏi: “chiếc va li con với bộ áo quần, vài vật kỉ niệm”
+ăn uống đạm bạc: “cá khocháo hoa”
-Một lối sống giản dị nhưng vô cùng thanh cao:
+So sánh Bác Hồ với các vị hiền triế xưa như Nguyễn Trãi, Nguyễn Bĩn Khiêm:
“ Thu ăn măng trúc, đông ăn giá Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao”
+Là cách di dưỡng tinh thần, một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống, có khả năng đem lại hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn và thể xác.
àNổi bật lối sống giản dị, thanh cao, trong sáng.
2. Nghệ thuật:
?Em có nhận xét gì về ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản?
?Có ý kiến cho rằng tác giả đã vận dụng kết hợp nhiều phương thức biểu đạt. Em hãy chỉ ra các phương thức biểu đạt ấy?
?Tác giả đã sử dụng các hình thức, biện pháp nghệ thuật nào? (so sánh, đối lập: vị lãnh tựu- giản dị, thanh đạm)
*Tìm hiểu ý nghĩa văn bản:
?Qua việc trình bày, lập luận về cốt cách văn hoá Hồ Chí Minh trong nhận thức và hành động, tác giả muốn đặt ra vấn đề gì trong thời kì hội nhập ngày nay?
*HĐ3: GV HD HS làm bài tập
-Sử dụng ngôn ngữ trang trọng
-Vận dụng kết hợp nhiều phương thức biểu đạt: thuyết minh, tự sự, biểu cảm, nghị luận (Tôi dámvậy).
-Vận dụng các hình thức so sánh, các biện pháp nghệ thuật đối lập.
3.Ý nghĩa văn bản:
Bằng lập luận chặt chẽ, chứng cứ xác thực, tác giả đã cho thấy cốt cách văn hoá Hồ Chí Minh trong nhận thức và trong hành động. Từ đó đặt ra một vấn đề của thời kì hội nhập: tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, đồng thời phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc.
CỦNG CỐ-HD TỰ HỌC:
*Củng cố: Lối sống của chủ tịch Hồ Chí Minh?
*HD tự học: Học bài, đọc lại văn bản, chú thích, làm bài tập, xem trước bài Các phương châm hội thoại.