Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 23: Đọc thêm: Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh - Trường THCS ĐT Việt Hưng

Ngày soạn : ...../	/20
Ngày dạy:
Tiết 23 :
Đọc thêm: Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
- Phạm Đình Hổ-
Mục tiêu cần đạt
HS thấy cuộc sống xa hoa ở phủ chúa, sự nhũng nhiễu của quan lại thời Lê Trịnh và thái độ phê phán của tác giả.
Bước đầu nhận biết đặc trưng cơ bản của thể tuỳ bút xưa và đánh giá gtrị NT của VB.
Chuẩn bị
Tác phẩm “Vũ trung tuỳ bút”
Giấy A4
Tranh, ảnh phủ chúa Trịnh
Tiến trình tổ chức các hoạt động
ổn định: 1p
Kiểm tra : Sự chuẩn bị bài của HS
Bài mới:
Hoạt động của giáo viên - học sinh
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: 10p
HS giới thiệu vài nét về tác giả. GV mở rộng:
Sinh ra trong gia đình khoa bảng, cha làm quan. Cuối đời Lê Chiêu Thống vào học trường QTG nhưng sau phải lánh về quê dạy học. Đời vua Minh Mạng được bổ dụng làm quan. Thơ ông chủ yếu là kí thác tâm sự bất đắc chí của một nho sĩ không gặp thời.
HS trình bày về tác phẩm
Gv giới thiệu về Trịnh Sâm
Hướng dẫn tìm hiểu chung
Tác giả
Tác phẩm “Vũ trung tuỳ bút”
Hoàn cảnh sáng tác
Nhan đề
Thể tuỳ bút: ghi chép về những con người, những sự việc cụ thể có thực, qua đó tác giả bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ nhận thức đánh giá của mình về con người và cuộc sống.
Nội dung: Hiện thực đen tối của lịch sử nước ta thời vua Lê chúa Trịnh.
3. Văn bản “ Chuyện cũ...”
+ Hiện thực cuộc sống ở phủ chúa
+ Thái độ tác giả.
Đọc VB
Nêu nội dung và bố cục VB.
Gv định hướng phân tích theo bố cục
Hoạt động 2 : 15p
HS đọc phần 1.
Gv bật máy đưa các chi tiết
II. Hướng dẫn tìm hiểu những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật.
1.Nội dung:
a. Thói ăn chơi của chua Trịnh
+ Năm Giáp Ngọ, ất Mùi, Trịnh Sâm thường ngự li cung
+ Việc xây dựng đình đài
+ Mỗi tháng ba bốn lần Vương ra cung Thuỵ Liên...
+ Bao nhiêu loài trân cầm dị thú
+ Lấy cả cây đa to cành lá rườm rà...
HS giải nghĩa các từ li cung, trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch.
Gv giải thích núi Tử Trầm → ở Hoài Đức, Hà Tây
Núi Dũng Thuý → danh sơn Ninh Bình
? Qua ~ chi tiết đó em thấy chúa trịnh có ~ thú ăn chơi gi?
Nhận xét nghệ thuật kể tả ~ thú ăn chơi đó ? Nêu tác dụng ?
Thú xây dựng cung điện đền đài
Thú dạo chơi ở Hồ Tây
Thú chơi cây cảnh trân cầm dị thú.
Chọn các sự việc cụ thể, chân thực khách quan không xen lời bình
Liệt kê, miêu tả tỉ mỉ gây ấn tượng
→ Thói xa hoa cầu kỳ tốn kém lố lăng, tham lam vô độ
→ Gián tiếp bộc lộ thái độ phê phán của tác giả
Gv : - Các mốc thời gian, địa điểm cụ thể
→ khẳng định tính xác thực của các sự việc
- Khéo léo đan cài ~ những từ ngữ biểu cảm “liên miên” “không thiếu một thứ gì” “bao nhiêu”
Thảo luận nhóm 4 người 3/ .
