Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 4, Bài 1: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

Tuần 1:Tiết 4: Bài 1: SỬ DỤNG MỘT SỐ BP NG.THUẬT TRONG VB THUYẾT MINH
Ngày dạy: . . . . . . . . . . .
MỤC TIấU CẦN ĐẠT:
Kiến thức:
-Văn bản thuyết minh và cỏc PP thuyết minh thường dựng.
-Vai trũ của cỏc biện phỏp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
Kĩ năng:
-Nhận ra cỏc biện phỏp nghệ thuật được sử dụng trong cỏc văn bản thuyết minh.
-Vận dụng cỏc biện phỏp nghệ thuật khi viết văn thuyết minh.
Thỏi độ:
Từ việc sử dụng một số cỏc yếu tố nghệ thuật trong VBTM, HS say mờ tỡm hiểu về cuộc sống, quờ hương đất nước.
CHUẨN BỊ:
-GV: Sỏch GK, giỏo ỏn
-HS: học bài, đọc trước bài, soạn bài trả lời cỏc cõu hỏi SGK.
TIẾN TRèNH DẠY HỌC:
1.Ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: 3.Bài mới:
*Vào bài:
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRề
NỘI DUNG
*HĐ1: Tỡm hiểu việc sử dụng một số biện phỏp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh:
*ễn tập văn bản thuyết minh:
?Văn bản thuyết minh cú những tớnh chất gỡ? Nú viết ra nhằm mục đớch gỡ? Cho biết cỏc PPTM thường dựng?
à HS trả lời, GV chốt lại
*Viết văn bản thuyết minh cú sử dụng một số biện phỏp nghệ thuật?
Đọc văn bản-Thảo luận nhúm:
-N1: Cho biết đối tượng cần thuyết minh và thuyết minh đặc điểm gỡ của đối tượng ấy?
-N2: Tỏc giả đó vận dụng biện phỏp nghệ thuật nào? (gợi ý: cú miờu tả, so sỏnh, nhõn hoỏ khụng? Chỉ ra?)
-N3: Văn bản cú cung cấp được tri thức khỏch quan về đối tượng khụng? Văn bản vận dụng
phương phỏp thuyết minh nào là chủ yếu?
I.Tỡm hiểu việc sử dụng một số biện phỏp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh: 1.ễn tập văn bản thuyết minh:
Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản
thụng dụng trong mọi lĩnh vực đời sống.
Nhằm trỡnh bày, giới thiệu, giải thớch cỏc đối tượng, sinh vật, họat động.
Mục đớch cung cấp tri thức ( hiểu biết) về đối tượng, GT, TM.
Tớch chất: Khỏch quan, cảm xỳc.
Cỏc tỏc phẩm thuyết minh: định nghĩa,
nờu vớ dụ, số liệu, liệt kờ, so sỏnh, phõn loại, đối chiếu
2.Viết văn bản thuyết minh cú sử dụng một số biện phỏp nghệ thuật?
Đối tượng cần thuyết minh: Vẻ đẹp vịnh Hạ Long
Đặc điểm đối tượng: Sự kỳ lạ của Đỏ và Nước
TC thuyết minh: Khỏch quan, chớnh xỏc.
P.phỏp: liệt kờ.
Cỏc biện phỏp:
+ M tả: “ Chớnh nước làm cho đỏ sống dậy cú tõm hồn.”
-N4: Tỏc giả đó vận dụng biện phỏp nghệ thuật nào? (gợi ý: cú tưởng tượng, liờn tưởng khụng? Chỉ ra?)
à HS trỡnh bày, GV chốt lại
?Ngoài ra, trong văn bản thuyết minh, để sinh động, người viết cũn cú thể vận dụng cỏc phương phỏp nghệ thuật nào khỏc?
?Như đó học ở lớp 8, khi vận dụng cỏc biện phỏp nghệ thuật vào văn bản thuyết minh, chỳng ta cần chỳ ý điều gỡ?
à HS đọc ghi nhớ
*HĐ2: Luyện tập:
* Bài tập 1: (SGK) Cho HS đọc văn bản. HS trỡnh bày tại chỗ
-Tớch chất của văn bản TM: Bài văn cú tớnh chất thuyết minh vỡ đó cung cấp cho người đọc, người nghe tri thức khỏch quan về loài ruồi.
-Tớnh chất ấy được thể hiện ở cỏc phương phỏp miờu tả
cụ thể:
+ Đ/ nghĩa: Con là ruồi xanh, thuộc họ cụn trựng 2 cỏnh
+ Phõn loại: ruồi trõu, ruồi vàng, ruồi giấm
+ Nờu số liệu: 6 triệu vi khuẩn, 28 triệu vi khuẩn
T 4 – T 8 à	19 triệu tỷ con ruồi.
+ Liệt kờ: Vệ sinh, truồng lợn, nhà ăn, quỏn vỉa hố. Bệnh tả, kiết lị, thương hàn, viờm gan B
Mắt ruồi . Chõn ruồi
Bài thuyết minh cú đặc điểm đặc biệt:
+ Như là văn bản tường thuật phiờn tũa
+ Như một cõu chuyện kể về loài ruồi.
Cỏc biện phỏp nghệ thuật: Miờu tả, kể, ẩn dụ, nhõn húa. ( loài ruồi cú suy nghĩ hoạt động)
 Cỏc biện phỏp nghệ thuật làm cho văn bản thuyết minh thờm sinh động, hấp dẫn.
Giao bài tập về nhà.
Làm bài tập 2 ( SGK). Bà kể chim cỳ kờu đ cú ma: Ngộ nhận hồi ức tuổi thơ.
+Trớ tưởng tượng, liờn tưởng phong phỳ: “nước tạo nờn sự di chuyển và di chuyển theo mọi cỏch, gúc độ, tốc độ di chuyển của du khỏch”
+ Nhõn húa, so sỏnh
àCỏc biện phỏp nghệ thuật sử dụng trong văn bản thuyết minh:
+ Kể chuyện
+ Tự thuật ( tự thuyết minh)
+Đối thoại theo lối ẩn dụ, nhõn húa, so sỏnh
àKhụng lạm dụng cỏc biện phỏp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
à Ghi nhớ SGK
II.Luyện tập:
-BT1: Bài thuyết minh cú đặc điểm đặc biệt:
+ Như là văn bản tường thuật phiờn tũa
+ Như một cõu chuyện kể về loài ruồi.
- Cỏc biện phỏp nghệ thuật: Miờu tả, kể, ẩn dụ nhõn húa. ( loài ruồi cú suy nghĩ họat động)
Cỏc biện phỏp nghệ thuật làm cho văn bả thuyết
minh thờm sinh động, hấp dẫn.
-BT2: Bà kể chim cỳ kờu đ cú ma: Ngộ nhận hồi ức tuổi thơ
CỦNG CỐ-HD HS HỌC Ở NHÀ
*Củng cố: Nờu cỏc biện phỏp nghệ thuật thường được vận dụng trong văn bản thuyết minh? Những điều cần chỳ ý?
*HD: Học bài, làm BT 2, chuẩn bị bài Luyện tập sử dụng một số biện phỏp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh