Giáo án Tự Nhiên Xã Hội Lớp 1 (Cánh Diều) - Bài 21: Thời tiết

Bài 21: Thời tiết (3 tiết)
I. Mục tiêu: Sau bài học, HS đạt được:
 * Về nhận thức khoa học : 
- Nêu được một số dấu hiệu cơ bản của một số hiện tượng thời tiết khác nhau .
- Nêu được lí do phải theo dõi dự báo thời tiết . 
* Về tìm hiểu môi trường tự nhiên và xã hội xung quanh : 
- Quan sát và nhận biết được ngày nắng , ngày nhiều mây , ngày mưa , ngày gió .
* Về vận dụng kiến thức , kĩ năng đã học :
- Biết chọn dùng trang phục phù hợp thời tiết ( nóng , rét , mưa , nắng ) 
II. Đồ dùng, thiết bị dạy học:
- Các hình trong SGK ,
- VBT Tự nhiên và Xã hội 1 ,
- Một số tranh ảnh hoặc video clip về các hiện tượng thời tiết ( để trình bày chung cả lớp ) ; một số bản tin dự báo thời tiết .
III. Các hoạt động dạy – học:
Tiết 1
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
1. Khởi động:
- GV cho cả lớp hát bài Trời nắng , trời mưa . 
- Sau đó GV hỏi : 
+ Bài hát nhắc tới những hiện tượng thời tiết nào ? 
+ Tại sao khi trời mưa thỏ lại phải chạy mau ?
- Từ đó dẫn dắt vào bài mới để tìm hiểu về các hiện tượng thời tiết .
- Hát, múa “Trời nắng, trời mưa”
Trời mưa và trời nắng
Tránh bị ướt 
2. Khám phá kiến thức mới:
Hoạt động 1 : Quan sát và nhận xét về hiện tượng thời tiết 
* Mục tiêu 
- Nêu được một số dấu hiệu cơ bản của một số hiện tượng thời tiết khác nhau . 
- Quan sát và nhận biết được ngày nắng , ngày nhiều mây , ngày mưa , ngày gió . 
* Cách tiến hành 
- GV tổ chức cho HS học theo nhóm 6 : 
+ Mỗi học sinh trong nhóm mô tả về hiện tượng thời tiết của một hình .
+ Cả nhóm thảo luận trả lời các câu hỏi : 
• Bầu trời và quang cảnh xung quanh khi trời mưa có gì khác với khi trời nắng ? 
• Dựa vào dấu hiệu nào mà em biết trời có gió ? Gió mạnh hay gió nhẹ ? 
• Khi trời nóng hoặc khi trời lạnh , em cảm thấy thế nào ? 
- Làm việc cả lớp : Mỗi nhóm cử đại diện trả lời câu hỏi ; mỗi nhóm một câu . 
Hoạt động 2 : Thi nói về hiện tượng thời tiết 
* Mục tiêu 
Trình bày được một số dấu hiệu cơ bản của một số hiện tượng thời tiết khác nhau . 
* Cách tiến hành
- Cho HS học theo cặp hoặc theo nhóm .
 Khi GV quan sát các nhóm , khuyến khích các em huy động kiến thức đã học , kinh nghiệm và vốn từ các em có để nói về hiện tượng thời tiết . 
- HĐ theo hướng dẫn của GV
Đại diện các nhóm trình bày kết quả. Các nhóm khác nhận xét và bổ sung câu trả lời . 
- HS thảo luận, nêu ý kiến
Khi trời nắng :Trời xanh. Mây trắng. Nắng vàng . 
Khi trời mưa : Bầu trời phủ toàn mây xám; Không nhìn thấy Mặt Trời; Mưa rơi; Cây cỏ và mọi vật ở ngoài trời đều ướt 
Tiết 2
Hoạt động 3 : Thực hành quan sát bầu trời và cảnh vật xung quanh 
* Mục tiêu
Thực hành quan sát , nêu được nhận xét về bầu trời và quang cảnh xung quanh và nhận biết được hiện tượng thời tiết . 
* Cách tiến hành 
- GV nêu yêu cầu thực hành đối với cả lớp ; có thể hỏi , gợi ý cho các em về nội dung cần quan sát . Ví dụ : Trời có nắng hoặc mưa không ? có gió không ? gió mạnh hay nhẹ ? Trên trời có nhiều hay ít mây ? Màu sắc của mây ? Cảnh vật xung quanh như thế nào ? ... 
- GV có thể gợi ý / cung cấp cho các em mẫu phiếu ghi lại kết quả quan sát ( Ví dụ dưới dạng bảng dựa theo các câu hỏi ở trên ) . 
Trong quá trình HS quan sát , GV có thể có những hướng dẫn cần thiết . 
- GV yêu cầu đại diện của một số nhóm lên trình bày kết quả của nhóm mình , các nhóm khác góp ý , bổ sung . GV nhận xét và tuyên dương các nhóm làm tốt .
- GV cho HS đọc phần kiến thức chủ yếu ở tr. 136 - SGK 
Hoạt động 4 : Tìm hiểu về việc lựa chọn trang phục phù hợp với thời tiết 
* Mục tiêu: Chọn được trang phục phù hợp thời tiết . 
* Cách tiến hành
 Bước 1 : GV tổ chức cho HS học theo cặp
 - HS làm việc theo cặp, quan sát các hình vẽ ở tr.137-SGK và trả lời câu hỏi : Hình thể hiện trang phục gì ? Trang phục đỏ phù hợp với thời tiết nào ? Vì sao ? Sau đó mỗi bạn tự nhận xét hôm nay trang phục của bản thân đã phủ hợp thời tiết hay chưa ? Vì sao ? 
 Bước 2 : Hoạt động cả lớp
- Cho HS báo cáo kết quả thảo luận 
 - GV có thể hỏi thêm về những trang phục khác phù hợp với các điều kiện thời tiết ( nóng , rét , mưa , nắng , gió ) . 
- GV lưu ý các em sự cần thiết phải sử dụng trang phục phù hợp với thời tiết. Chẳng hạn :
 + Đi dưới trời nắng phải đội mũ , nón hoặc che ô ( dù ) để tránh bị ảnh năng chiếu thẳng vào đầu gây nhức đầu , sổ mũi , cảm năng . 
+ Đi dưới trời mưa phải mặc áo mưa đội nón hoặc che ô (dù) để người không bị ướt , bị lạnh tránh bị ho , sốt 
- Cho HS làm cầu 1 , 2 , 3 của Bài 21 ( VBT ) 	
Hoạt động 5 : Vẽ tranh mô tả thời tiết mà em thích nhất
* Mục tiêu
 Vận dụng được kiến thức về các dấu hiệu của thời tiết để vẽ tranh về thời tiết ,
* Cách tiến hành
- Cho HS lựa chọn chủ đề ( kiểu thời tiết ) để vẽ . 
- GV có thể cho một số HS giới thiệu tranh vẽ của mình trước lớp . 
- HS đi ra ngoài lớp , tiến hành quan sát ( theo cặp ) , ghi lại kết quả quan sát được .
HS quay lại lớp , trao đổi để hoàn thiện bản ghi kết quả quan sát . 
- Đại diện các nhóm lên trình bày KQ
- Một số HS nhắc lại
- HS thảo luận để trả lời các câu hỏi 
- HS báo cáo kết quả 
- Lắng nghe
- Hoàn thành BT theo YC
- HS vẽ và tô màu vào tranh để thể hiện cảnh về thời tiết mà em đã chọn 
- HS giới thiệu với các bạn trong nhóm về bức tranh của mình , trong đó nêu lí do em thích vẽ tranh về thời tiết này . 
Tiết 3
Hoạt động 6 : Quan sát tình huống và thảo luận về sự cần thiết phải theo dõi dự báo thời tiết
* Mục tiêu
Nêu được lí do phải theo dõi dự báo thời tiết .
* Cách tiến hành 
- Cho HS làm việc nhóm , quan sát tình huống thể hiện qua các hình và trả lời các câu hỏi : 
+ Thời tiết vào lúc bạn An tan học so với lúc đi học thay đổi như thế nào ? Nếu An không nghe lời mẹ thì điều gì sẽ xảy ra ? 
+ Việc theo dõi dự báo thời tiết hằng ngày có lợi ích gì ? Nêu ví dụ .
- GV yêu cầu đại diện của một số nhóm lên trình bày kết quả của nhóm mình , các nhóm khác góp ý , bổ sung .
- GV tổng hợp lại và có thể mở rộng thêm lí do phải theo dõi dự báo thời tiết theo các vấn đề sau : Sức khoẻ con người ; Sinh hoạt hằng ngày ; Hoạt động vui chơi , giải trí ; Hoạt động lao động , sản xuất ; Hoạt động học tập . 
Hoạt động 7 : Thực hành xử lí tình huống 
* Mục tiêu
- Chọn được trang phục phù hợp thời tiết .
* Cách tiến hành
- Cho HS làm việc theo cặp , đọc thông tin và trả lời câu hỏi trang 139 ( SGK ) : “ Dựa vào bảng dự báo thời tiết sau , nếu đến Hà Nội hoặc Đà Nẵng vào những ngày dưới đây thì em cần chuẩn bị gì ? ”
- GV yêu cầu một số HS báo cáo kết quả thảo luận . Lưu ý các em cần nêu được lí do lựa chọn các đồ vật cần chuẩn bị 
Hoạt động 8 : Thảo luận về cách để biết được thông tin dự báo thời tiết 
* Mục tiêu
 Nêu được một số cách để biết được thông tin dự báo thời tiết . 
* Cách tiến hành 
- Cho HS thảo luận nhóm , trả lời câu hỏi : Chúng ta có thể biết thông tin dự báo thời tiết bằng cách nào ? 
Các em liên hệ thực tế : Ở nhà , gia đình các em có hay theo dõi dự báo thời tiết không ? Bằng cách nào ? 
- GV yêu cầu đại diện của một số nhóm lên trình bày kết quả của nhóm mình , các nhóm khác góp ý , bổ sung .
- GV có thể giới thiệu cho các em một số bản tin dự báo (lấy từ báo , từ Internet , .. ) . 
- GV cho HS làm câu 4 , 5 , 6 của Bài 21 ( VBT ) .
Hoạt động 9 : Tự đánh giá việc sử dụng trang phục của em có phù hợp thời tiết hay chưa ?
* Mục tiêu
- Bước đầu biết tự đánh giá việc sử dụng trang phục phù hợp thời tiết của bản thân . Có ý thức sử dụng trang phục phù hợp thời tiết . 
* Cách tiến hành 
- Cho HS làm việc theo nhóm đôi , mỗi em trao đổi với bạn 
+ Đã khi nào em sử dụng trang phục không phù hợp với thời tiết ( ví dụ không mặc ấm khi trời lạnh , đi ngoài trời nắng mà không mang mũ , nón , ... ) hay chưa ?
+ Vì sao cần sử dụng trang phục phù hợp với thời tiết ? 
- GV cho HS tự đọc phần nội dung chủ yếu ở trang 139 (SGK ) . Sau đó có thể cho một số em nhắc lại .
Hoạt động 10 : Theo dõi thời tiết trong một tuần ( thực hiện ngoài giờ học hoặc ở nhà ) 
* Mục tiêu
 Nêu được nhận xét về thời tiết thay đổi hằng ngày .
* Cách tiến hành
- Cho HS đọc yêu cầu trong SGK . 
