Giáo án Tự Nhiên Xã Hội Lớp 1 (Cánh Diều) - Bài 10: Cây xanh quanh em

 BÀI 10. CÂY XUNG QUANH EM ( 3 tiết )
I.MỤC TIÊU
* Về nhận thức khoa học:
- Nêu được tên một số cây và bộ phận bên ngoài của cây.
 * Về tìm hiểu môi trường tự nhiên và xã hội xung quanh:
Đặt được các câu hỏi đơn giản để tìm hiểu một số đặc điểm bên ngoài của cây xung quanh. 
 * Về vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học:
Phân biệt được một số cây theo nhu cầu sử dụng của con người ( cây bóng mát , cây ăn quả , cây hoa , ... ) . 
- Biết cách quan sát , trình bày ý kiến của mình về các đặc điểm của cây xanh .
.II. CHUẨN BỊ:
 - Một số cây thường gặp ở địa phương ( cây đang được trồng trong bầu hoặc chậu đất , có đủ thân , rễ , lá . Một số cây đang có hoa và quả tuỳ thực tế ) . 
- Các hình trong SGK . 
- Bộ tranh ảnh gồm các loài cây rau , cây hoa , cây bóng mát , ... đặc biệt là các loài cây có ở địa phương ,
- Bảng phụ / giấy A2 . 
- Một số bài hát , bài thơ nói về tên các loài cây ; các bộ phận của cây ; lợi ích của cây ; các loại cây cho rau , hoa , quả , bóng mát , ...
 - Bộ thẻ từ gồm các bộ phận của cây : thân , rễ , lá , hoa , quả ( nếu có ) . Một số đồ vật làm từ thực vật phổ biến ở địa phương : rổ , rá , quạt nan , đĩa , giỏ bằng mây , tre . Một số hình ảnh : Hoa trang trí nhà , đám cưới , bữa tiệc , giường tủ , ... ; đồ ăn nước sinh tố , ... và các vật dụng khác được làm ra từ thực vật ở các vùng miền khác 
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
TIẾT 1
 Nhận biết một số cây
 Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
1. Khởi động (3 phút)
- Ổn định: HS nghe nhạc và hát theo lời bài hát Lý cây xanh
- GV: Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về : “ Cây xanh quanh em ” .
- Hát
-HS trả lời
- Lắng nghe
2. Các hoạt động chủ yếu. (35 phút)
KHÁM PHÁ KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1 : Nhận biết một số cây 
* Mục tiêu 
-Nêu được tên một số cây .
- Đặt được câu hỏi về tên cây , hoa , quả và chiều cao , màu sắc của cây . - So sánh được chiều cao , độ lớn của một số cây . 
* Cách tiến hành:
Bước 1 : Hướng dẫn HS quan sát tranh và đặt câu hỏi
Yêu cầu HS quan sát hình vẽ ở các trang 68 , 69 SGK .
 – Hỏi : Kể tên các cây có trong bức tranh 
. + Cây nào đang có hoa , cây nào đang có quả ? Hoa và quả của chúng có màu gì ? 
 + So sánh các cây trong bức tranh , cây nào cao , cây nào thấp ? 
-GV theo dõi hướng dẫn HS
Bước 2 : Tổ chức làm việc theo cặp 
- Yêu cầu HS giới thiệu cho nhau nghe.
 - HD HS đặt câu hỏi về các đặc điểm của cây , HS kia trả lời 
Hỏi:
 + Cây này là cây gì ? Nó có đặc điểm gì ? 
 + Cây này cao hay thấp ? Cây có hoa , quả không ? 
– Nhà bạn hoặc vườn trường có những cây gì ? 
 Bước 3 : Tổ chức làm việc nhóm
 - Yêu cầu HS chia sẻ trong nhóm 
- GV HD HS làm việc
Bước 4 : Tổ chức làm việc cả lớp 
GV yêu cầu chọn đại diện giới thiệu về tên các cây của nhóm . 
