Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 123: Nghĩa tường minh và hàm ý - Trường THCS ĐT Việt Hưng

.. Ngày soạn:
Ngày dạy:
Tiết 123 :
Nghĩa tường minh và hàm ý
Mục tiêu :
Giúp HS xác định được nghĩa tường minh và hàm ý trong câu.
Chuẩn bị
GV soạn bài
Chuẩn bị bảng phụ C. Tiến trình các hoạt động 1.ổn định: 1p
Kiểm tra:
(?) Liên kết câu là gì? phân biệt liên kết nội dung và liên kết hình thức. ( 5p)
Giới thiệu bài
HĐ1: Hướng dẫn HS tìm hiểu nghĩa tường minh và hàm ý ( 20p)
GV cho HS đọc đoạn trích
Qua câu trời ơi chỉ còn 5 phút! anh thanh niên muốn nói điều gì? vì sao anh ta không nói thẳng điều đó với hoạ sĩ và cô gái ?
Câu nói thứ 2 của anh thanh niên có ẩn ý gì không?
Qua ví dụ, em hãy phân biệt nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý. HS dựa vào ghi nhớ trả lời.
Phân biệt nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý
VD : SGK tr 74
Nhận xét
“Trời ơi, chỉ còn 5 phút !” => anh rất tiếc, anh không muốn nói thẳng điều đó anh có thể vì ngại ngùng, vì muốn che dấu tinh cảm của mình.
“Ô cô còn quên chiếc khăn mùi xoa đây này!” => không chứa ẩn ý.
3. Ghi nhớ: sgk
VD : Hàm ý dùng chung: (ai cũng hiểu)
Mua được vé chưa?
Mua rồi. Hoặc - mua được 3 vé rồi VD: Hàm ý dùng riêng (chỉ hiểu được khi nắm được tình huống cụ thể)
Tối mai đi chơi với mình nhé.
Tối mai mẹ mình về quê
Đành vậy
4. Những lưu ý về hàm ý
Đặc tính của hàm ý
+ Có thể giải đoán được: người nghe có năng lực có thể giải đoán được hàm ý.
+ Có thể chối bỏ được: người nói có thể chối bỏ không chịu trách nhiệm về hàm ý
Hàm ý dùng chung: Được nhiều người dùng Hàm ý dùng riêng: Được dùng trong tình huống cụ thể mới hiểu.
HĐ 2 : Hướng dẫn HS luyện tập ( 17p)
II. Luyện tập
Bài 1
“nhà hoạ sĩ tặc lưỡi” => hoạ sĩ chưa muốn chia tay.
Từ “tặc lưỡi”
b. Từ ngữ miêu tả thái độ cô gái
- Mặt ửng đỏ (ngượng)
- Nhận lại chiếc khăn (không tránh được)
- Quay vội đi (quá ngượng)
=> cô gái đang bối rối đến vụng về vì ngượng.
Cô ngượng vì định kín đáo để khăn làm kỉ vật
cho anh mà anh lại quá thật thà tưởng cô bỏ
quên, gọi trả lại.
Bài 2
- “tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm
Bài 3
quá” => hàm ý: hoạ sĩ chưa kịp nước chè đấy
- Cơm chín rồi => hàm ý: ông vô ăn
=> hãy pha nước chè
cơm đi
Bài 3
Bài 4
- Cơm chín rồi => hàm ý: ông vô ăn cơm đi
- Hà, nắng gớm về nào => nói lảng
không chứa hàm ý.
- Tôi thấy người ta đồn ...=> nói dở
dang không chứa hàm ý
Củng cố - dặn dò : 3p
Làm bài tập trong sách bài tập
Chuẩn bị bài: Nghị luận về đoạn thơ, bài thơ
*Rút kinh nghiệm: