Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 1+2: Văn bản: Phong cách Hồ Chí Minh - Trường THCS ĐT Việt Hưng

Ngày soạn: Ngày dạy:
Tiết 1+2 :
Mục tiêu cần đạt :

PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
HS thấy được vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị.
Từ lòng kính yêu Bác, HS có ý thức học tập, tu dưỡng theo gương Bác.
Chuẩn bị
HS soạn bài, sưu tầm những tư liệu về cuộc đời Bác. GV bài dạy, những mẩu chuyện về Bác.
Tiến trình tổ chức các hoạt động
ổn định lớp : ở lớp 7 học VB nào? - “ Đức tính giản dị của Bác Hồ ”
Kiểm tra : Sách vở, bài soạn của HS
Giới thiệu : Hồ Chí Minh - tên Người là cả một bài ca, Người là sự kết tinh những giá trị tinh thần của ND ta suốt 4000 năm lịch sử ; ở Người truyền thống DT được kết hợp hài hoà với tinh hoa văn hoá thế giới. Vẻ đẹp văn hoá là nét nổi bật trong p/cách Hồ Chí Minh.
Hoạt động của GV - Học sinh
Nội dung cần đạt
HĐ1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về văn bản (10p)
Hướng dẫn học sinh đọc VB
(VB thuyết minh kết hợp lập luận đọc khúc chiết, mạch lạc. )
HS đọc VB.
? VB thuộc loại VB nào? đề cập đến vấn đề gì?
HS suy nghĩ độc lập dựa vào VB
I . Tìm hiểu chung
Văn bản nhật dung
Chủ đề, sự hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc.
Bố cục
? VB có thể chia làm mấy phần?
ND chính của từng phần?
Phần 1 : Từ đầu 🡪 rất hiện đại :
HCM với sự tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại
Phần 2 còn lại : Những nét đẹp trong phong cách HCM.
Hoạt Động 2 : 25p HS đọc phần 1
? Những tinh hoa văn hoá nhân loại đến với HCM trong hoàn cảnh nào ?
- Bắt nguồn từ khát vọng tìm đường cứu nước 1911, Người ra nước ngoài. Bác đã trải hơn 10 năm lao động cực nhọc, đói rét, làm phụ bếp, quét tuyết, đốt than, làm thợ ảnh miễn sao sống
II .Tìm hiểu chi tiết:
1 . HCM với sự tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại.
- Trong cuộc đời hoạt động CM đầy truân chuyên, Người tiếp xúc với văn hoa nhiều nước.
được để làm CM. Người đã sang Pháp vòng quanh châu Phi, sang Anh, châu Mỹ, nhiều nước châu Âu
? Vốn trí thức văn hoá nhân loại của HCM sâu rộng ntn? Người đã làm ntn để có được vốn trí thức sâu rộng ấy?
HS thảo luận nhóm và trả lời
Chìa khoá để mở ra tri thức văn hoá nhân loại đó là sự học hỏi.
+ Lấy d/chứng : Bác học, vĩ nhân...
Thuế máu, N~ trò lố..., Nhật ký trong tù.
? HCM đã tiếp nhận nguồn tri thức văn hoá nhân loại ntn ?
Tiếp thu có chọn lọc, k0 thụ động, k0 làm mất đi vẻ đẹp truyền thống DTộc.
+ Ghé lại nhiều hải cảng
+ Thăm các nước á Phi
+ Sống dài ngày ở Anh, Pháp.
* Bác nói viết thạo nhiều thứ tiếng
- Am hiểu nhiều về các dân tộc và ND thế giới, VH thế giới sâu sắc
* Làm nhiều nghề, đến đâu cũng học hỏi, tìm hiểu
uyên thâm
Tiếp thu cái hay cái đẹp, phê phán những tiêu cực của CN tư bản.
Trên nền tảng VH dân tộc mà tiếp thu những ảnh hưởng quốc tế.
? Qua những vấn đề đã trình bày, theo em điều kỳ lạ nhất để tạo nên p/cách HCM đó là gì ?
HS thảo luận
- Cốt lõi p/c HCM là vẻ đẹp văn hoá là sự kết hợp hài hoà nhuần nhuyễn tinh hoa VH DTộc với VH thế giới.