GV cùng HS nhận xét 
Các thành viên quan sát chia 
sẻ thống nhất trong nhóm.
+ Cây dừa , hoa cúc , cây rau bắp cải , rau xà lách , cây cam , cây chuối , cây bèo tây , cây hoa sủng 
+Cây cao như : cây dừa , cây bàng , cây cam , cây chuối ; Cây thấp như : hoa cúc , cây rau bắp cải , xà lách , ... ) . 
-Từng cặp HS giới thiệu cho nhau nghe về các cây có trong SGK và hình ảnh mà HS mang đến : tên cây , cây cao hay thấp , cây đang có hoa , đang có quả không ? ...
-HS ghi và vẽ vào bảng phụ 
-Mỗi HS chia sẻ với các bạn trong nhóm bảng tên các cây và tranh vẽ vừa hoàn thành . 
HS trình bày
Các HS của nhóm khác sẽ đặt câu hỏi về đặc điểm của cây và nhận xét phần trả lời của bạn
* GV kết luận hoàn thiện các câu trả lời.
 LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG 
Hoạt động 2 : Thi gọi tên một số cây
 * Mục tiêu 
- Khắc sâu , mở rộng vốn từ và hiểu biết về các loài cây mà HS đã học . 
- Phát triển năng lực ngôn ngữ qua các bài hát , bài thơ mà HS đã học ở trường mầm non , nhằm tích hợp với các môn học như Tiếng Việt , Âm nhạc vào môn học Tự nhiên và Xã hội .
* Cách tiến hành
 Bước 1 : Chia nhóm
-GV chia lớp thành nhóm , mỗi nhóm 5 – 6 HS . Chia bộ ảnh hoặc các cây mà HS và GV đã chuẩn bị cho các nhóm .
Bước 2 : Hoạt động nhóm 
-GV hướng dẫn từng thành viên trong nhóm thi gọi tên một số loài cây bằng tranh ảnh hoặc vật thật theo các nhóm , bạn nào nói nhanh và đúng nhiều nhất sẽ là người thắng cuộc .
-GV cùng HS nhận xét 
Bước 3 : Hoạt động cả lớp 
- GV chọn hai nhóm một trình bày trước lớp , các nhóm khác nhận xét , đánh giá ... cứ như vậy để tìm ra nhóm tốt nhất . 
- GV cho HS thi tìm các bài hát , câu thơ có nhắc đến tên các loài cây 
-GV cùng HS nhận xét, đánh giá
 Bước 4 : Củng cố 
- GV: Sau phần học này , em rút ra được điều gì ?
- Yêu cầu HS về nhà tiếp tục tìm hiểu các cây có xung quanh nhà , khu vực nơi em sống và vườn trường . Ghi chép và chia sẻ với các bạn ở buổi học sau
-HS nhận việc
-HS nói nhanh
-HS tham gia nhận xét bạn
-HS trình bày
-HS nhận xét ,đánh giả
-HS thi tìm nhanh
- HS trả lời: Trong tự nhiên , có rất nhiều cây xung quanh ta , có nhiều loại cây , có những cây rất to , có những cây rất nhỏ , ... 
TIẾT 2
 Một số bộ phận bên ngoài của cây 
KHÁM PHÁ KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 3 : Nhận biết một số bộ phận của cây
 * Mục tiêu
 - Quan sát và nhận biết được một số bộ phận chính của cây : thân , rễ , lá , hoa và quả 
- Đặt câu hỏi và trả lời về các bộ phận bên ngoài của cây thông qua quan sát .
- Viết hoặc vẽ lại các bộ phận chính của cây và giới thiệu với các bạn trong nhóm / lớp . 
* Cách tiến hành 
Bước 1 : Tổ chức làm việc theo cặp , hướng dẫn HS quan sát và đặt câu hỏi
- Yêu cầu HS quan sát hình trang 70 ( SGK ) và chỉ ra được các bộ phận của cây có trong hình .
