Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 131, Bài 24: Văn bản: Sang thu

Tuần 27-Tiết 131 - Bài 24:	SANG THU
Ngày dạy: .
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Kiến thức:
Vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa và những suy nghĩ mang tính triết lí của tác giả.
Kĩ năng:
-Đọc-hiểu văn bản thơ trữ tình hiện đại.
-Thể hiện những suy nghĩ, cảm nhận về một hình ảnh thơ, một khổ thơ, một tác phẩm thơ.
Thái độ:
Tình yêu thiên nhiên và những cảm xúc, suy nghĩ của riêng mình về cuộc sống.
CHUẨN BỊ:
-GV: Sách GK, giáo án
-HS: Đọc trước bài, soạn bài
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Ổn định tổ chức:
Kiểm tra bài cũ:
Bài mới:
*Vào bài: Mùa thu là mùa của thi nhân. Từ xưa bao thi nhân đã gửi gắm lòng mình vào những BT thuđem đến cho ta bao cảm xúc tinh tế. Với từng cách nhìn, cách nghĩ khác nhau mỗi nhà thơ tạo nên những ấn tượng riêng về mùa thu. HT cũng là một trong những nhà thơ như thế. Với con mắt quan sát tinh tế, tâm hồn nhạy cảm và ngòi bút tài hoa, ông đã có những cảm nhận mới mẻ trước sự biến chuyển của thiên nhiên lúc giao mùa...
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
*HĐ1: Đọc-hiểu chú thích:
-HD đọc, tìm hiểu từ khó
?Từ phần chú thích, em hãy cho biết đôi nét về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Hữu Thỉnh?
?Từ phần chú thích, SGK, em hãy cho biết tác phẩm Sang thu ra đời năm nào? Ra đời trong cảm hứng gì của tác giả?
*HĐ2: Đọc-hiểu văn bản:
Đọc- hiểu chú thích:
Đọc-từ khó (SGK) 2.Tác giả:
Hữu Thỉnh sinh năm 1942, quê ở huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc. Ông là nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước, viết nhiều, viết hay về con người, cuộc sống ở làng quê, về mùa thu.
3.Tác phẩm:
Bài thơ được sáng tác năm 1977. Những suy nghĩ của người lính từng trải qua một thời trận mạc và cuộc sống khó khăn sau ngày đất nước thống nhất đọng lại trong những vần thơ Sang thu lắng sâu cảm xúc
II.Đọc-hiểu văn bản:
*Nội dung:
?Em hãy tìm và phân tích những hình ảnh thể hiện sự biến đổi của đất trời sang thu ở khổ thơ đầu?
?Em cảm nhận gì qua các từ, bỗng, phả, hình như?
?Em có nhận nhận xét gì về cảm nhận, tâm trạng cảm xúc của nhà thơ khi đất trời sang thu?
-Đọc khổ thơ thứ 2 và tìm hiểu những biến chuyển của không gian, cảnh vật lúc sang thu.
?Bước sang thu, tác giả cảm nhận không gian, cảnh vật mùa thu qua những hình ảnh, chi tiết nào?
?Hình ảnh nào em thấy ấn tượng nhất? vì sao?
?Bằng sự cảm nhận ấy, tác giả đã cho ta nhận ra điều gì?
-GV: “Vẫn còncơn mưa”, em hiểu nét riêng của thời điểm giao mùa như thế nào?
?Em hiểu thế nào về hai dòng thơ cuối bài? (Gợi ý SGK)
Thảo luận cặp đôi
* Nghệ thuật:
?Nhận xét về nghệ thuật miêu tả của tác giả?
1.Nội dung:
a.Cảm xúc thu sang: (khổ thơ đầu)
-Hương ổi, gió se, hạt sương: tín hiệu của mùa thu đã về
-Dùng từ: bỗng, phả, hình như: cảm giác là lạ, nhẹ nhàng, lan toả.
à Thể hiện cảm nhận tinh tế, tâm trạng ngỡ ngàng và một cảm xúc bâng khuâng khi đất trời mang cả hồn người sang thu. b.Không gian, cảnh vật lúc sang thu: (khổ 2)
-Dòng sông dềnh dàng, mềm mại hiền hoà
-Những cánh chim chiều vội vã về tổ
-Đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu”: cảm nhận đầy thú vị, sự liên tưởng độc đáo, cảm nhận bằng chính tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên.
àTất cả không gian cảnh vật đang chuyển mình từ từ điềm tĩnh bước sang thu.
c.Suy ngẫm lúc sang thu: (khổ 3)
-“Vẫn mưa”: cái nắng và cơn mưa mùa hạ vào thu đã “vơi”, đã chầm chậm, từ từ, không vội vã, hối hả.
-“Sấm cũng bớtđứng tuổi”: hình ảnh vừa thực vừa ẩn dụ mang tính triết lí:
+Ý nghĩa tả thực:
.Sấm cuối mùa mùa cũng bớt đi, ít đi lúc thu sang
.Hàng cây cổ thụ, cảnh vật thiên nhiên vào thu không còn giật mình, bất ngờ bởi tiếng sấm mùa hạ.
+Nghĩa ẩn dụ (mang tính triết lí về con người, cuộc đời lúc sang thu)
.Sấm: những vang động bất thường của ngoại cảnh, cuộc đời.
.Hàng cây đứng tuổi: gợi tả những con người từng trải đã từng vượt qua những khó khăn, những thăng trầm của cuộc đời. Qua đó, con người cảng trở nên vững vàng hơn. 2.Nghệ thuật:
-Khắc hoạ được hình ảnh thơ đẹp, gợi tả, đặc sắc về thời điểm giao mùa hạ sang thu
?Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ của tác giả?
?Chỉ ra và nhận xét việc sử dụng các biện pháp tu từ trong bài thơ?
*Ý nghĩa văn bản:
?Qua bài thơ, tác giả thể hiện cảm nhận gì?
ở nông thôn vùng đồng bằng Bắc bộ.
-Sáng tạo trong việc sử dụng từ ngữ (bỗng, phả, hình như,), phép nhân hoá (sương chùng chình, sông được lúc dềnh dàng,), ẩn dụ (sấm, hàng cây đứng tuổi)
3.Ý nghĩa văn bản:
Bài thơ thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa.
CỦNG CỐ-HD HS HỌC Ở NHÀ
*Củng cố: Nêu ý nghĩa văn bản?
*HD: Học bài, thuộc lòng bài thơ. Chuẩn bị bài Nói với con.