Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 126: Văn bản: Mây và Sóng - Trường THCS ĐT Việt Hưng

Ngày soạn : 25/2 Ngày dạy:
Tiết 126 :
Mục tiêu cần đạt

Mây và Sóng

Ta- go
Hs cảm nhận được ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử. Thấy được lối đặc sắc của văn xuôi trong lời kể có xen đối thoại, cách XD h/a thiên nhiên.
Chuẩn bị
ảnh, tư liệu về Ta - go
Sách tham khảo.
Tiến trình hoạt động :
ổn định: 1p
Kiểm tra: 5p
(?) Đọc TL bài “Nói với con” của Y Phương.
(?) Qua việc tâm tình trò chuyện, dặn dò con, người cha muốn thể hiện và gửi gắm điều gì?
Giới thiệu:
Trong chương trình VH ngữ văn THCS em đã được học những VB nào nói về tình mẫu tử: Cổng trường mở ra (Lí Lan); Mẹ tôi (A- mi - xi); Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng); Khúc hát ru (Nguyễn Khoa Điềm); Con cò (Chế Lan Viên) 🡪 Tình mẹ con là đề tài vĩnh cửu của văn học nghệ thuật.
HĐ 1 : Hướng dẫn tìm hiểu chung ( 10p)
Dựa vào chú thích và giới thiệu về tác giả
GV bình: Mây và Sóng được Ta - Go dịch ra tiếng Anh, in trong tập “Trăng non”
- Tập thơ là một tặng vật vô giá của Ta - go dành cho tuổi thơ, được viết từ lòng yêu con trẻ và cả nỗi đau buồn vì mất 2 dứa con thân yêu.
Gv đọc: hướng dẫn HS đọc phân vai Cách tổ chức bài thơ có gì đặc biệt ? Gợi ý:
Tìm hiểu chung
Tác giả
Ta – go :
Là nhà thơ hiện đại lớn nhất của ấn Độ.
Để lại một gia tài văn hoá nghệ thuật đồ sộ về cả thơ, văn, nhạc hoạ
Với tập “Thơ dâng” ông là nha fvăn đầu tiên của Châu á được nhận giải thuởng VH Nobel (1913)
Thơ Ta- go thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lý nồng đượm
Tác phẩm: SGK
Cách tổ chức bài thơ:
Bài thơ là lời em bé nói với mẹ
Lời em bé có thể chia 2 phần
Từ đầu đến xanh thẳm
Phần còn lại
Hai phần có sự giống nhau về số dòng thơ, có sự lặp lại về từ ngữ cấu trúc, cách xây dựng h/a nhưng ko trùng lặp.
+ Bài thơ là lời của ai nói với ai ? Lời đó chia làm mấy phần ?
+ Các phần đó có gì giống và khác nhau (về số dòng thơ, cách XD h/a, cách tổ chức khổ thơ) ?Tác dụng của những chỗ giống và khác nhau ấy trong việc thể hiện chủ đề bài thơ ?
GV: Thơ văn xuôi là lối thơ hiện đại - Câu dài ngắn khác nhau ko có vần nhưng vân có âm điệu nhịp nhàng (thể hiện qua bố cục, sự cấu tạo các dòng thơ...)
HĐ 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản ( 25p)
* Định hướng phân tích: Có thể theo 2 cách:
Theo 2 phần lời của em bé
Theo các ý trong lời của em bé HS đọc những lời mời gọi
Những người sống trên mây, trên sóng đã nói gì với em bé ? Thế giới của họ có gì hấp dẫn ?
+ Những người sống trên mây , trên sóng đã vẽ ra một thế giới hấp dẫn, giữa vũ trụ rực rỡ săc màu với bình minh vàng, với vầng trăng bạc, với tiếng ca du dương bất tận và được đi khắp đây đó “bọn tớ chơi từ khi thức dậy...”, “ bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến lúc hoàng hôn ...”
+ Cách đến va cách hoà nhập với họ cũng rất thú vị, hấp dẫn “ hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền mắt lại cậu sẽ được làn sóng nâng đi”
“Hãy đến nơi tận cùng trái đất đưa tay lên trời”