- Cho HS quan sát một số cây có đủ thân , rễ , lá và có thể có cây có hoa , quả . TRả lời câu hỏi
+ Cây gồm những bộ phận gì ? 
+ Tại sao có khi chúng ta nhìn thấy cây chỉ có quả hoặc chỉ có hoa ? Tại sao lại có cây không thấy có hoa ? 
+ Cây này có hoa và quả không ? Hoa của chúng có màu gì ? Quả của chúng có màu gì? 
- HD HS quan sát cây trong chậu 
 GV hỏi : +Tại sao chúng ta thường không nhìn thấy rễ cây ? 
- Yêu cầu HS vẽ một cây mà mình thích và viết tên các bộ phận của cây ,
Bước 2 : Tổ chức làm việc nhóm
- Yêu cầu HS chia sẻ với các bạn trong nhóm sản phẩm của mình vừa hoàn thành .
- GV HD HS thực hiện
Bước 3 : Tổ chức làm việc cả lớp
 -Cho một số HS giới thiệu về sản phẩm của nhóm về các bộ phận của cây trước lớp 
-GV cùng Hs nhận xét
- HS quan sát.
-Từng cặp hỏi và trả lời câu hỏi
- Hầu hết các cây đều có : thân , rễ , lá , hoa , quả 
-Hoa và quà ở cây xanh không phải lúc nào cũng có 
-HS trả lời
- Rễ cây thường ở dưới đất , chúng có nhiệm vụ hút nước và muối khoảng để nuôi cây 
-HS vẽ
-HS chia sẻ SP cùng các bạn
-HS nhận xét
-HS giới thiệu sản phẩm 
-HS tham gia nhận xét
 LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
 Hoạt động 4 : Trò chơi “ Tìm hiểu về các bộ phận của cây ” 
* Mục tiêu
 Khắc sâu kiến thức về các bộ phận của cây . 
 Bước 1 : Chia nhóm 
GV chia lớp thành nhóm , mỗi nhóm 5 HS . Chia bộ ảnh hoặc các cây mà HS và GV đã chuẩn bị cho các nhóm . 
Bước 2 : Hoạt động nhóm 
GV yêu cầu từng thành viên trong nhóm thi gọi tên các bộ phận của cây dựa vào tranh ảnh hoặc vật thật mà GV và HS đã chuẩn bị 
GV bao quát , HD HS thực hiện
.
Bước 3 : Hoạt động cả lớp 
- GV chọn hai nhóm một trình bày trước lớp , các nhóm khác nhận xét , đánh giá , ... cứ như vậy để tìm ra nhóm tốt nhất . 
- GV cùng HS nhận xét
Bước 4 : Củng cố
 - GV: Sau phần học này , em rút ra được điều gì ? 
 - GV yêu cầu HS tiếp tục tìm hiểu về các bộ phận của cây có ở xung quanh nhà , trường và địa phương hoặc qua sách bảo ..... và chia sẻ với các bạn trong nhóm 
-HS nhận việc
-HS thi gọi tên
-Các thành viên trong nhóm nhận xét , bổ sung . 
- HS trình bày 
-HS nhận xét
-Hầu hết cây xanh đều có thân , rễ , lá , hoa , quả . 
 Tiết 3. Lợi ích của cây 
KHÁM PHÁ KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 5 : Tìm hiểu lợi ích của cây đổi với con người và động vật
 * Mục tiêu ‘
- Nêu được một số lợi ích của một số cây đối với con người và động vật .
 - Có tình yêu và ý thức bảo vệ cây xanh . 
 Bước 1 : Tổ chức làm việc theo cặp 
- Yêu cầu HS quan sát hình trang 71 (SGK ) 
-GV hướng dẫn từng cặp HS giới thiệu cho nhau nghe về lợi ích của cây đối với đời sống con người và động vật qua các hình trong SGK . 
Gợi ý : 
+ Các cây trong Hình 1 , 2 , 3 : Là thức ăn của người và động vật .