- ảnh hưởng quốc tế nhân văn văn hoá DT 🡪 con người HCM (rất bình dị rất VN, rất phương Đông, rất mới, rất hiện đại).
GV : Kết thúc phần 1 VB có dấu... cho biết người biên soạn đã lược bỏ phần tiếp theo trong sự nghiệp CM của HCM.
? Hãy cho biết phần 1 VB nói về thời kỳ nào trong sự nghiệp CM của HCT ?
( Thời kỳ Bác hoạt động ở nước ngoài HS đọc tiếp phần 2.
? Phần 2, VB nói về thời kỳ nào trong sự nghiệp CM của Bác ?
( Khi Người đã là vị chủ tịch nước. )
GV : Nói đến p/c là nói đến nét riêng vẻ riêng có tính nhất quán trong lối sống trong cách làm việc của con người. Với HCM thì sao ?
HS đọc thầm P2
? Nét đẹp trong lối sống của HCM được thể hiện qua những phương diện nào ?
Nơi ở, làm việc
Trang phục
ăn uống
Nơi ở làm việc của Bác được giới thiệu ntn ?
2. Những nét đẹp trong lối sống của Hồ Chí Minh
- Nơi ở làm việc – nhà sàn nhỏ bằng gỗ, cạnh ao – chỉ vẻn vẹn vài phòng,
Nó có đúng với những gì em cảm nhận được khi xem phóng sự hay đọc những mẩu chuyện về Bác hoặc quan sát được khi đến thăm nhà Bác ?
HS thảo luận
- Nơi ở như căn nhà của bất kỳ người dân bình thường nào, cạnh ao như cảnh quê...
? Trang phục của Bác được gthiệu ntn, cảm nhận của em ?
( bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp thô sơ. )
GV : áo trấn thủ, dép lốp là trang phục của bộ đội những ngày đầu KCCP.
Đôi dép ra đời 1947 được chế tạo từ 1 chiếc lốp xe ô tô quân sự của Pháp bị bộ đội ta phục kích tại Việt Bắc. Khi hành quân, lúc tiếp khách trong nước, khách quốc tế Bác vẫn đi đôi dép ấy gần 20 năm. Cũng đôi ba lần các đ/c cảnh vệ “xin” Bác đổi dép n0 Bác bảo vẫn còn đi được. Mua đôi dép ≠ chẳng đáng là bao n0 khi chưa cần thiết cũng k0 nên, ta phải tiết kiệm vì đất nước còn nghèo, quả đúng như 1 nhà thơ đã ca ngợi :
Vẫn đôi dép cũ mòn quai gót Bác vẫn thường đi giữa thế gian.
? ăn uống của Bác được giới thiệu ra sao ? Bữa ăn bình thường ở gia đình em có những món đó k0 ? ( HS trao đổi – thảo luận )
GV : ở Việt Bắc mỗi chiến sĩ một bữa được 1 bát cơm lưng lửng còn toàn ngô, khoai, sắn.
Bác yếu n0 cũng chỉ ăn như anh em trừ có thêm một bát nước cơm bồi dưỡng.
? Qua những điều tìm hiểu em có cảm nhận gì về lối sống của Bác ? ( So sánh với các vị nguyên thủ quốc gia cùng thời kỳ ? )
Nơi ở sang trọng bề thế Trang phục đắt tiền
ăn uống cao sang. Đức tính giản dị của Bác –
? Với cương vị là lãnh đạo cao nhất của Đảng, HCM có q\ hưởng chế độ đãi ngộ đặc biệt k0?
? Từ lối sống của HCM tác giả đã liên tưởng đến cách sống của ai trong ls DT ?
( Ng~ Trãi, Ng~ Bỉnh Khiêm )
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
đồ đạc mộc mạc đơn sơ
Trang phục giản dị
ăn uống đạm bạc : cá kho rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa... món ăn dân tộc
🡪 Lối sống giản dị, đạm bạc vô cùng thanh cao
( Phạm Văn Đồng )
Bác được hưởng chế độ đặc biệt n0 Bác đã tự nguyện chọn cho mình một lối sống vô cùng giản dị.