- GV hướng dẫn HS cách lập bảng theo dõi thời tiết trong một tuần theo mẫu ở trang 139 ( SGK ) ; nêu nhận xét từ kết quả em quan sát được . 
- Ngoài ra GV cũng có thể khuyến khích các em sưu tầm bài hát , câu tục ngữ nói về thời tiết và chia sẻ với các bạn 
- HS hoạt động nhóm, trả lời các câu hỏi
- Đại diện nhóm trình bày, lớp lắng nghe, nhận xét
- HS làm việc nhóm đôi
- 2, 3 HS báo cáo KQ
- HS thảo luận nhóm , trả lời câu hỏi , liên hệ thực tế 
- 2, 3 HS báo cáo KQ
- Theo dõi
- Làm VBT
- HS làm việc theo nhóm đôi trao đổi với bạn 
- HS đọc, nhắc lại
- 2, 3 HS đọc YC
- HS quan sát và ghi lại kết quả, nêu nhận xét 
3. Củng cố, dặn dò:
- Nhận xét tiết học.
- Giao nhiệm vụ
- Lắng nghe
Ôn tập và đánh giá chủ đề Trái Đất và bầu trời (2 tiết)
I. Mục tiêu: Sau bài học, HS đạt được:
* Về nhận thức khoa học : 
Ôn lại nội dung đã học về chủ đề Trái Đất và bầu trời .
 * Về tìm hiểu môi trường tự nhiên và xã hội xung quanh : 
Thu thập thông tin và trình bày thông tin về bầu trời ban ngày và ban đêm , các hiện tượng thời tiết . 
* Về vận dụng kiến thức , kĩ năng đã học 
 Vận dụng kiến thức về hiện tượng thời tiết để đưa ra cách ứng xử phù hợp . 
II. Đồ dùng, thiết bị dạy học:
- Các hình trong SGK .
 - Một số tranh ảnh hoặc video clip về bầu trời ban ngày và ban đêm , hiện tượng thời tiết ( để trình bày chung cả lớp ) .
 - Tranh ảnh về bầu trời ban ngày và ban đêm , hiện tượng thời tiết ( do HS sưu tầm theo nhóm ) . 
III. Các hoạt động dạy – học:
Tiết 1
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Em đã học được gì về bầu trời ban ngày , ban đêm và thời tiết ?
Hoạt động 1 : Thi đặt câu hỏi về bầu trời ban ngày và ban đêm , các hiện thượng thời tiết 
* Mục tiêu 
- Củng cố các kiến thức về bầu trời ban ngày và ban đêm , các hiện tượng thời tiết . 
- Rèn luyện kĩ năng đặt câu hỏi về các hiện tượng tự nhiên . 
* Cách tiến hành
 - GV tổ chức cho HS chơi theo nhóm .
 Lưu ý : các em đặt câu hỏi tránh trùng lặp và đa dạng về loại câu hỏi , về nội dung .
- GV tổ chức hoạt động chung cả lớp : 
GV nêu tình huống : Một bạn mới đi du lịch ở nước ngoài hoặc ở một tỉnh , thành phố khác .
Hai đội tham gia chơi sẽ có thời gian khoảng 2 phút để chuẩn bị các câu hỏi . Sau đó chơi dưới hình thức “ chơi tiếp sức ” , các câu hỏi không trùng lặp với các câu đã nêu ,
Đội nào nếu được nhiều câu hỏi , các câu hỏi phong phú và phù hợp hơn với tình huống sẽ thắng .
Hoạt động 2 : Sưu tầm và giới thiệu với các bạn hình ảnh về bầu trời ban ngày và ban đêm , các hiện tượng thời tiết
* Mục tiêu
- Củng cố lại kiến thức về bầu trời ban ngày và ban đêm , các hiện tượng thời tiết . 
- Rèn luyện kĩ năng thu thập thông tin và trình bày thông tin về bầu trời ban ngày và ban đêm , các hiện tượng thời tiết .