+ Các cây trong Hình 4 : Dùng trang trí nhà cửa , làm đẹp nơi công cộng , ...
 + Cây trong Hình 5 : Là nơi ở của một số động vật , cho bóng mát , sản xuất ra đồ dùng hằng ngày cho con người . 
Bước 2 : Tổ chức làm việc nhóm
- Yêu cầu HS chia sẻ SP đã hoàn thành ở buoc 1
- GV cùng HS nhận xét
Bước 3 : Tổ chức làm việc cả lớp . 
GV chọn đại diện của nhóm lên giới thiệu sản phẩm của nhóm về lợi ích của cây .
GV cử một số HS đặt câu hỏi và nhận xét phần giới thiệu của các bạn 
- GV cùng HS nhận xét hoàn thiện câu trả lời .
- HS quan sát các hình ở trang 71 trong SGK và trả lời các câu hỏi
-- HS tóm tắt lợi ích của cây vào bảng . 
-Từng cặp chia sẻ với các bạn trong nhóm sản phẩm của cặp mình . 
-HS nhận xét bổ sung
HS trình bày sản phẩm của nhóm
HS nhận xét
Hoạt động 6 : Trò chơi “ Tìm hiểu về lợi ích của cây ” 
* Mục tiêu 
- Khắc sâu kiến thức về những lợi ích của cây .
 - Phát triển năng lực ngôn ngữ qua các bài hát , bài thơ mà HS đã học ở trường mầm non , nhằm tích hợp với các môn học như Tiếng Việt , Âm nhạc vào môn học Tự nhiên và Xã hội . 
- Khuyến khích HS sưu tầm tranh ảnh , tài liệu , bước đầu phát triển năng lực tự học , tự nghiên cứu .
* Cách tiến hành
* Cách tiến hành 
Bước 1 : Chia nhóm 
GV chia lớp thành nhóm , mỗi nhóm 5 - 6 HS . 
Chia bộ ảnh hoặc các cây mà HS và GV đã chuẩn bị cho các nhóm . 
Bước 2 : Hoạt động nhóm 
GV yêu cầu từng thành viên trong nhóm thi gọi tên một số cây cỏ trong tranh ảnh hoặc vật thật .
-HD HS nhận xét bình chọn bạn nói được nhiều tên gọi nhất
Bước 3 : Hoạt động cả lớp
 -GV lần lượt cho hai nhóm thi với nhau , các nhóm khác nhận xét , đánh giá , ... cứ như vậy để tìm ra nhóm tốt nhất ,
 - GV cho HS thi tìm các bài hát , câu thơ , câu chuyện về lợi ích của cây và các bộ phận bên ngoài của cây . 
- GV cùng HS bình chọn 
Bước 4 : Củng cố 
- GV : Sau phần học này , em đã học được gì ? 
- Yêu cầu HS tiếp tục tìm hiểu về lợi ích của cây có ở xung quanh nhà trường và địa phương hoặc qua sách báo .....và chia sẻ với các bạn trong nhóm / lớp . 
HS nhận nhiệm vụ
HS thi 
HS nhận xét
- Lần lượt các nhóm thi với nhau
-HS các nhóm tham gia nhận xét 
-HS tìm và trình bày
- Cây xanh có ích đối với đời sống con người và động vật ...
HS lắng nghe
Hoạt động 7 : Phân biệt cây rau , cây hoa , cây ăn quả và cây bóng mát 
* Mục tiêu 
- HS nêu và phân biệt được một số cây theo nhu cầu của con người : cây bóng mát , cây ăn quả , cây hoa , ...
- HS có khả năng quan sát , tìm hiểu và quan tâm đến thực vật có ở địa phương và xung quanh các em . 
 Bước 1 : Hướng dẫn HS quan sát hình
 -GV Tổ chức cho HS quan sát hình trang 72 , 73 ( SGK ) . 
