Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 51+52: Văn bản: Đoàn thuyền đánh cá - Trường THCS ĐT Việt Hưng

Ngày soạn: Ngày dạy:
Tiết 51 -52
Mục tiêu cần đạt

Đoàn thuyền đánh cá

Huy Cận
Hs hiểu sự thống nhất của cảm hứng thiên nhiên vũ trụ và cảm hứng về lao động của tác giả đã tạo nên ~ h/ảnh đẹp, tráng lệ giàu màu sắc lãng mạn trong bài
Rèn kỹ năng cảm thụ và p.tích các yếu tố NT vừa cổ điển vừa hiện đại trong bài
thơ.
Chuẩn bị
sgk, sgv, bài soạn
tư liệu về Huy Cận và bài thơ.
Tiến trình tổ chức và hoạt động
ổn định:
Kiểm tra : 5p
H/ảnh người chiến sĩ lái xe qua “ Bài thơ về tiểu đội xe không kính ” có ~ p/chất nào ?
Đọc TL 1 khổ thơ em thích nhất ? Vì sao em thích.
Bài mới:
Giới thiệu bài : Chàng Huy Cận khi xưa hay buồn lắm
Nỗi nhớ thg không biết đã tan chưa Hay lòng chàng vẫn tủi nắng sầu mưa Cùng đất nước mà nặng buồn sông núi
Sự chuyển biến và trưởng thành của thơ Huy Cận sau CM T8
Hoạt động của giáo viên - học sinh
Nội dung cần đạt
HĐ 1 : Hướng dẫn tìm hiểu chung ( 10p)
? Hs trình bày hiểu biết về tác giả ?
Gv : - trước c/m nỗi buồn thấm vào cảnh vật
- sau c/m khai thác niềm vui của c/s mới TN – vũ trụ là cảm hứng dồi dào.
? H/cảnh sáng tác bài thơ ?
Gv và Hs đọc bài thơ
Lưu ý : giọng vui, phấn chấn, nhịp vừa phải. khổ 2.3.7 giọng cao lên và nhịp thanh hơn.
? Bố cục và nêu tác dụng của bố cục
* Tác dụng : Tạo khung cảnh không gian rộng lớn, bao la với mặt trời, biển, trăng, sao, gió, mây...; thời gian là nhịp tuần hoàn của vũ trụ.
? Đọc toàn bài thơ em thấy cảm hứng bao trùm toàn bộ bài thơ là gì ?( HSKG)
Tìm hiểu chung
Tác giả
Trước CM là thi sĩ xuất sắc của PT thơ mới
Sau CM đóng góp lớn cho thơ ca CM
→ đề tài XDCNXH. 2. Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác : 1958 khi MBắc hào hứng sôi nổi bước vào công cuộc XD phát triển SX. Tác giả đi thực tế ở vùng mỏ Quảng Ninh.
Bố cục
Hai khổ : cảnh ra khơi
Bốn khổ : cảnh đánh cá
Khổ cuối : cảnh trở về.
* Cảm hứng bao trùm
Cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ.
Cảm hứng về lđ và con người lđ
(≠ với HC trước CM, thiên nhiên không còn làm con người nhỏ bé cô đơn mà làm nổi bật vẻ đẹp con người.)
Hoạt động 2: 25p
Hs đọc diễn cảm hai khổ đầu.
? Hình dung của em về cảnh hoàng hôn xuống biển dựa theo liên tưởng và tưởng tượng của nhà thơ ?
H/ảnh so sánh “hòn lửa” h/ảnh ẩn dụ “then sóng” “cửa đêm” gợi cho em ấn tượng gì ? (HSKG)
Hai câu đầu tả cảnh hoàng hôn trên biển thật độc đáo. Mặt trời như một hòn lửa đỏ rực khổng lồ. Những lượn sóng dài như ~ then cài và đêm tối như cánh cửa vĩ đại của ngôi nhà vũ trụ đang sập lại → cảm hứng vũ trụ → h/ảnh so sánh liên tưởng thiên nhiên đi vào nghỉ ngơi vừa lớn lao vừa gần gũi với con người.
? Từ “lại” trong câu “Đoàn thuyền... lại ra khơi” có ý nghĩa gì ? Em hiểu h/ảnh “câu hát căng buồm” ntn ? Nội dung lời hát gợi mơ ước gì của người đánh cá ?(HSKG)