 * Cách tiến hành
- GV tổ chức cho HS thực hành theo nhóm . 
Các nhóm được giao nhiệm vụ sưu tầm tranh ảnh về bầu trời ban ngày và ban đêm , các hiện tượng thời tiết từ tiết học trước . 
- Cả lớp tham quan khu vực của từng nhóm , nghe các thành viên trong nhóm trình bày và trao đổi , thảo luận 
- Nhóm trưởng chỉ định các bạn trong nhóm luân phiên đặt câu hỏi về bầu trời ban ngày , ban đêm và các hiện tượng thời tiết 
- HS hoạt động cả lớp, tham gia trò chơi.
đặt các câu hỏi cho bạn để tìm hiểu về thời tiết ở nơi đó . 
- Các nhóm sắp xếp , trưng bày tranh ảnh ở một vị trí được giao trong lớp học. Cách bố trí sản phẩm do từng nhóm tự lựa chọn sao cho đẹp , khoa học . 
- Tham quan, thảo luận
Tiết 2
Cần làm gì để giữ sức khoẻ trong các trường hợp thời tiết khác nhau ? 
Hoạt động 3 : Trao đổi với các bạn về việc nên làm và không nên làm để sức khoẻ khi trời nắng , mưa , nóng , lạnh
 * Mục tiêu 
Củng cố , vận dụng kiến thức về việc nên làm và không nên làm để giữ sức khoẻ , đảm bảo an toàn khi trời nắng , mưa , nóng , lạnh .
 * Cách tiến hành
- GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm , yêu cầu các nhóm trao đổi về nên làm và không nên làm để giữ sức khoẻ , đảm bảo an toàn khi trời nắng , mưa , nóng lạnh ; ghi lại kết quả chung của nhóm để chia sẻ với cả lớp . 
- Tuỳ vào thực tế , GV có thể để các nhóm tự đưa ra cách trình bày kết quả hoặc gợi ý cho các em một phương án trình bày . Ví dụ sử dụng bảng : Việc nên làm .Việc không nên làm .Trời nắng, Trời mưa ,Trời nóng ,Trời lạnh.
 Lưu ý : Các nhóm cũng có thể trình bày theo những cách khác .
 - GV mời đại diện của các nhóm lên trình bày kết quả của nhóm mình , các nhóm khác góp ý , bổ sung . GV nhận xét và tuyên dương các nhóm làm tốt .
Hoạt động 4 : Đóng vai xử lý tình huống 
* Mục tiêu 
Thực hành vận dụng kiến thức về việc nên làm và không nên làm để giữ sức khoẻ trong các trường hợp thời tiết khác nhau vào xử lí tình huống . 
* Cách tiến hành
 - GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm .
 - Từng nhóm trao đổi , đưa ra ý kiến xử lí trong tình huống đã cho ; đưa ra kịch bản trình bày tình huống ; phân công các bạn đóng vai một bạn đóng vai bố , một bạn đóng vai bạn nhỏ trong tình huống , ngoài ra có thể có các nhân vật khác ( tuỳ vào sự sáng tạo của từng nhóm ) .
- Sau khi các nhóm chuẩn bị xong , GV tổ chức cho các nhóm lên đóng vai xử lí tình huống . Các nhóm khác quan sát , nhận xét về phần trình bày của nhóm bạn .
- Các nhóm tiến hành thảo luận tìm mối quan hệ về việc nên làm và không nên làm để giữ sức khoẻ , đảm bảo an toàn khi trời nắng , mưa , nóng , lạnh 
- HS đại diện của các nhóm lên trình bày kết quả, nhóm khác góp ý , bổ sung
Các nhóm trao đổi, phân vai, thảo luận
- Các nhóm lên đóng vai xử lí tình huống, nhóm khác quan sát, nhận xét
3. Củng cố, dặn dò:
- Nhận xét tiết học.
- Giao nhiệm vụ
Lắng nghe