Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 141+142: Văn bản: Những ngôi sao xa xôi - Trường THCS ĐT Việt Hưng

Ngày soạn:
Ngày dạy:
Tiết 141- 142 :
Mục tiêu cần đạt :

Những ngôi sao xa xôi

Lê Minh Khuê
Cảm nhận được tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên trong cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hy sinh nhưng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ thanh niên xung phong trong truyện.
Thấy được nét đặc sắc trong cách miêu tả nhân vật ( đặc biệt là miêu tả tâm lý , ngôn ngữ ) và nghệ thuật kể truyện của tác giả.
Rèn luyện kĩ năng phân tích tác phẩm truyện ( cốt truyện, nhân vật, nghệ thuật trần thuật)
Chuẩn bị
Soạn bài
Tập truyện ngắn Lê Minh Khuê – NXB văn học – hà Nội 1994.
ảnh chân dung t/g, bài hát “Cô gái mở đường”.
Tiến trình hoạt động
ổn định: 1p
Giới thiệu bài: (3p) Bài thơ về tiểu đội xe ko kính
H/a thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mỹ.
Bài mới:
HĐ 1 : Hướng dẫn tìm hiểu chung
I. Tìm hiểu chung
( 37p)
1. Tác giả
(1) Trình bày hiểu biết của em về
- Nhà văn nữ (1949) quê Thanh Hoá đã từng là
tác giả ?
thanh niên XP đường Trường Sơn thời chống
- Thời chống Mỹ (những năm 70)
Mỹ.
viết về CS chiến đấu của thanh niên
- Sở trường về truyện ngắn, ngòi bút miêu tả
xung phong và bộ đội trường sơn.
tâm lý tinh tế, sắc sảo đặc biệt nhân vật nữ
- Sau 1975 bám sát những vấn đề
2. Tác phẩm
bức xúc của XH và con người với
* HCST : Sáng tác 1971, cuộc kháng chiến
tinh thần đổi mới.
chống Mỹ đang diễn ra ác liệt, tác giả cũng
GV + HS đọc truyện.
từng là người lính trên tuyến đường TS.
(2) Nêu những hiểu biết của em về
( Đây là một trong những truyện ngắn đầu tay
TP ?
(22 tuổi)
- HS đọc tác phẩm
*Đọc :
- HS trình bày phần tóm tắt TP.
* Tóm tắt
- Chọn ngôi 1
* Ngôi kể: chọn ngôi 1
+ T/g đã diễn tả một cách tự nhiên
* Bố cục
và sinh động thế giới tâm hồn,
a. Từ đầu Þ ngôi sao trên mũ: P/Định kể về
những cảm xúc và suy nghĩ NV
công việc và cuộc sống của bản thân và 3 cô
+ Phù hợp với ND TP tăng tính chân
gái.
thực
b. TiếpÞ chị Thao bảo : một lần phá bom, Nho
bị thương
c. Niềm vui trước trận mưa đá
*Dặn dò: 3p
Học thuộc tóm tắt truyện
*Rút kinh nghiệm :
.................................................................................................................................
Chuyển tiết 142
*Kiểm tra bài cũ: 5p
Tóm tắt truyện ngắn và nêu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm ?
*Bài dạy :
HĐ 2 : Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết ( 30p)
HS đọc phần đầu
(1) Đọc truyện em hãy hình dung và nhận xét hoàn cảnh sống, chiến đấu của 3 cô gái TNXP?
Sống ở trên một cao điểm trọng điểm trên đường Trường Sơn – Nơi tập trung nhiều bom đạn, sự nguy hiểm, ác liệt nhiều nhất
Nhiệm vụ: Sau mỗi trận bom phải lao ngay ra đo khối lượng đất đá bị bom đào xới, đếm số bom chưa nổ và phá bom. Dùng xẻng nhỏ đoà khoét sát cạnh thân bom để đặt thuốc nổ rồi châm ngòi và chạy.
Þ Công việc mạo hiểm với cái chết, căng thẳng thần kinh, đòi hỏi dũng cảm bình tĩnh.
GV cho HS đọc đoạn trang 114 “Có ở đâu ntn không: thần kinh căng như dây chão...thở phào chạy về hang
(2) Qua lời kể, tự nhận xét của Định về bản thân và về 2 đồng đội em hãy tìm ra những nét tính cách, phẩm chất chung của họ?
- Họ là những cô gái còn rất trẻ, cá tính và hoàn cảnh riêng không giống nhau nhưng đều có những phẩm chất chung của những chiến sĩ TNXP tình nguyện ở chiến trường
Tìm hiểu chi tiết
Hoàn cảnh sống, chiến đấu và tính cách tổ nữ TNXP trinh sát mặt đường.
a. Hoàn cảnh:
Sống ở nơi nguy hiểm ác liệt nhất
Công việc mạo hiểm với cái chết, căng thẳng thần kinh, đòi hỏi dũng cảm bình tĩnh.
b. Phẩm chất chung
Tinh thần trách nhiệm tự giác rất cao, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ.
