Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 71+72, Bài 15: Ôn tập phần Tiếng Việt

Tuần 15: Tiết 71-72: Bài 15:	ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
Ngày dạy: ..
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Kiến thức:
-Các phương châm hội thoại.
-Xưng hô trong hội thoại
-Lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp
Kĩ năng:
Khái quát một số kiến thức Tiếng Việt đã học về phương châm hội thoại, xưng hô trong hội thoại, lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp.
Thái độ:
Vận dụng kiến thức Tiếng Việt vào giao tiếp hợp lí, hiệu quả.
CHUẨN BỊ:
-GV: Sách GK, giáo án
-HS: học bài, đọc trước bài, soạn bài trả lời các câu hỏi SGK.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.Ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: 3.Bài mới:
*Vào bài:
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
*HĐ1: Các phương châm hội thoại.
Ôn lại nội dung của các phương châm hội thoại HD HS hình thành sơ đồ
GV cho HS kể một số tình huống giao tiếp? Trong đó có một số tình huống không tuân thủ pc hội thoại?
+ Những trường hợp vi phạm pc hội thoại:
Người nói vô ý, vụng về, thiếu VH giao tiếp.
Phải ưu tiên cho 1 pc hội thoại quan trọng hơn
Người nói muốn hướng người nghe hiểu câu nói theo một nghĩa hàm ẩn nào đó.
(Tham khảo các tình huống SGV)
Tiết 2
*HĐ2: Xưng hô trong hội thoại:
Ôn từ ngữ xưng hô và cách dùng chúng.
BT: Trong TV xưng hô thương tuân theo pc “xưng khiêm hô tôn”. Em hiểu pc đó ntn? Cho VD?
Phương châm : Xưng khiêm hô tôn (khi xưng hô người nói
Các phương châm hội thoại
Ôn nội dung:
-Sơ đồ các PCHT
Những trường hợp vi phạm pc hội thoại:
Người nói vô ý, vụng về, thiếu VH giao tiếp.
Phải ưu tiên cho 1 pc hội thoại quan trọng hơn
Người nói muốn hướng người nghe hiểu câu nói theo một nghĩa hàm ẩn nào đó.
II.Xưng	hô	trong	hội thoại:
Ôn lại từ ngữ xưng hô và cách dùng
BT	“xưng	khiêm-hô tôn”
Khi xưng hô người nói tự
tự xưng mình một cách khiêm nhường và gọi người đối thoại một cách tôn kính)
-	Những	từ	ngữ	xưng	hô	thể	hiện	rõ	pc	này: Từ ngữ xưng hô thời trước : bệ hạ -bần tăng, bần sĩ.
Từ ngữ xưng hô thời nay : quí ông, quí anh, quí bà, quí cô
Trong nhiều trường hợp người nói bằng tuổi hoặc lớn tuổi nhưng vẫn xưng em, gọi anh, bác
3.Thảo luận vấn đề: Vì sao trong TV phải chú ý đến từ ngữ xưng hô.
Trong TV có một hệ thống từ ngữ xưng hô phong phú, đa dạng. Tuỳ thuộc vào tình huống giao tiếp (thân mật hay xã giao) và mối qhệ giao tiếp (thân hay sơ, khinh hay trọng) mà chọn từ ngữ xưng hô cho hợp lí à đạt kết quả giao tiếp như mong muốn hay giao tiếp không tiến triển được nữa.
Trong TV để xưng hô thường dùng: Đại từ xưng hô; DTừ chỉ qhệ thân thuộc; DT chỉ chức vụ, nghề nghiệp, tên riêng.
*HĐ3: Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp: 1.Ôn khái niệm
2.BT:
xưng mình một cách khiêm nhường và gọi người đối thoại một cách tôn kính (Kiều Nguyệt Nga-LVT; Chị Dậu-cai lệ)
3.Thảo luận
Tuỳ thuộc vào tình huống giao tiếp (thân mật hay xã giao) và mối qhệ giao tiếp (thân hay sơ, khinh hay trọng) mà chọn từ ngữ xưng hô cho hợp lí
III.Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
Ôn
BT
Trong lời đối thoại
Trong
gián tiếp
lời
dẫn
Từ hô
xưng
Tôi (I) chúa công (II)
Nhà vua (III) vua
Quang	Trung (III)
Từ chỉ địa điểm
Đây
Lược bỏ
Từ	chỉ
thời gian
Bây giờ
Bấy giờ
CỦNG CỐ-HD HS HỌC Ở NHÀ
*Củng cố: Nêu những từ ngữ mang đặc điểm chính trong nội dung các PCHT
*HD: Chuẩn bị bài Chiếc lược ngà.