Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 4: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh - Trường THCS ĐT Việt Hưng

Ngày soạn:
Ngày dạy:
Tiết 4 :
SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
Mục tiêu cần đạt
HS hiểu việc sử dụng 1 số biện pháp NT trong VBTM
Biết cách sử dụng 1 số biện pháp NT vào VBTM.
Chuẩn bị
HS ôn lại lý thuyết văn TM
Các p2 khi làm văn TM
Tiến trình các hoạt động dạy và học
ổn định: 1p
Kiểm tra 3.Bài mới
Hoạt động của giáo viên - học sinh
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1 : 20p
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện
Ôn tập VBTM
pháp NT trong VBTM
? VBTM là gì ?
1. Ôn tập văn bản TM
? Đặc điểm chủ yếu của VBTM
- K/n
? Được viết ra nhằm mục đích gì ?
- Đặc điểm : tri thức khách quan, phổ
( Cung cấp những nhận biết về các sự vật,
thông
hiện tượng trong TN _ XH)
- P2 : nêu định nghĩa, nêu VD, liệt kê,
? Các p2 thuyết minh thường dùng.
so sánh, ptích, ploại
Bài mới
2. Viết VBTM có sử dụng một số biện
hoạt động 2.
pháp NT
HS đọc VB.
a. Bài tập
VB thuyết minh TM vấn đề gì ?
VB : Hạ Long - Đá và Nước
VB có cung cấp về tri thức đối tượng
- Nội dung : Sự kỳ lạ của Đá và Nước
không?
Hạ Long là vô tận
Đặc điểm ấy có dễ dàng thuyết minh bằng
cách đo đếm, liệt kê không ?
( VBTM có đ2 khác với những VBTM ≠ đó
là vấn đề TM mang tính trừu tượng.)
Đ2 ấy không dễ dàng TM bằng cách đo đếm
liệt kê.
? Vậy vấn đề sự kì lạ của Hạ Long là vô
tận được tác giả TM bằng cách nào ?
Ví dụ nếu chỉ dùng p2 liệt kê :
Hạ Long có nhiều nước, nhiều đảo, nhiều
hang động thì đã nêu được “ Sự kỳ lạ ” của
Hạ Long chưa ? Tác giả hiểu “ Sự lạ kỳ ”
này là gì ?
Hãy gạch dưới câu văn nêu khái quát sự kỳ lạ của Hạ Long ?
( Câu “ Chính Nước làm cho Đá sống dậy ”)
? Tác giả đã sử dụng các bpháp tưởng tượng,
liên tưởng ntn để giới thiệu sự kì lạ của Hạ Long ?
* HS chú ý các đ2
Nước tạo nên sự di chuyển và khả năng di chuyển theo mọi cách tạo nên sự thú vị của cảnh sắc.
Tuỳ theo góc độ và tốc độ di chuyển của du
khách, tuỳ theo cả hướng ánh sáng rọi vào các đảo đá, mà thiên nhiên tạo nên thế giới sống động biến hoá đến lạ lùng
=› Sau mỗi đổi thay góc độ quan sát, tốc độ di chuyển, ánh sáng phản chiếu... là sự miêu tả của những biến đổi hình ảnh đảo đá biến chúng từ vô tri 🡪 có hồn mời gọi du khách
? =› Tác giả đã trình bày được sự kỳ lạ của Hạ Long chưa ? Trình bày được như thế là nhờ biện pháp gì?
* Phương pháp thuyết minh
Tưởng tượng và liên tưởng :
tưởng tượng những cuộc dạo chơi, những khả năng dạo chơi ( toàn bài dùng 8 chữ có thể ), khơi gợi những những cảm giác có thể có.
Phép nhân hoá để tả các đảo đá : gọi chung là thập loai chúng sinh, thế giới người, bọn người bằng đá hối hả trở về...
Miêu tả
Giải thích vai trò của nước
2. Ghi nhớ
* HS đọc ghi nhớ (SGK)
HS thảo luận bài 1. trong 3/ nhóm 4 người. Làm vào vở BT in
Hoạt động 2: 20p Luyện tập củng cố
II. Luyện tập
Bài 1
a. VB có t/c thuyết minh
- Thể hiện ở chỗ giới thiệu loài ruồi rất có hệ thống
+ Những t/chất chung về họ, giống, loài, về tập tính sinh sống, sinh đẻ, đ2 cơ thể
+ ý thức giữ gìn vệ sinh phòng bệnh diệt ruồi
* Phương pháp thuyết minh
Định nghĩa : thuộc họ côn trùng
Phân loại : Các loại ruồi
Số liệu : số vi khuẩn, số lượng sinh sản
Liệt kê :
b. Các biện pháp nghệ thuật
Nhân hoá
có tình tiết 🡪 kể chuyện ẩn dụ miêu
tả.
* Tác dụng : gây hứng thú cho bạn đọc vừa là truyện vui, vừa là học thêm tri thức.
Bài 2 : Đoạn văn nhằm nói về tập tính của chim cú dưới dạng một ngộ nhận ( định kiến ) thời thơ ấu sau lớn lên đi học mới có dịp nhận thức lại sự nhầm lẫn cũ. Bp nghệ thuật ở đây chính là lấy ngộ nhận hồi nhỏ làm đầu mối câu chuyện.
Bài 2.
HS làm việc cá nhân vào vở BT in
Hướng dẫn học:2p
Nhắc lại việc sử dụng các Bp nghệ thuật trong VB thuyết minh.
Làm nốt bài tập vào vở.
Chuẩn bị bài : Luyện tập sử dụng một số biện pháp NT trong VBTM.
Mỗi tổ chuẩn bị một đề trong sgk T15.
Yêu cầu lập dàn ý chi tiết. Viết thành bài hoàn chỉnh
*Rút kinh nghiệm:
..