Lòng dũng cảm sẵn sàng hy sinh không sợ nguy hiểm
Tình đồng chí, đồng đội keo sơn gắn bó.
Hay xúc động nhiều mộng mơ, dễ vui dễ buồn, thích làm đẹp cho suiộc sống của mình dù trong hoàn cảnh khó khăn ác liệt: Nho thích thêu thùa, Thao chép bài hát, Định thích ngắm mình trong gương, ngồi bó gối mơ mộng và hát.
Tuy nhiên mỗi người có cá tính:
- Phương Định: Học sinh Hà Nội
nhạy cảm, lãmg mạn, hồn nhiên thích mơ mộng, hay sống với những kỷ niệm, tuổi thiếu nữ vô tư giữa gia đình và thành phố.
Chị Thao: từng trải hơn, dự tính về tương lai thiết thực hơn. Nhưng trong công việc bình tĩnh quyết liệt hơn, lại sợ chảy máu.
Nho: lúc bướng bỉnh mạnh mẽ, lúc lầm lì cực đoan, thích thêu hao rực rỡ loè loẹt...
Bên cạnh những nét phẩm chất chung như 2 đồng đội, em thấy P/Định có những nét riêng gì về tâm hồn, tính cách?
HS phân tích
HS đọc trang 114 “Bây giờ là buổi trưa... ngôi sao trên mũ”
Trang 119 “Tôi thích hát nhiều bài... thích nhiều”
“ Hai bím tóc dày, mềm, cổ cao, đôi mắt xa xăm”
Diễn biến tâm lý của Định trong lần phá bom nổ chậm được mtả ntn?(HSKG)
Điều đó thể hiện rõ phẩm chất gì ở cô?
Tâm lý PĐ trong lần phá bom được miêu tả rất tỉ mỉ cụ thể đến từng cảm giác: hồi hộp, lo lắng, căng thẳng, nghĩ đến cái chết dù mờ nhạt, không cụ thể.
Cảm giác “ Các anh cao xạ” ở trên đang theo dõi từng động tác của mình, lòng dũng cảm được kích
2. Nhân vật P/ Định
+ là con gái Hà Nội vào chiến trường, có một thời HS hồn nhiên vô tư bên mẹ, một căn buồng nhỏ ở một đường phố yên tĩnh. Những kỷ niệm đền ấy luôn sống trong cô, vừa là niềm khát khao, vừa làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh khốc liệt ở chiến trường.
+ Vào chiến trường đã 3 năm, đã quen với bom đạn nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chết nhưng cô không mất đi sự hồn nhiên trong sáng và những ước mơ về tương lai. Cô gái nhạy cảm hồn nhiên hay mơ mộng và thích hát, thích làm điệu trước các chàng trai trẻ.
+ Cô yêu mến những đồng đội trong tổ và trong cả đơn vị và dành tình cảm đặc biệt, sự cảm phục cho những người chiến sĩ thông minh, tài hoa, dũng cảm.
+ Cô nhạy cảm và quan tâm tới hình thức của mình, không hay biểu lộ tình cảm của mình, tỏ ra kín đáo giữa đám đông tưởng như là kiêu kỳ
- Cô dũng cảm vượt lên sự hồi hộp căng thẳng khi công việc phải cận kề với cái chết.
thích bởi sự tự trọng “ Tôi đến gần
qảu bom. Cảm thấy có ánh mắt
chiến sĩ đang theo dõi mình, tôi
không sợ nữa...”
- Từng cử động nhỏ được miêu tả:
Từ chỗ đến gần đào quanh quả bom,
nghe cảm giác quả bom nóng dần
lên, căng thẳng chờ tiếng nổ.
- ở bên quả bom cận kề với cái chết
im lìm và bất ngờ từng cảm giác của
con người trở lên sắc nhọn hơn
trước “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm
vào quả bom. Một tiếng động sắc
đến gai người cứa vào da thịt tôi.
Tôi rùng mình...”
Đó là diễn biến tâm lý rất chân thực
III. Tổng kết
mà phải là người trong cuộc mới có
1. NT :
thể tả được như vậy.
- Truyện được trần thuật ở ngôi 1 tạo điều kiện
HĐ 3: Hướng dẫn tổng kết ( 7p)
để tác giả miêu tả thế giới nội tâm nhân vật và
tạo ra 1 điểm nhìn phù hợp để miêu tả hiện
thực cuộc chiến đấu ở một trọng điểm trên
tuyến đường Trường Sơn.
- NT miêu tả tâm lý NV hết sức cụ thể, tinh tế
chân thực và sinh động.
- ngôn ngữ và giọng điệu rất tự nhiên, trẻ trung
và có chất nữ tính.
2. ND :
Ca ngợi những cô TNXP trên những nẻo
đường Trường Sơn thời kỳ kháng chiến chống
Mỹ với tâm hồn trong sáng mơ mộng, tinh
thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian
khổ hy sinh nhưng rất hồn nhiên lạc quan.
Củng cố - dặn dò : 3p
Làm bài tập 1, 2 – SGK.
Chuẩn bị bài: Chương trình địa phương ( Phần TLV)
*Rút kinh nghiệm:
****************************************************************