NBK
Côn sơn có đá rêu phơi
Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm
NT
? Điểm giống và khác nhau giữa lối sống của Bác với các vị hiền triết xưa ?
HS suy nghĩ – trao đổi
Điểm giống : giản dị _ thanh cao
Khác : Cs NT – NBK là những nhà nho tiết tháo khi XH rối ren gian tà ngang ngược, từ bỏ công danh phú quí lánh đục về trong lánh đời, ẩn dật, giữ cho tâm hồn an nhiên tự tại...
HCM chiến sĩ c/sản sống gần gũi như quần chúng đồng cam cộng khổ với ND làm CM.
? Đây có phải là lối sống khắc khổ đầy đoạ mình hay thần thánh hoá ≠ với đời ?
GV : HCM đã từng đi nhiều nơi, đến nhiều nước, tiếp thu tinh hoa của văn hoá thế giới song vẫn giữ lại cho mình một cs giản dị, tự nhiên không fô trg đó là lối sống của người dân VN ( nơi chốn quê hương ) đậm chất á Đông
? Tác giả đã so sánh HCM với những vị hiền triết như NT – NBK nhằm mục đích gi ?
HS suy nghĩ – phát biểu
? Cảm nhận của em về những đặc điểm đã tạo nên vẻ đẹp trong p/c HCM.(HS K-G)
HS phát biểu
GV chốt lại phần ghi nhớ
HĐ 3 : Hướng dẫn tổng kết (5p)
? Để làm nổi bật những nét đẹp trong p/c HCM tác giả đã sử dụng những biện pháp NT gì ?
HS trao đổi nhóm
? VB nhật dụng trên có gì giống và ≠ với VB nhật dụng em đã học.
GV : Một vấn đề đặt ra hội nhập và giữ gìn bản sắc DTộc “hoà nhập n0 k0 hoà tan”. Ngoài ra ND VB còn có ý nghĩa giúp ta nhận thức vẻ đẹp trong p/c của Bác học tập và rèn luyện theo p/c cao đẹp của Người.

Sống thanh cao, sống có văn hoá đậm chất á đông với quan niệm thẩm mĩ, cái đẹp là sự giản dị tự nhiên.
=› Khẳng định tính DT trong truyền thống trong lối sống của Bác.
Tổng kết
Nghệ thuật
Giới thiệu, trình bày, kể kết hợp với lập luận
Ngôn từ, NT đối lập =› VB thuyết minh mang tính cập nhật giàu chất văn
VB mang tính thời sự trong xu thế hội nhập KT – VH nước ta với cộng đồng thế giới
VD : VN gia nhập APTH
( Thị trường chung đông nam á) và WTO ( Tổ chức thương mại thế giới
)
GV : Các em được sinh ra và lớn lên trong ĐK vô cùng thuận lợi nhưng cũng tiềm ẩn đầy nguy cơ thách thức ( xét phương diện vật chất )
? Các em hãy bày tỏ những thuận lợi và nguy cơ theo nhận thức của em ?
Được tiếp xúc với nhiều nền VH nhiều luồng VH giao lưu mở rộng với quốc tế.
Điều kiện v/chất đầy đủ, có luồng v/h tích cực – n0 cũng có luồng V/H đồi bại. Vấn đề đặt ra là hội nhập mà vẫn giữ được bản sắc VH Dân tộc.
? Từ tấm gương Bác Hồ em có suy nghĩ gì để đáp ứng với tình hình thực tại và tg lai ?
? Nêu một vài biểu hiện mà em cho là sống có VH và phi VH ?
( ăn mặc, đầu tóc, nói năng...)
Luyện tập và củng cố: 3p

ý nghĩa của việc học tập và rèn luyện theo p/c HCM
Sống và làm việc học tập theo gương Bác
Tự tu dưỡng rèn luyện lối sống có VH
Luyện tập
Kể một số câu chuyện về lối sống giản dị cao đẹp của Bác.
4. Hướng dẫn học: 2p
- Chuẩn bị bài : “ Các phương châm hội thoại ”
*Rút kinh nghiệm:
..