Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 122: Văn bản: Nói với con - Trường THCS ĐT Việt Hưng

Ngày soạn : Ngày dạy:
Tiết 122 :
Mục tiêu cần đạt :

Nói với con

Y Phương
Cảm nhận được tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái
Tình yêu quê hương sâu nặng cùng niềm tự hào với sức sống mạnh mẽ và bền bỉ của dân tộc mình qua lời thơ của Y Phương.
Bước đầu hiểu được cách diễn đạt độc đáo, giàu hình ảnh cụ thể, gợi cảm của thơ ca miền núi.
Chuẩn bị
ảnh chân dung Y Phương
Tập thơ Việt Nam 1945 - 1985
Tiến trình các hoạt động
ổn định: 1p
Kiểm tra: 5p
Đọc TL và diễn cảm bài “Sang thu”
Cảm nhận về 2 câu thơ cuối bài Đọc bài văn ngắn phần luyện tập
Giới thiệu bài: Lòng thương yêu con cái, ước mong thế hệ sau tiếp nối xứng đáng phát huy truyền thống tổ tiên quê hương vốn là tình cảm cao đẹp của con người Việt Nam ... Y Phương có một cách nói riêng.
HĐ 1 : Hướng dẫn tìm hiểu chung ( 10p)
Giới thiệu về tác giả?
* GV: Cách diễn tả của người miền núi thường thích ví von qua hình ảnh cụ thể, diễn tả mộc mạc mà gợi cảm mạnh mẽ. Hình ảnh thơ không phải lúc nào cũng rõ trắng đen mà cần hiểu cái hồn, cái thần.
Giới thiệu về tác phẩm? GV đọc bài thơ - HS đọc Nêu đề tài - bố cục
Đoạn 1: Con lớn lên trong tình yêu thương nâng đỡ của cha mẹ, trong cuộc sống lao động nên thơ của quê hượng
Đoạn 2: Lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm mong ước con hãy kế tục xứng đáng truyền thống ấy.
HĐ 2 : Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết ( 25p)
HS đọc đoạn 1
Bốn câu đầu có cách diễn đạt ntn? ý nghĩa của 4 câu thơ đó ra sao?
( ?) Những hình ảnh chân phải, chân trái một
Tìm hiểu chung
Tác giả
Thơ ông chân thật mạnh mẽ trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của con người miền núi.
Tác phẩm
Đề tài: Tình cảm yêu thương và lòng mong ước của cha mẹ đối với con cái.
Bố cục
Thể thơ tự do
Tìm hiểu chi tiết:
Tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con.
Tình yêu thương của cha mẹ
bước, hai bước nói lên điều gì?
HS trao đổi thảo luận, phát biểu
- Cách nói bằng hình ảnh cụ thể, nhiều khi vô lý một cách ngây thơ độc đáo của người miền núi: chân phải bước tới cha, chân trái bước tới mẹ ... chỉ là cách tả đứa bé ngây thơ lẫm chẫm tập đi, tập nói trong vòng tay yêu thương chăm sóc nâng niu của cha mẹ. Không khí gia đình thật ấm áp, êm đềm quấn quýt. Gia đình là cái nôi để con khôn lớn trưởng thành - Từng bước đi, từng tiếng nói tiếng cười của con đều được cha mẹ chăm chút, mừng vui đón nhận.
(4) Em hiểu người đồng mình là gì? có thể thay thế cụm “người đồng mình” bằng những từ ngữ nào khác? người cha nói với con về những đức tính cao đẹp gì của người đồng mình?
- Người đồng mình: Người vùng mình - có thể thay bằng bản, làng, buôn, quê mình - nhưng cách nói này thể hiện tính địa phương mộc mạc của người Tày.
Người đồng mình cần cù - tươi vui trong lao động.
(5) Các hình ảnh Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm
lòng
Có ý nghĩa gì?( HSKG)
Cuộc sống lao động cần cù, êm đềm và tươi vui của người đồng mình: đan lờ bắt cá, ken vách dựng nhà cùng với hoa rừng trong câu hát then, hát lượn ... trong ngày hội lùng tùng. Các động từ cài, ken ngoài nghĩa miêu tả còn nói lên tình cảm gắn bó quấn quýt trong lao động, làm ăn của đồng bào quê hương.
Rừng núi quê hương thơ mộng, nghĩa tình. Thiên nhiên ấy đã che chở nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn lối sống: rừng cho hoa - con người cho
những tấm lòng
Con lớn lên trong tình yêu thương, chăm chút của cha mẹ
Cuộc sống lao động và rừng núi quê hương thơ mộng nghĩa tình đã che chở nuôi dưỡng con cả về tâm hồn, lối sống.
HS đọc đoạn còn lại
(6) Người cha đã nói với con về những đức tình gì của người đồng mình? Trong cách nói ấy người cha muốn truyền cho đứa con tình cảm gì với quê hương?
Giải thích các câu thơ:
“Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
2. Những đức tính cao đẹp của người đồng mình và mong ước của người cha qua lời tâm tình với con.
Sống trong thung không chê thung nghèo đói Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương Còn quê hương thì làm phong tục”
HS lần lượt giải thích, phát biểu
Người đồng mình sống vất vả, nghèo đói, cực nhọc, lam lũ nhưng mạnh mẽ khoáng đạt với chí lớn, bền bỉ gắn bó với quê hương dẫu còn đòi nghèo => người cha muốn giáo dục con phải có nghĩa tình chung thuỷ với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan, thử thách bằng ý chí, bằng niềm tin của mình.
Người đồng mình mộc mạc sống khoáng đạt, hồn nhiên, mạnh mẽ như sông như suối, giàu chí khí, niềm tin. Họ có thể thô sơ về da thịt, ăn mặc giản dị áo chàm, khăn piêu ... nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn, ý chí, nghị lực và đặc biệt khát vọng xây dựng quê hương. Họ xây dựng quê hương bằng chính sức lực và sự bền bỉ của mình chống bão lụt, núi đổ, rừng động: tự đục đá kê cao quê hương. Họ sáng tạo và lưu truyền những phong tục tập quán tốt đẹp riêng của mình.
Từ đó người cha mong muốn con biết tự hào với truyền thống quê hương, dặn dò con cần tự tin vững bước trên đường đời.
HĐ 3: Hướng dẫn tổng kết ( 5p)
? Qua bài thơ em thấy tình cảm của ngươi cha đối với con ntn? điều lớn nhất người cha muốn truyền cho con, giáo dục con là gì?
Tình cảm yêu thương trìu mến, thiết tha và niềm tin tưởng.
2 điều mà người cha muốn truyền cho con: lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ về truyền thống cao đẹp của quê hương - niềm tự tin ở bản thân khi bước vào đời.
? Đặc sắcnghệ thuật nổi bật của bài thơ?

Con người vất vả mà mạnh mẽ thoáng đạt, bền bỉ gắn bó với quê hương.
Tâm hồn đẹp đẽ giàu ý chí nghị lực và khát vọng xây dựng quê hương.
Tự hào - cần tự tin.
Tổng kết
Nội dung
Tình cảm gia đình cha con.
Truyền thống quê hương dân tộc
Nghệ thuật
Giọng điệu thiết tha trìu mến
Xây dựng các hình ảnh cụ thể mà có tính khái quát, mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ.
Bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên.
4. Củng cố - dặn dò : 2p
Sưu tầm thơ thể hiện tình cảm cha con.
Học thuộc bài thơ
Chuẩn bị bài: Nghĩa tường minh và hàm ý
*Rút kinh nghiệm: