Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 76+77, Bài 15: Ôn tập thơ và truyện hiện đại

Tuần 15-Tiết 76-77 - Bài 15:	ÔN TẬP THƠ VÀ TRUYỆN HIỆN ĐẠI
Ngày dạy: 25/11/2011
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Kiến thức:
-Ôn tập, củng cố kiến thức về những tác phẩm truyện Việt Nam hiện đại đã học trong chương trình Ngữ văn 9. Củng cố hiểu biết về thể loại truyện: trần thuật, xây dựng nhân vật, cốt truyện và tình huống truyện.
-Củng cố cơ bản về thể loại thơ trữ tình. Bước đầu hình thành hiểu biết sơ lược về thành tựu và đặc diểm của thơ hiện đại Việt Nam.
Kĩ năng:
-Kĩ năng tổng hợp, hệ thống hóa kiến thức.
-Rèn kĩ năng viết bài tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận, cảm thụ và phân tích thơ trữ tình
Thái độ:
Tích cực tự giác rèn luyện.
CHUẨN BỊ:
-GV: Sách GK, giáo án
-HS: Đọc trước bài, soạn bài
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Ổn định tổ chức:
Kiểm tra bài cũ:
Bài mới:*Vào bài:
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
*HĐ1: Ôn phần truyện
*Thống kê
I.Truyện
Lập	bảng	thống kê
Câu hỏi
-Nội dung phản ánh và	những	nét
STT
Tên tác phẩm
Tên tác giả
Năm sáng tác
Tóm tắt nội dung
1
2
3
4.
Làng
Lặng lẽ SaPa
Chiếc lược ngà
Kim Lân
Nguyễn Thành Long
Nguyễn Quang Sáng
1948
1970
1966
Qua tâm trạng đau xót, tủi hổ của ông Hai ở nơi tản cư khi nghe tin đồn làng mình theo giặc, truyện thể hiện tình yêu làng thống nhất với tình yêu và tinh thần kháng chiến.
Ca ngợi những người lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến tâm sức của mình cho đất nước.
Câu chuyện cảm động éo le về hai cha con ông Sáu và bé Thu trong lần ông về thăm nhà và khu căn cứ. Qua đó ca ngợi tình cha con thắm thiết trong chiến tranh.
*Câu hỏi
? Hãy nêu nội dung chủ yếu của các tác phẩm truyện Việt Nam?
? Hãy nêu những phẩm chất chung và riêng ở từng nhân vật trong các tác phẩm?
? Nghệ thuật chính qua các truyện?
? Truyện nào có sự sáng tạo tình huống truyện đặc sắc? (Làng, Chiếc lược ngà)
? Trong các nhân vật em thích nhất nhân vật nào? Vì sao?
Tiết 2
*HĐ2: Ôn tập phần thơ
*Thống kê:
chung: Phản ánh đời sống con người Việt Nam trong giai đoạn lịch sử (chống Pháp, Mĩ, xây dựng đất nước).
Cuộc sống chiến đấu, lao động gian khổ, thiếu thốn với hoàn cảnh éo le của chiến tranh.
Phẩm chất, tâm hồn cao đẹp của con người Việt Nam trong chiến đấu và xây dựng đất nước: yêu làng, yêu quê hương đất nước, yêu công việc, có tinh thần trách nhiệm cao, trọng nghĩa tình... II.Ôn phần thơ 1.Bảng thống kê:
ST
T
TP
TG
Năm
ST
TL
ND
NT
1
Đồng chí
Chính Hữu
1948
Tự do
- Ca ngợi tình đồng chí của những người lính CM trong kháng chiến	chống Pháp. Tình đồng chí trơ thành sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của bộ
đội cụ Hồ.
Chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô đọng, giàu sức biểu cảm.
Hình ảnh vừa, hiện thực vừa sáng tạo.
2
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật
1969
Tự do
- Tư thế hiên ngang, tinh thần chiến đấu dũng cảm niềm vui lạc quan của những người lính lái xe trong kháng chiến
chống Mĩ.
- Tứ thơ độc đáo, giọng điệu tự nhiên khoẻ khoắn, có chút ngang tàng
3
Đoàn thuyền đánh cá
Huy Cận
1958
Bảy chữ
- Cám xúc tươi khoẻ về thiên nhiên và lao động tập thể qua cánh thuyền ra khơi đánh cá của người dân chài Quảng
Ninh.
- Sử dụng nhiều hình ảnh đẹp lên thơ của vũ trụ của người dân chài.
4
Bếp lửa
Bằng Việt
1963
7+8
chữ
- Nững tình cảm
về tình bà cháu, lònh kính yêu và
- Kết hợp biểu
cảm, miêu tả- kể chuyện.	Hình
biết ơn của cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê
hương, đất nước.
ảnh bếp lửa gắn với hình ảnh bà tạo ra những ý nghĩa sâu sắc.
2.Câu hỏi:
Nội dung:
-Ca ngợi cuộc sống chiến đấu của nhân dân: Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru
- Ca ngợi công cuộc lao động xây dựng đất nước và những quan hệ tốt đẹp của con người: Đoàn thuyền đánh cá, Bếp Lửa
5
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng
mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
1971
Chủ yếu là	8 chữ; hát ru
- Tình yêu thương con gắn liền với tình yêu làng nước, tinh thần chiến đấu của người mẹ Tà -ôi.
- Điệp khúc xen kẽ lời ru, nhịp điệu ngọt ngào đều đều. Hình ảnh mới mẻ, sáng tạo.
6
Ánh trăng
Nguyễn
Duy
1978
Năm chữ
- Ánh trăng là bài thơ nhắc nhở con người không quên những kỉ niệm thơ ấu gắn bó với thiên	nhiên, những năm giao chiến đấu. Nhắc nhở thái độ sống
tình nghĩa.
- Hình ảnh bình dị, tứ thơ bất ngờ, giọng điệu chân tình, nhỏ nhẹ mà thấm sâu.
*Câu hỏi:
? Tương tự như vậy những tác phẩm nào được sáng tác trong các giai đoạn sau:1954-1964	: Đoàn thuyền đánh cá, Bếp lửa.
1964-1975	: Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru.
? Nội dung phản ánh chủ yếu của các tác phẩm văn học trong các giai đoạn này là gì?
? Từ nội dung chủ yếu đó thể hiện ý nghĩa tư tưởng gì?
Tình yêu quê hương, đất nước.
Tình đồng chí, đồng đội,
Tình mẹ con, gia đình, bà cháu.
? Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội thể hiện qua bài thơ : Đồng chí, bài thơ về, ánh trăng.
Tình đồng chí đồng đội gần gũi, giản dị, thiêng liêng cùng chung cảnh ngộ,
Vẻ đẹp tích cách, tâm hồn.
Tinh thần lạc quan, bình tĩnh, tư thế hiên ngang, có chút ngang tàng.
Tâm sự của người lính sau chiến tranh. Từ đó nhắc nhở về đạo lí, nghĩa tình thuỷ chung.
? Nhận xét về bút pháp của Huy Cận, Nguyễn Duy?
Đoàn Huy Cận: Bút pháp lãng mạn, nhiều so sánh liên tưởng
Đồng chí: Bút pháp gợi nghĩ, gợi tả, lời tự tình, ăn năn, ân hận
?Chọn và bình một đoạn thơ em yêu thích?
dung?
CỦNG CỐ-HD HS HỌC Ở NHÀ
*Củng cố: Các bài thơ Đồng chí, Ánh trăng, Bài thơkính có nét chung gì về nội
*HD: Học bài, chuẩn bị bài Cố hương.