* GV bình chuyển: thiên nhiên rực rỡ, bí ẩn bao điều mới lạ hấp dẫn tuổi thơ. Lời mời ấy chính là tiếng gọi của một thế giới diệu kì. Dường như khó có thể chối từ lời mời gọi nhưng điều gì đã níu giữ em bé lại?
(?)Lí do nào đã khiến em bé chối từ lời mời gọi ?
Gợi ý
Đọc lại lời bé nói với mây và sóng
Phát hiện lí do chối từ
Lời tâm tình của bé đặt trong 2 tình huống thử thách khác nhau, diễn tả tình cảm dạt dào, dâng trào của em bé.
Mỗi lời của em bé đề giống nhau gồm có: + Lời mời gọi của người sống trên mây hoặc sóng
+ Lời từ chối của em bé
+ Trò chơi của em bé
Thể loại: Thơ văn xuôi
Tìm hiểu chi tiết
Lời mời gọi của những người sống trên mây, sóng
Là tiếng gọi của một thế giới diệu kì
Lời chối từ của em bé
- Cảm nhận khi dọc lời của bé
+ Mẹ mình đang đợi ở nhà ...làm sao Buổi chiều... 🡪Sức níu giữ của tình mẫu tử
* GV bình: lời từ chối và lí do thật dễ thương khiến những người sống trên maay, trên sóng đều “mỉm cười”. Lòng mẹ yêu con và con yêu mẹ đều da diết biết nhường nào. T/c 2 chiều nên càng tha thiết cảm động.
+ Dĩ nhiên em bé đầy luyến tiếc cuộc vui chơi. Nhưng tình yêu thương với mẹ đã thắng. Tinh thần nhân văn sâu sắc của bài thơ thể hiện ở sự vượt lên ham muốn ấy
🡪 Đó cũng là ...
Sức níu giữ của tình mẫu tử
3. Trò chơi của em bé
? Em bé đã tưởng tượng ra trò chơi đầy thú vị khác như thế nào ?
Trò chơi có mẹ
“ Con làm mây và mẹ là trăng. Hai bàn tay...”
“ Con là sóng và mẹ ... con lăn, lăn...”
Sự hoà quện vào thiên nhiên
+ Sự hoà nhập thuyệt diệu giữa em bé và thiên nhiên trong cuộc vui chơi ấm áp của tình mẫu tử. Em bé biến thành “mây” rồi thành “sóng” còn mẹ “mặt trăng” và “bến bờ kì lạ” rộng mở để em “lăn, lăn, lăn mãi vào lòng”
+ Cái hay của câu thơ “con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ” (động từ, điệp từ, hàm ý,...)
+ Nguyên Hồng đã diễn tả thật xúc động cái cảm giác hạnh phúc đến ngây ngất của bé Hồng khi ở trong lòng mẹ “phải bé lại và lăn vào lòng mẹ...”
+ H/a thiên nhiên ở đay mang ý nghĩa tượng trưng. Mây và Sóng là biểu tượng về con. Trăng và bờ là tượng trưng cho tấm lòng dịu hiền bao la của mẹ. Ta - go đã lấy maay - trăng, sóng - bờ để nói về tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt
+ ý nghĩa câu thơ cuối: vừa là lời kết cho phần 2 vừa là lời kết cho cả bài thơ. Tình mẫu tử ở khắp nơi, thiêng liêng và bất diệt
Mây - trăng 🡪 dịu hiền
Sóng - bờ 🡪 bao dung
Có mẹ - có tất cả
Niềm hạnh phúc tuyệt vời trong thế giới viên mãn của tình mẫu tử
? Ngoài tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt
bài thơ còn gợi cho em suy ngẫm gì
?(HSKG)
Suy ngẫm: - Cám dỗ phải vượt qua
- T/y là cội nguồn của sáng tạo
- Hạnh phúc do chính con người tạo ra
* GV bình: Thơ Ta - go thường đậm ý
nghĩa triết lý; hạnh phúc ko phải điều gì
xa xôi, bí ẩn hay do ai ban cho, mà ở
ngay trên trần thế, do chính con người tạo
ra.
III. Tổng kết
HĐ 3 : Hướng dẫn HS tổng kết ( 3p)
1. NT độc đáo : Thơ văn xuôi, lời kẻ
? Giá trị NT, ND ?
xen đối thoại, XD h/a thiên nhiên giàu ý
nghĩa tượng trưng
2. ND :
- Bài ca tình mẹ con
- Tấm lòng yêu thương con trẻ sâu sắc
của tác giả.
4. Củng cố - Dặn dò : 2p
Vẽ tranh minh hoạ bài thơ ? Theo em có bức vẽ nào diễn tả hết ND bài thơ ko ? Vì sao?
Chuẩn bị bài: Ôn tập về thơ
*Rút kinh nghiệm:
.