Bước 2 : Tổ chức làm việc theo cặp 
-- GV hướng dẫn từng cặp HS giới thiệu cho nhau cây nào là cây rau , cây cho bóng mát , cây cho hoa và cây cho quả .
 Gợi ý
+ Cây rau ( hình 1 , 2 , 3 , 7 ) : cà rốt , súp lơ , mùng tơi , bầu . 
+ Cây ăn quả ( hình 4 , 5 , 9 ) : cây thanh long , cây bưởi , cây đào ( hoa để ngắm vào dịp Tết khi ra quả để ăn ) . 
+ Cây cho bóng mát ( hình 6 ) : cây bàng . 
+ Cây cho hoa làm trang trí ( hình 4 , 10 ) : cây hoa đào , cây hoa mai . Ngoài ra , còn khá nhiều loại cây như cây lương thực , cây lúa , cây ngô , ... ; cây làm thuốc ... ( GV yêu cầu HS kể thêm ) .
 - HD HS ghi vào bảng phụ hoặc giấy A2 về các nhóm cây vừa học . 
-GV bao quát HD HS làm việc
Bước 3 : Tổ chức làm việc nhóm
- Từng cặp chia sẻ với các bạn trong nhóm sản phẩm của cặp mình .
 -Các nhóm HS treo sản phẩm trên bảng và chia sẻ trước lớp ( nếu có thời gian ) .
- GV bao quát, HD HS 
Bước 4 : Tổ chức làm việc cả lớp
 Cử đại diện của nhóm giới thiệu sản phẩm của nhóm về các loại cây : cây rau , cây hoa , cây ăn quả , ... Cử một số HS đặt câu hỏi và nhận xét phần giới thiệu của các bạn .
GV cùng HS nhận xét, đánh giá
HS quan sát
-HS từng cặp giới thiệu , chia sẻ với nhau
-HS ghi vào bảng
HS chia sẻ trong nhóm.
NHận xét đánh giá
Đại ciện nhóm giưới thiệu SP của nhóm mình
HS nhận xét 
 LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG 
Hoạt động 8 : Tìm hiểu về một số loại cây cho : rau , hoa , quả , bóng mát ; Trò chơi “ Tôi là cây gì ? ” 
* Mục tiêu 
- Phân biệt và khắc sâu được một số loại cây cho rau , hoa , quả , bóng mát . 
- Phát triển năng lực ngôn ngữ , thuyết trình .
* Cách tiến hành 
Bước 1 : Chia nhóm
 GV chia lớp thành nhóm , mỗi nhóm có nhiều cặp HS .
 Bước 2 : Hoạt động cặp 
Yêu cầu HS lần lượt từng cặp một đóng vai như vi dụ đã mô tả trong SGK trang 73. Một bạn mô tả về cây , vai trò của cây đỏ , bạn kia trả lời , ... cứ như vậy lần lượt với từng cặp còn lại và có thể đôi vai cho nhau .
 Bước 3 : Hoạt động cả lớp
- GV chọn mỗi nhóm một cặp điển hình , có nhiều ý tưởng sáng tạo lên trình bày trước lớp 
-GV cùng HS nhận xét , đánh giá và bổ sung . 
- GV khen thưởng cho HS có sáng tạo.
 Bước 4 : Củng cố 
- GV : Sau bài học này , em đã học được điều gì ? 
-GV kết luận, bổ sung
HS phận chia theo nhóm
HS lần lượt đóng vai 
HS đóng vai trước lớp 
HS nhận xét đánh giá 
3. Hoạt động nối tiếp.
- GV nhận xét, đánh giá tiết học, khen ngợi, biểu dương HS.
--Yêu cầu HS tiếp tục tìm hiểu về các loại cây rau , cây hoa , cây ăn quả , cây cho bóng mát và một số loài cây làm thuốc , cây lương thực có ở xung quanh nhà trường học và địa phương hoặc qua sách báo , Internet và chia sẻ với các bạn trong nhóm lớp . Em có thể nhờ sự trợ giúp của người thân 
- Lắng nghe