Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 51+52, Bài 11: Văn bản: Đoàn thuyền đánh cá

Tuần 11-Tiết 51-52 Bài 11:	ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ Ngày dạy: . . . . . . . . . . . . .
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Kiến thức:
-Những hiểu biết bước đầu về tác giả Huy Cận và hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
-Những cảm xúc của nhà thơ trước biển cả rộng lớn và cuộc sống lao động của ngư dân trên biển.
-Nghệ thuật ẩn dụ, phóng đại, cách tạo dựng những hình ảnh tráng lệ, lãng mạn.
Kĩ năng:
-Đọc –hiểu một bài thơ hiện đại.
-Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong bài thơ.
-Cảm nhận được cảm hứng về thiên nhiên và cuộc sống lao động của tác giả được đề cập đến trong tác phẩm.
Thái độ:
- Giáo dục lòng kính yêu, tự hào về quê hương đất nước.
-GDMT: Liên hệ. Môi trường biển cần được bảo vệ
CHUẨN BỊ:
-GV: Sách GK, giáo án
-HS: Đọc trước bài, soạn bài
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.Ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: 3.Bài mới:
*Vào bài:
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
*HĐ1: Đọc-hiểu chú thích:
-HD đọc: GV đọc mẫu, HS đọc lại
-HS đọc, tìm hiểu từ khó
? Từ phần chú thích em hãy cho biết sơ nét về sự nghiệp về thân thế của nhà thơ (năm sinh, năm mất, quê quán)
?Từ phần chú thích, SGK, em hãy cho bài thơ được sáng tác vào năm nào và được in trong tập thơ nào?
Đọc- hiểu chú thích:
Đọc-từ khó (SGK)
Tác giả:
-Huy Cận (1919-2005), tên thật là Cù Huy Cận, quê ở Hà Tĩnh.
-Huy Cận nổi tiếng trong phong trào Thơ mới. Đồng thời là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại Việt Nam.
Tác phẩm:
Bài thơ được sáng tác ngày 4/10/1958 khi tác giả có chuyến đi thực tế ở Quảng Ninh. Bài thơ được in trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng”
*HĐ2: Đọc-hiểu văn bản:
*Nội dung:
-HS đọc 2 khổ thơ đầu. Cho biết nội dung của 2 khổ thơ này?
?Mở đầu bài thơ, tác giả giới thiệu cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi trong khung cảnh như thế nào?
?Giữa khung cảnh ấy, con người ra đi với khí thế như thế nào?
?Tiếng hát diễn tả điều gì?
-HS đọc tiếp khổ 3-khổ 6. Cho biết nội dung của các khổ thơ này?
?Cảnh biển đêm được tác giả miêu tả bằng những chi tiết, hình ảnh nào?
?Em có nhận xét gì về khung cảnh ấy?
-Thảo luận về hình ảnh thơ “Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”
-GDMT: Liên hệ. Môi trường biển cần được bảo vệ
?Bức tranh lao động trong khung cảnh biển đêm đó được tác giả miêu tả như thế nào?
?Tiếng hát ở khổ thơ thứ 5 diễn tả cảm xúc gì của người đánh cá?
Đọc-hiểu văn bản:
Nội dung:
a.Hoàng hôn trên biển và đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
-Khung cảnh hoàng hôn trên biển vừa diễm lệ vừa hùng vĩ đầy sức sống “Mặt trời.sập cửa”
-Khí thế của những con người ra khơi đánh cá mạnh mẽ vui tươi, lạc quan yêu lao động.
-“Câu hát căng buồm cùng gió khơi”: tiếng hát yêu đời, yêu cuộc sống tự do, tiếng hát của những người làm chủ quê hương giàu đẹp. b.Đoàn thuyền đánh cá trên biển trong đêm trăng.
-Khung cảnh: buồm trăng, mây cao, biển bằng. có các loại cá: cá nhụ, cá chim, cá đé, cá song, “lấp lánh đuốc đen hồng, trăng vàng choé, đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”
àKhung cảnh biển đêm: thoáng đãng, lấp lánh, ánh sáng đẹp, vẻ đẹp lãng mạn kì ảo của biển khơi.
-“Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”: nhà thơ tưởng tượng bóng sao lùa nước Hạ Long làm nên tiếng thở của đêm, một sự sáng tạo nghệ thuật-biển đẹp màu sắc lập lánh: hồng trắng, vàng choé, vẩy bạc, đuôi vàng loé rạng đông.
-Bức tranh lao động trong khung cảnh biển đêm:
+Thuyền ta lái giódàn thế trận
+Gõ thuyền cao
+Kéo xoăn tay chùm cá nặng
à Cảnh lao động với khí thế sôi nổi, hào hứng, khẩn trương, hăng say.
+Tiếng hát lại vang lên: tinh thần
sảng khoái ung dung, lạc quan, yêu biển, yêu lao động.
?Qua đoạn thơ cuối, cảnh trở đoàn thuyền đánh cá trở về được miêu tả bằng những chi tiết nào, giúp ta hiểu được những gì?
?Ý nghĩa của câu hát khi trở về?
*Nghệ thuật:
?Em có nhận xét gì về việc dùng các biện pháp tu từ của tác giả?
?Ý nghiã của việc dùng các biện pháp nghệ thuật đó? (Nhằm khắc hoạ, miêu tả những hình ảnh, mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên như thế nào)
?Em có nhận xét gì về cách sử dụng ngôn ngữ, giọng điệu của bài thơ?
*Ý nghĩa văn bản:
Bài thơ ca ngợi điều gì?
*HĐ3: HD HS luyện tập (về nhà làm)
c.Bình	minh	trên	biển,	đoàn thuyền đánh cá trở về:
-Câu hát căng buồm mừng thắng lợi
-Đoàn thuyền chạy đua
-Mặt trời đội biển
-Mắt cá huy hoàng
à Cảnh kì vĩ, hào hùng, khắc hoạ đậm nét vẻ đẹp khoẻ mạnh và thành quả lao động của người dân miền biển.
Nghệ thuật:
-Sử dụng bút pháp lãng mạn với các biện pháp nghệ thuật đối lập, so sánh, nhân hoá, phóng đại:
+Khắc hoạ những hình ảnh đẹp về mặt trời lúc hoàng hôn, khi bình minh, hình ảnh biển cả và bầu trời trong đêm, hình ảnh ngư dân và đoàn thuyền đánh cá.
+Miêu tả sự hài hoà giữa thiên nhiên và con người.
-Sử dụng ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, nhạc điệu, gợi liên tưởng.
Ý nghĩa văn bản:
Bài thơ thể hiện nguồn cảm hứng lãng mạn ngợi ca biển cả lớn lao, giàu đẹp, ngợi ca tình yêu lao động vì sự giàu đẹp của đất nước của những người lao động mới.
CỦNG CỐ-HD HS HỌC Ở NHÀ
*Củng cố: Cảm nhận câu thơ “Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”?
*HD: Học bài, thuộc bài, thuộc bài thơ, chuẩn bị bài Tổng kết từ vựng (TT).