Cuối phần 1 tác giả đưa ra lời nhận xét : “ Mỗi khi đêm thanh... triệu bất tg\ ”.
Gv bật máy câu văn. HS đọc câu văn
Giải nghĩa ‘triệu bất tg ằ
? Tác giả đưa câu văn này nhằm mục đích gì?
Gợi ý : Chú ý âm thanh, không gian các biện pháp nghệ thuật.
Gv bình → ghi bảng
Miêu tả âm thanh bất thường, gợi cảm giác ghê rợn, dự báo điềm chẳng lành.
Trực tiếp bộc lộ thái độ phê phán của tác giả
Kể tả chân thực khách quan ấn tượng
Ăn chơi xa hoa vô độ tất yếu dẫn đến sự suy vong
* Gv dẫn sự thực lịch sử
HS đọc phần 2
? Tác giả đã kể ~ thủ đoạn nhũng nhiễu nào của bọn quan lại ?
Em có suy nghĩ gì về ~ thủ đoạn đó.
b. Thói nhũng nhiễu của quan lại
* Thủ đoạn :
Dò xét nếu có vật quí bên trong thì biên vào hai chữ	“ phụng thủ”
Đêm trèo tường lấy đi.
Sắp xếp bố trí có bài bản theo từng công đoạn
Lợi dụng uy quyền chúa mượn gió bẻ măng
Vừa kiếm được tiền của vừa được tiếng mẫn cán.
Gây hậu quả nặng nề
? Tác giả kết thúc bài tuỳ bút bằng cách ghi lại một sự việc có thực từng xảy ra ngay trong nhà mình.
Điều đó có ý nghĩa gì ?
* Gv bình
Cách dẫn dắt câu chuyện như thế đã làm gia tăng đáng kể sức thuyết phục cho những chi tiết chân thực mà tác giả đã ghi chép ở trên đồng thời cũng làm cho cách viết thêm phong phú, sinh động. Cảm xúc của tác giả được gửi gắm kín đáo qua đó.
? VB thành công bởi ~ yếu tố NT nào.
Hoạt động 3: 7p
? Qua VB em cảm nhận được những nội dung gi ?
→ Gv nhấn cảm hứng phê phán
Hoạt động 4 : 15p
Gv phát phiếu học tập.
Buộc tội giấu vật báu
Doạ lấy tiền
→ vừa ăn cướp vừa la làng.
Hậu quả
Người dân : + tổn hại vật chất
+ căng thẳng tinh thần
Gia đình Phạm Đình Hổ, một gia đình quí tộc _ cận kề phủ chúa_ cũng bị đe doạ...
Chi tiết cuối
+ Tăng tính xác thực của các sự việc trong VB
+ Tăng ý nghĩa phê phán tố cáo hiện thực thối nát của XH
Kín đáo bộc lộ cảm xúc buồn bã, đau xót, bất bình
2.Nghệ thuật:
Lối văn ghi chép sự việc cụ thể chân thực sinh động
Sử dụng biện pháp liệt kê miêu tả tỉ mỉ một số sự kiện tiêu biểu
Tổng kết
Nghệ thuật
Nội dung
Cuộc sống xa hoa của vua chúa
Sự nhũng nhiễu của quan lại
Cuốc sống bất an của người dân
Thái độ phê phán bất bình của tác giả.
Luyện tập
So sánh VB “ Chuyện cũ... ” với “ Chuyện người con gái...” thể tuỳ bút có gì khác so với thể truyện.
Tuỳ bút : không hư cấu, n/v, cốt truyện, pthức bcảm cảm xúc trực tiếp – gián tiếp.
Truyện : có hư cấu, n/v, cốt truyện pthức tự sự, cảm xúc gián tiếp
4. Dặn dò :
Chuẩn bị bài : Hoàng Lê nhất thống chí
*Rút kinh nghiệm:
..