Hs phân tích suy luận.
Lại → đây là công việc thường xuyên
Câu hát căng buồm → h/ảnh ẩn dụ, đẹp, khoẻ khoắn lãng mạn. Tiếng hát vang khoẻ vang xa hoà với gió thổi căng cánh buồm.
→ niềm vui nhiệt tình của người lao động.
Lời hát thể hiện ước mơ đánh bắt nhiều cá
Tìm hiểu chi tiết:
Cảnh biển vào đêm và đoàn thuyền đánh cá khởi hành
Thiên nhiên nghỉ ngơi vừa rộng lớn vừa gần gũi với con người
Đoàn thuyền ra khơi với khí thế hào hứng và niềm vui tin tưởng phấn khởi
Hs đọc 4 khổ tiếp.
? Cảnh chuẩn bị đánh cá được miêu tả ntn và cách viết “lái gió buồm trăng” gợi cho em điều gì ?
1 Chuẩn bị bao vây buông lưới như dàn đan thế trận, khẩn trương mà phấn khởi tự tin. Căng gió, mây hoà nhập với con thuyền → h/ảnh lãng mạn hào hùng.
3 Con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé trước biển cả bao la đã trở thành con thuyền kỳ vĩ khổng lồ hoà nhập với kích thước rộng lớn của thiên nhiên vũ trụ
2 Thuyền ta lái gió : h/ảnh tưởng tượng gió
2. Cảnh đánh cá trên biển
trời là người lái, trăng trời là cánh buồm, gõ thuyền đuổi cá vào lưới cũng theo nhịp trăng sao.
? Cảnh đánh cá kéo lưới được tả ntn ? Phân tích h/ảnh “kéo xoăn tay chùm ca nặng”
Công việc : ra khơi, chọn địa điểm, dàn thuyền, buông lưới, chờ đợi, kéo lưới thu hoạch, trở về.
Kéo xoắn tay → dùng hết sức lực để kéo, liên tục để cá không thoát được. Những con cá to khoẻ mắc lưới như chùm quả nặng cứ kéo suốt đêm, sao mờ trời sáng, lưới cá được kéo hết lên thuyền.
? thành quả lao động sau một đêm dài lao động cật lực được miêu tả bằng h/ảnh nào
?
Vẩy bạc, đuôi vàng, loé rạng đông → h/ảnh lãng mạn ẩn dụ, trong ánh nắng ban mai rực rỡ tinh khiết hiện lên hàng nghìn con cá lấp lánh vẩy bạc đuôi vàng đầy ắp trên con thuyền.
Con thuyền đánh cá hoà nhập với thiên nhiên vũ trụ rộng lớn
Công việc lao động nặng nhọc đã trở thành bài ca đầy niềm vui nhịp nhàng với thiên nhiên.
Hs đọc khổ cuối. Thảo luận nhóm
? Cảm nhận của em về khổ thơ. ( HSKG)
Trở về ánh bình minh rực rỡ.
H/ảnh khoẻ lạ mà thật từ sự gắn kết 3 sự vật h. tg : cánh buồm, gió khơi, câu hát → lặp lại ở khổ đầu → niềm vui fấn chấn
H/ảnh mặt trời đội biển, mắt cá huy hoàng
→ tưởng tượng, đẹp hùng vĩ tráng lệ.
→ con người ngang tầm trời biển.
3. Cảnh trở về
- Chói lọi tưng bừng đầy thuyền cá, đầy ắp niềm vui lđ.
Hoạt động 5 (5p)
Dựa vào câu hỏi 4 sgk.
Bài thơ có nhiều từ hát, khúc ca của người lđ về lđ và thiên nhiên đ/n giàu đẹp tác giả thay lời con người lđ.
III. Tổng kết
1. NT
Âm hưởng khoẻ khoắn, sôi nổi vừa phơi phới bay bổng.
H/ảnh liên tưởng độc đáo.
Cách gieo vần biến hoá linh hoạt
? Qua ~ bức tranh về thiên nhiên và con người lđ trong bài thơ, em nhận xét gì về cái nhìn của tác giả. Trước thiên nhiên đ/n và con người lđ ?
2. ND
Sự hài hoà giữa thiên nhiên và con người lđ.
Niềm vui tự hào của tác giả trước đ/n
và cs.
Dặn dò: 1p
Đọc TL bài thơ
Phân tích khổ cuối
*Rút kinh nghiệm: .